kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- lBN-l HALDÜN --
318
etkisini dile getiriyor. Ancak tespiti doğru değildir. (Galibiyetin açık sebeplere dayanması
durumunda) doğru olan, bir taraftaki askerlerin hepsinin tek bir asabiyete mensup olması,
diğer tarafın askerlerinin ise birden çok asabiyete mensup olmalarıdır. Çünkü asabiyetler
farklılaşınca, birbirlerinin yardımına koşmama durumu ortaya çıkıyor. Çünkü
her asabiyet, ayrı bir topluluk (asabiyet) konumundadır. Oysa tek bir asabiyete bağlı
olanlar arasında böyle bir durum yaşanmaz. Sonuçta farklı asabiyetlerden oluşan taraf,
tek bir asabiyetten oluşan tarafa mukavemet edemez. Bu husus böylece bil.
Bil ki Tartuşi'yi bu görüşe sevk eden şey, yaşadığı ülkede asabiyet gerçeğinin unutulmuş
olmasıdır. Onlar, kendilerini savunma ve haklarını elde etme işini, asabiyet ve nesep
durumunu hiç göz önünde bulundurmadan, kendi içlerinden oluşturdukları bir topluluğa
havale ederler. Bu husus daha önce açıklamıştık. Tartuşi'nin görüşünün doğru kabul
edilmesi, zafere ulaşmanın, orduların sayısı ve silahların çokluğu gibi açık sebeplere
bağlı olduğunu gerektirir ki, acaba bu hususlar zafere ulaşmanın garantisi olabilir mi?
Daha şimdi, bu hususlardan hiç birinin, hile ve ilahi yardım gibi gizli sebeplerle zafer kazanılmasına
engel olamadığını ortaya koyduk. Bu hususu ve varlıkların durumlarını iyi
anla. Allah geceyi ve gündüzü takdir edendir.
* * *
Savaşlarda, gizli ve tabii olmayan sebeplere dayanan zaferlere eşlik eden hususlardan
biri de şöhret kazanılmasıdır. Hükümdarların, alimlerin, sfilih kimselerin ve genel
olarak kendilerine faziletli işleri şiar edinmiş erdemli kişilerin hak etmedikleri halde tesadüfen
şöhret sahibi olmaları pek görülmez. Pek çok kişi de aslında öyle olmadıkları
halde kötü bir şöhrete sahip olmuşlardır. Yine pek çok kişi, şöhret sahiplerinden daha layık
oldukları halde, tanınıp şöhret olamamışlardır. Bazen tesadüfen tanınıp şöhret olan
kişi, gerçekten de buna layık bir durumda olur.
Bütün bunların sebebi, şöhret olma ve tanınmanın, ancak insanlar arasında haberlerin
yayılmasından kaynaklanmasıdır. İşte haberler nakledilip yayılırken, gerçek
maksatlar unutulur veya göz ardı edilir ve işin içine taassup, taraftarlık, vehimler, cehalet,
nakledilen haberlere uygun düşecek şekilde uydurulmuş hikayeler, makam ve rütbe
sahiplerine yaklaşmak arzusuyla onları övme gibi durumlar karışır. Nefisler övülmeye
çok düşkündür ve insanlar dünya malı ve makamları için yarışırlar. Ancak bunların çoğu,
faziletli şeylere rağbet etmezler ve fazilet sahipleriyle yarışmazlar. O halde bütün bu
durumlar, gerçek ile nasıl uyum içinde olabilir? Bahsetmiş olduğumuz gizli sebeplerden
uzak olan şöhret, gerçek ile uyuşmuyor demektir. İşte, gizli sebeplere dayalı olarak gerçekleşen
her şey, talih olarak ifade edilir. Bütün eksikliklerden uzak ve yüce olan Allah en
iyi bilendir. Başarı da ancak ondandır.