kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- MUKADDiME --
363
Çağımızdaki devletler ise bu şekilde saf oluşturmayı tamamen terk etmişlerdir.
Bunun yerine yük hayvanlarını ve otaklarını arkada bırakıyorlar. Ancak bunlar, fillerin ve
develerin yerini tutmaktan uzaktır.
İslam'ın ilk dönemlerinde savaşların tamamı saf düzeni şeklinde yapılıyordu. Oysa
Araplar sadece saldınp çekilme savaşını biliyorlardı. Buna rağmen saf düzeni içinde savaşmalarının
iki sebebi vardı: Birincisi, düşmanları saf düzeniyle savaşıyorlardı ve bu durum
onları da aynı şekilde savaşmak zorunda bırakıyordu. İkincisi, onlar imanlarının
kuvveti ve sabırlarıyla ölümüne (şehit olmak için) cihad ediyorlardı. Saf düzeni ise ölümüne
savaşmaya daha uygundu.
Saf sitemini bırakıp, askerleri bölükler halinde düzene koyarak savaşan ilk kişi
Mervan bin Hakem olmtur. Mervan, haricilerden olan Dahhak ve ondan sonra da Hubeyri
ile bu düzen içinde savaşmıştır. Taberi Hubeyri ile yapılan savaşı anlatırken şöyle
diyor: "Hariciler başlarına EM Zülfü lakabıyla bilinen Şeyban bin Abdülaziz Yeşkuri'yi
geçirdiler. Ondan sonra Mervan onlarla bölük düzeni içinde savaştı ve saf sistemini terk
etti." Saf sistemin terk edilmesiyle düşmanların üzerine saflar halinde yürümek de unutuldu.
Sonra devletler lükse ve şatafata daldıktan sonra askerlerin arkasında oluşturulan
(siper mahiyetindeki) saflar da unutuldu. Çünkü bu şekilde saf oluşturmak daha çok, bedevilik
döneminde, savaşlara kadınların ve çocukların da götürülmesinden dolayı çadırların,
yüklerin ve develerin çok olmasından kaynaklanıyordu.
Ancak ne zaman ki, hükümdarlığın nimetlerini elde edip, saraylarda yaşamaya
başladılar, bedeviliğe ve çöl hayatına özgü eski gelenekleri terk ettiler. Artık develer üzerindeki
hevdeclerde (kubbeli çadırlarda) kadınları ve çocukları taşımak, savaşlara ağır
yükler götürmek zor gelmeye başladı. Bu yüzden seferlere kadınları götürmeyi terk ettiler.
Savaşlara sadece daha rahat ve konforlu olan otakları götürdüler. Deve yerine de sadece
otakları ve çadırları taşıyan yük hayvanlarını götürmekle yetindiler. Ancak bunlar
eskilerin yerini tutmuyordu. Çünkü bütün bunlar, geride bıraktıkları aileleri ve malları
kadar, uğruna ölmeyi gerektirmiyordu. Bu yüzden sabır ve sebatları azaldı, savaşın şiddet
ve haykırışları onları dağıttı ve safları parçalandı.
* * *
Askerlerin arkasında (siper mahiyetinde) saf oluşturmanın saldırı ve çekilme savaşında
bir dayanak olduğuna yııkarıda değinmiştik. İşte Mağrib'teki hükümdarlar bu
amaçla ordularında bir grup Frenk askeri görevlendirmişlerdir. Böyle bir görevlendirmeye
ihtiyaç duymalarının sebebi, kendi askerlerinin hep saldırı ve çekilme düzeni içinde
savaşıyor olmalarıdır. Hükümdarlar önünde savaşan askerler için, arkada sığınacakları
bir saf olmasının önemini ve bu safların (saldırı ve çekilme savaşına değil) düzenli saflar
şeklinde savaşmaya ve oldukları yerde sebat etmeye alışmış kişilerden teşekkül etmesi gerektiğini
anlamışlardır. Aksi takdirde bu safları oluşturanlar da, önce saldınp sonra çekilenler
gibi (siper mahiyetindeki) safları terk edip kaçarlar. Bu ise hükümdarın ve ordunun
hezimete uğramasına yol açar. Onun için Mağrib'teki hükümdarlar, bu görev için