kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- IBN-I HALDÜN --
32
nakledilen haberlere itibar edip kabul etmeleri yüzünden yanlışa düştükleri
ve doğrulardan sapıp vehimlerin ve yanlışların içinde kayboldukları
çok olmuştur. Eğer nakledilen haberler malların ve askerlerin miktarları
ve sayıları hakkında ise, genellikle bunlar zanna dayalı yalan ve gereksiz
şeyler olduklarından, gösterilmesi gereken dikkat çok daha fazla olmalı ve
bu tür haberler mutlaka bahsi geçen kriterlere göre değerlendirilmelidir.
Örneğin Mesudi ve pek çok tarihçi, İsrailoğulları askerlerinin sayısı
konusunda bu tür bir yanılgıya düşmüşlerdir. Hz. Musa'nın, özellikle yirmi
yaşı ve üstünde olanların silah taşımalarına izin vermesinden sonra Tih
Çölü'nde ordusunu saydığında altı yüz bin veya daha fazla asker bulunduğunu
rivayet etmişlerdir.
Ancak Mısır veya Şam'ın o zamanki şartlarını ve bu sayıda bir ordu
çıkaramayacağı gerçeğini gözardı etmişlerdir. Çünkü her ülkenin gereksinimlerini
karşılayabileceği büyüklükte bir ordusu vardır ve bunun üzerindekini
kaldıramaz. Bilinen alışkanlıklar ve durumlar bu gerçeğe işaret
eder.
Sonra bu rakamlara ulaşmış orduların birbiri üzerine yürümeleri ve
savaşmaları da, meydanın darlığı ve savaş düzenine girip saf olduklarında
görüş menzilinin iki-üç kat veya daha fazla dışına çıkacaklarından, gerçeklere
oldukça uzak bir ihtimaldir. Bir cenahta olandan diğer cenahın haberdar
olmayacağı böylesine büyük iki ordu nasıl savaşabilir? İçinde bulunduğumuz
zaman buna (bunun olamayacağına) tanıklık ediyor. Geçmiş ise
geleceğe, suyun suya benzediğinden daha çok benziyor.
Fars hükümdarlığı ve devleti, İsrailoğullarının hükümdarlığından
çok daha büyüktü. Fars memleketinin valilerinden biri olan Buhtu'n­
Nasr'ın onları yenip memleketlerini istila etmesi, din ve devletlerinin merkezi
olan Beytu'l-Makdisi'i yıkması bunu ispat ediyor. Söylendiğine göre
Buhtu'n-Nasr, Fars hükümdarlığının batı sınırlarının reisidir. Yönetimi altında
bulunan, iki Irak (Arap ve Acem Irak'ı), Horasan, Maveraünnehir ve
Biladü'l-Ebvab (Hazar Denizi kıyılarına düşen bölge) İsrailoğullarının ülkesinden
çok daha büyüktür. Buna rağmen Fars ordusunun sayısı böyle
bir rakama veya buna yakın bir rakama kesinlikle ulaşmamıştır. Ordusu-