kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

OTUZ SEKİZİNCİ FASIL
Vergiler, Vergilerin Azlığı
Ve Çokluğu Hakkında
Bil ki, devletin başlangıcında halka yüklenen vergiler az., ancak toplanan vergilerden
elde edilen yekun çoktur. Bunun sebebi şudur: Eğer devlet başlangıçta dinin emirlerine
göre hareket ediyorsa, halka sadece zekat, haraç ve cizye gibi şer'i vergileri yükler. Ki
bunlar da hafif vergilerdir. Çünkü bilindiği gibi maldan alınan zelcann miktarı çok azdır.
Aynı şekilde tarım ürünlerinden, hayvanlardan alınan zekatın, haraan, cizyenin ve diğer
bütün şer'i vergilerin miktarı da azdır. Bunlardan her birinin aşılamayacak sınırlan vardır.
Eğer devlet galip gelme ve asabiyet esaslarına göre hareket "Orsa, o halde -daha
önce de söylediğimiz gibi- devletin başlangıcında mutlaka bede\ililc hali söz konusudur.
Bedevilik ise kolaylığı, iyiliği, insanları korumayı ve insanlann mallanndan uzak
durmayı (mallarını haksızlıkla ellerinden almamayı) gerektiriyor. Bu yüzden halkın toplam
mallarından alınan vergi miktarı çok azdır. Miktar az olunca insanlar şevkle çalışır,
ülke mamur hale gelip kalkınır, üretim artar ve müreffeh bir yaşama kavuşurlar. Ülke
mamur hale gelip kalkınınca da vergi alınacak malların sayısı artar ve böylece elde edilen
toplam vergi çoğalır.
Devletin yoluna devam etmesi, hükümdarların birbirini takip etmesi ve yönetimde
akılcılığın hakim olmasıyla, sadelik ve insanların mallarından uzak durma gibi bedevilik
özellikleri kaybolur. Bunun yerine akılcılığı esas alan koyu bir saltanat gelir. Bu
dönemde devletin başındakiler bilgiçlik özelliklerine bürünürler, nimetlere ve lükse dalarlar,
pahalı alışkanlıkları ve ihtiyaçları çoğalır. Sonuçta çiftçilerin ve diğer kesimlerin
üzerindeki vergi yükünü artırma yoluna giderler. Daha çok vergi geliri elde etmek için,
her kalemdeki vergileri büyük miktarlarda artırırlar. Aşağıda değineceğimiz gibi, her alış
verişe vergi koyarlar.