kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

MUKADDiME
323
(yani oradaki en büyük dini lider için) kullanılmıştır. Sonra da bütün hıristiyanlar için
en büyük mevkiye sahip olan Roma'daki patrik için kullanılmıştır. Çünkü yukarıda söylediğimiz
gibi, Roma'daki patriklik makamı, havarilerin en büyüğü olan Petrus'un makamıydı.
Bu durum günümüzde de devam etmektedir.
Sonra hıristiyanlar dinleri hakkında yeniden anlaşmazlığa düştüler. Bu sefer anlaşmazlık
Hz. İsa hakkındaki inançlarından kaynaklanıyordu. Bu meselede bir çok gruplara
ve mezheplere ayrıldılar. Her bir grup, diğerlerine karşı hıristiyan hükümdarların
yardımına başvuruyordu. Sonuçta üç mezhep etrafında toplandılar: Melikiye, Yakubiye
ve Nasturiye.ııı
Daha sonra her mezhep kendi patriğini seçti. Günümüzde papa olarak isimlendirilen
Roma'daki patrik Melikiye mezhebindendir. Mısır'daki Muahitlerin (Müslümanların
yönetimleri altında bulunup onlara cizye ödeyenlerin) patriği ise Yakubiye mezhebindendir
ve Mısır'da yaşamaktadır. Habeşistan'daki hıristiyanlar da Mısır'dakilere bağlıdır.
Mısır'daki patrik oraya dini işleri yürütecek piskoposlar gönderiyor. Çağımızda "papa"112
ismi sadece Roma'daki patrik için kullanılıyor. Yakubiye mezhebinden olanlar patriklerini
bu şekilde isimlendirmiyor.
Roma'daki papa, Frenkleri (Avrupalıları), bölünmemek için, tek bir hükümdara
itaat etmeye ve anlaşmazlık durumlarında ona başvurmaya teşvik ediyor. Ancak bu hükümdarın,
herkes üzerinde bir yaptırım gücü olması için, asabiyeti en güçlü hükümdar
olması gerekiyor. Bu hükümdara "imparator" deniyor. İmparatora, uğur getirmesi için
bizzat papa taç giydiriyor ve imparator "taç giydirilmiş" olarak isimlendiriliyor. Belki imparatorun
anlamı da budur. İşte papa ve kuhen isimlerinin açıklanmasıyla ilgili özet olarak
söyleyeceklerimiz bunlar. "Allah dilediğini saptırır, dilediğini de doğru yola eriştirir:'
(Fatır Sfu'esi, 8).
111 Bu mezhepler Hz. lsa'nın tamamen tanrısal bir tabiata sahip bulunduğu (Yakubiye mezhebinin görüşü) veya tanrısal ve insani
bir karışıma sahip olduğu (Nasturiye mezhebinin görüşü) gibi farklı görüşlere sahiptir.
112 lbn-i HaldOn kitabın girişinde Arapça'da olmayan harflerin bulunduğu isimlerin nasıl telaffuz edileceği hakkında, harflerin
mahreçlerini (çıkış yerlerini) esas alarak açıklama yapacağını söylemişti. Burada "papa" ismindeki "p" harfiyle ilgili çok kısa
bir açıklama yapıyor. Çünkü Arapça'da "p" harfi bulunmuyor ve onun yerine "b" harfi kullanılıyor . Böyle bir açıklamayı birkaç
satır aşağıda geçen "imparator" kelimesi için de yapıyor. Ancak tamamen Arapça okuyanlara yönelik bu kısa açıklamaların
Türkçe'ye çevrilmesinin hiçbir pratik faydası olmadığı gibi, zaten bu kelimeleri Arapça'daki yazılışları gibi değil, Türkçe'de
söylendikleri gibi çevirdiğimizden, anlamsız bir hale de gelmektedir. Onun için biz, daha çok harflerin çıkış yerlerini belirten
bu kısa açıklamaları tercüme etmeyeceğiz.