kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

KIRKINCI FASIL
Hükümdarın (Devletin) Ticaretle Meşgul
Olmasının Halka Zarar Vermesi
Ve Vergi Gelirlerini Düşürmesi Hakkında
Bil ki, devletin içine gömüldüğü lüks, israf ve harcamalardan dolayı, vergi gelirleri,
giderleri karşılayamaz duruma gelince, daha fazla vergi toplamanın ve gelir elde etmenin
yolları aranır. Bu bazen -bir önceki fasılda açıkladığımız gibi- çarşı ve pazarlarda yapılan
her alış verişi vergilendirmek, bazen vergi çeşitlerini çoğaltmak, bazen de valilerin
ve vergi memurlarının hesaplarda görünenden daha fazla vergi topladıklarının anlaşılmasıyla,
bütün mallarının ellerinden alınması şeklinde olur.
Bu amaçla devletin başvurduğu bir başka yol ise, hükümdar adına, vergi (gelir
sağlama) adı altında ticaret ve ziraatla iştigal etmektir. Devleti buna heveslendiren şey,
sermaye oranında kar elde edilmesine rağmen, tacirlerin ve çiftçilerin sahip oldukları az
miktardaki sermaye ve mallarla büyük kazançlar ve hasılat elde etmeleridir. işte bu şekilde
devlet hayvancılık ve ziraat yapar, elde ettiği ürünlerin satışıyla piyasaya girer ve böyle
yapmakla da vergileri ve gelirleri artırdığını düşünür. Oysa devletin böyle bir yola başvurması
çok büyük bir yanlış ve pek çok açıdan halkın zarar etmesine sebep olmaktır.
Her şeyden önce çiftçiler ve tacirler hayvanların ve ticari mallarının alım satımı
konusunda sıkıştırılıp zor durumda bırakılmış olur. Çünkü halkın sermayeleri birbirine
denk veya yakındır. Bu yüzden birbirleriyle rekabetleri ve birbirlerini sıkıştırmaları da,
sermayeleri ölçüsünde olduğu için bundan zarar görmezler. Ancak işin içine onlara göre
sermayesi çok çok büyük olan hükümdar girince, neredeyse hiç kimse ihtiyaç duyduğu
şeyleri elde edemez duruma düşer, kalpleri karamsarlık ve hüzün kaplar.
Diğer taraftan hükümdar, kendisiyle rekabet edebilecek kimse olmadığı için,
ürünleri çok düşük fiyatlara alabilir ve çok yüksek fiyatlara satabilir.
Aynı şekilde devlet elde ettiği ipek, bal ve şeker gibi zirai ürünleri ve diğer ticari
malları, ihtiyaçlarının zorlamasıyla, vaktinden önce piyasaya sürüp, tüccarlara ve çiftçile-