kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- IBN-I HALDÜN --
362
Abdulmelik zamanında kanatlar arasındaki mesafeler o kadar çoktu ki, arkada kalanları
yola koymak için bir ardçıya ihtiyaç duyulmuş ve yukarıda değindiğimiz gibi bu iş için
Haccac bin Yusuf görevlendirilmiştir. Endülüs Emevi devletinde de çok sayıda ardçı bulunuyordu.
Günümüzde ise bu ardçılardan haberdar değiliz. Çünkü biz, az sayıda askerleri
olan (küçük) devletlere yetiştik. Bunların askerlerinin sayısı, birbirlerini tanımayacak
kadar bir çokluğa ulaşmaz. Hatta genellikle iki tarafın ordusundaki askerlerin hepsini bir
mevkide veya kentte toplamak mümkün olmaktadır. Herkes herkesi tanır ve savaşlarda
birbirlerine isimleri veya lakaplarıyla seslenir. Dolayısıyla savaş için askerleri ta'bie düzenine
göre yerleştirmeye gerek yoktur.
Askerlerin Arkasına Saflar (Siperler) Kurmak:
Düşmana saldırıp çekilmek suretiyle yapılan savaşlarda, bazen askerlerin arkasına
cansız nesnelerden ve hayvanlardan saflar kurulur. Böylece askerler saldın ve geri çekilmelerinde
onları bir siper olarak kullanır. Bununla hedeflenen, savaşta sebat etmeyi ve
devamı sağlamak, galibiyete daha yakın olmaktır. Sebat ve şiddeti artırması için bazen
düzenli saflar şeklinde savaşanlarda bu şekilde hareket eder.
Saf düzeni içinde savaşan Farslar, içinde asker, silah ve bayrak bulunan tahtadan
yapılmış burçları fillerin üzerine yükleyerek, onları sanki birer kale gibi, askerlerin arkasına
düzenli bir şekilde yerleştirirlerdi. Böylece askerler kendilerini daha güçlü ve güvende
hissederlerdi. Müslümanlarla Farslar arasında yapılan Kadisiye savaşı buna örnek teşkil
eder. Farslar, savaşın üçüncü günü, Müslümanların üzerine fillerle şiddetli bir şekilde
hücum etmişler, ancak Müslümanlar da aynı şiddet ve azimle karşılık vermişler, Farsların
arasına karışarak kılıçlarıyla fillerin hortumlarını kesmişler, böylece filler ürküp geriye,
geldikleri yer olan Medain'e doğru kaçmışlardır. Bundan sonra Farslar tutunamamış
ve savaşın dördüncü gününde bozguna uğramışlardır.
Rumlar, Endülüs'teki Got hükümdarları ve acemlerin çoğu bunun için kürsü kullanırlar.
Savaş meydanında hükümdarın oturması için kürsü kurarlar ve kürsünün etrafı
hükümdar için canını verecek olan adamlar ve askerler tarafından kuşatılıp korumaya
alınır. Kürsünün köşelerinden bayraklar yükselir ve ayrı bir koruma çemberi olarak okçular
ile yaya askerler de kürsünün etrafına yerleştirilir. Kürsünün hacmi son derece büyük
olup, saldırı ve geri çekilmelerde askerler için bir sığınak işlevi görür. Kadisiye savaşında
Farslar da Rüstem'in oturması için böyle bir kürsü kurmuşlardı. Farsların safları
bozulup, Araplar kürsünün etrafına sokulduklarında, Rüstem kürüsüyü bırakıp Fırat
nehrine yönelmiş ve orada öldürülmüştür.
Arapların saldırıp çekilme şeklinde savaşanlarının çoğu göçebe hayat yaşayan bedevi
topluluklardır. Onlar, üzerinde aileleri ve eşyaları bulunan develeri bu amaçla
saf şeklinde düzene koyarlar. Develerden oluşan ve kendileri için bir sığınak vazifesi
gören bu safları "mecbüze" (kc:;ndisine çeken) olarak isimlendirirler. Bütün halklar savaşlarda
arkasına sığınacağı bunun gibi saflar oluştururlar. Seferlerde ve savaşlarda bunun
daha emin ve koruyucu olduğunu düşünürler. Ve bu herkes tarafından gözlemlenen bir
durumdur.