kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- MUKADDİME --
341
Donanma Komutanlığı:
Donanma komutanlığı Mağrib ve Afrika'da devlet görevlerinden biridir ve genellikle
ordu komutanlığı içinde yer alır. Donanma komutanı, frenkçeden alınan ve bu anlama
gelen "melond" ismiyle anılır.
Bu görevin sadece Afrika ve Mağrib devletlerine özgü olmasının sebebi, buraların
Rum denizinin (Akdeniz'in) güneyinde yer almasıdır. Evet, bu denizin güney kıyalarında
Septe'den lskenderiye ve Şam bölgesine kadar Berberilere ait olan ülkeler, kuzey kıyılarında
ise Endülüs, Frenk, Sakalibe ve yine (kuzeyden) Şam bölgesine ulaşan Rum ülkeleri
vardır. Onun için bu deniz kıyılarında yer alan ülkelere nispetle "Rum" ve "Şam" denizi
olarak isimlendirilir.
Bu denizin her iki kıyısında yaşayan halklar, başka denizlerin kıyılarında yaşayan
halklardan hiç birinin karşılaşmadığı bazı zorluklarla katlanmak zorunda kalırlar. Bu denizin
kuzey kıyılarında yaşayan Rumlar, Frenkler ve Gotların savaşlarının ve ticaretlerinin
çoğu gemilerle yapılır. Dolayısıyla onlar gemileri kullanma ve donanma ile savaşma
konusunda son derece maharetlidirler. Rumların Afrika' ya, Gotların da Mağrib' e yönelmeleri
örneklerinde olduğu gibi, denizin kuzey kıyılarındaki devletler donanmalarıyla
güneye geçmişler ve Berberileri yenip o bölgeleri hakimiyetlerine geçirmişlerdir. Ele geçirdikleri
yerler arasında Kartaca, Subaytala, Celula, Mamak, Şarşal ve Tanca gibi büyük
şehirler de vardı. Daha önceleri Kartaca hükümdarı da Romalılara karşı savaşmıştı. Evet,
geçmişte ve günümüzde bu denizin kıyılarında yaşayanların kaderi budur.
Müslümanlar Mısır'ı ele geçirince Hz. Ömer, (Mısır valisi) Amr bin As'a mektup
yazarak, denizi kendisine anlatmasını istemiş, Amr da ona şu cevabı yazmıştı: "Deniz, -
tıpkı ağacın üzerinde gezinen kurt örneği gibi- üzerine küçük ve zayıf varlıkların gezindiği
çok büyük bir mahluktur." Bunun üzerine Hz. Ömer Müslümanların denizden uzak
durmalarını istemiştir. Böylece Hz. Ömer'in sözünü dinlemeyip denize açılan bazı kimselerin
dışında, Araplardan hiç kimse (sandal ve gemilere binip) denize açılmadı. Denize
açılanlar ise Hz. Ömer tarafından cezalandırıldı. Becile kabilesinin reisi Arfece bin Herseme
El-Ezdi'nin örneğinde olduğu gibi. Arcefe, Umman'a savaşa gönderilmişti. Ancak
Hz. Ömer onun savaşmak için gemilere binip denize açıldığı haberini alınca, bunu kabullenmemiş
ve sert bir şekilde Arcefe'yi kınayıp azarlamıştır. Muaviye zamanına gelinceye
kadar durum bu şekilde devam etti. Muaviye, Müslümanların gemilere binip deniz
savaşı yapmasına izin verdi. Başlangıçta buna izin verilmemesinin sebebi, Arapların bedeviliklerinden
dolayı gemi kullanacak ve deniz savaşı yapacak donanım ve maharete sahip
olmamaları, Rumların ve Frenklerin ise, bu kültürle yetiştikleri için bu işlerde son derece
eğitimli ve maharetli olmalarıdır.
Ancak Arap devleti iyice güçlenip büyüyünce, acem (Arap olmayan) halkların bir
çoğu onların hakimiyetleri altına girmiş ve bu halklar içindeki meslek erbabı devlete yanaşmıştır.
Onlar da (diğer sahalarda olduğu gibi) denizcilik konusunda deneyimli ve maharetli
olan kişileri istihdam etmişler, onların tecrübelerinden yararlanmışlar ve böylece
kendileri de denizcilikte uzmanlaşmışlardır. Deniz savaşları için büyük gemiler yapıp donanmalar
oluşturmuşlar, bu donanmaları silah ve askerlerle donatarak deniz ötesindeki
kafir halklarla cihad etmeye yönelmişlerdir. Bu iş daha çok Şam, Afrika, Mağrib ve Endülüs
gibi bu denizin kenarında yer alan bölgelerde gelişmiştir.