kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- MUKADDiME --
337
Katip Abdulhamid'in Katiplere hitaben Yazdığı Risale:
" ... Ey yazı erbabı! Allah sizi koruyup gözetsin, başarılı kılsın ve doğruya eriştirsin.
Allah, peygamberlerden -Allah'ın selamı hepsinin üzerine olsun- ve hükümdarlardan
sonra insanları -gerçekte hepsi eşit de olsalar da- değişik sınıflara ayırmıştır. Geçimlerini
sağlamak ve yaşamlarını sürdürmek için onları farklı mesleklere ve meşguliyetlere
yöneltmiştir. Sizi de ey yazı erbabı, edep, insanlık, ilim ve vakar ehlinden kılarak, bu meslek
ve meşguliyetlerin en üstün olanına yöneltmiştir.
Halifelik (devlet) işleri ancak sizin sayenizde yoluna girip tamamlanır. Ancak sizin
öğütleriniz sayesinde Allah, kulların iktidarlarını ıslah ve ülkelerini mamur eder. Hükümdar
mutlaka size ihtiyaç duyar ve işleri ancak sizinle tamama erer. Siz hükümdarların
duyan kulağı, gören gözü, konuşan dili ve şiddetle yakalayan eli gibisiniz. Allah mesleğinizin
üstünlüğü sayesinde size fayda versin ve size bahşetmiş olduğu bu nimeti elinizden
çekip olmasın. Hiçbir meslek erbabı, güzel ve övülmüş sıfatları kendisinde toplamaya
sizden daha muhtaç değildir.
Ey katipler! Sizlerin burada sayılacak sıfatlara sahip olmanız gerekir. Çünkü katibin
(mesleği icabı) hem kendisi, hem de işlerini güvenip ona havale eden kişi için, yumuşaklık
ve hoşgörü gereken yerde hoşgörülü, hikmet ve anlayış gereken yerde anlayışlı, yiğitlik
ve cesaret gereken yerde cesaretli, çekinme ve ihtiyat gereken yerde ihtiyatlı olması
gerekir. Her zaman onurlu, adaletli ve insaflı olmayı tercih etmeli, sırları korumalı, zor
durumlarda vefalı olmalı, başa gelecek musibetleri bilmeli, her şeyi ve işi yerli yerine koyabilmelidir.
Bütün ilimlere bakmalı ve onları çok iyi bir şekilde öğrenmelidir. Çok iyi bir şekilde
olmasa bile, kendisine yetecek derecede öğrenmelidir. Katip, üstün zekası, güzel ahlakı
ve engin tecrübesiyle tanınmalıdır. Böylece olayların gerçekleşmesinden öne onların
vuku bulacağını öngörüp, gerekli hazırlıkları yapmalıdır.
Ey katipler! Edebiyatın her alanında birbirinizle yarışın ve dinde fakih olun (dini
ilimleri en iyi şekilde öğrenin). İşe önce Allah'ın kitabını öğrenmekle başlayın. Sonra feraiz
(miras) ilmini, ondan sonra da arapçayı öğrenin. Çünkü bu sizin dilinizi (üslubunuzu)
düzeltir. Sonra yazılarınızı güzelleştirin. Çünkü güzel yazı kitaplarınızın süsüdür. Şiirleri
(ezberleyip) rivayet edin, onların anlamlarını öğrenin. Aynı şekilde Arapların ve
acernlerin tarihlerini ve başlarından geçen büyük olayları öğrenin. Çünkü bütün bunları
bilmek, size tevdi edilen işlerde size yardımcı olur. Diğer taraftan hesap öğrenmeyi de ihmal
etmeyin. Çünkü vergi katiplerinin en fazla ihtiyaç duyacağı şey hesaptır.
Büyük küçük her türlü hırsa kapılmaktan, kötü ve aşağılık şeylere tevessül etmekten
sakının. Çünkü bunlar, insanları başkalarına boyun eğmeye ve onlar karşısında küçük
düşürmeye yol açar. Mesleğinizi kötü ve basit şeylere bulaştırmayın. Söz taşımak ve
ispiyonda bulunmak gibi cahil kimselere özgü sıfatlardan uzak durun. Kibir, gurur ve hafiflikten
sakının. Çünkü bunlar insanların kin ve düşmanlığını üzerinize çeker. Mesleğinizde
Allah için birbirinizi sevin ve sizden önceki meslektaşlarınızın erdem, adalet ve asillik
gibi sıfatlarını birbirinize tavsiye edin.
Sizden birinizin başına bir iş gelip zorluğa düşerse, durumu düzelene kadar ona