kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- IBN-I HALDÜN ---
316
geldi. Emevi devletinin dışındaki devletlerde, halifelerin dışında hiç kimse bu lakabı kullanmamıştır.
Şiiler ise Hz. Ali için ve ona özgü olarak halife ile aynı anlama gelen "imam" lakabını
kullanırlar. Bununla aynı zamanda kendi mezheplerine ve bidat inançlarına göre,
Hz. Ali'nin namaz imamlığına Hz. Ebu Bekir' den daha layık olduğunu söylemek isterler.
İşte bu yüzden Hz. Ali ve ondan sonra halife olarak kabul ettikleri kişiler için bu lakabı
kullanırlar.
Şiiler davetlerini gizli olarak yürüttükleri müddetçe halife olarak kabul ettikleri
kimseleri imam olarak anarlar. Ancak bir devlete sahip olduklarında, (devleti kurandan)
sonrakiler için bu lakabı Mü'minlerin emiri lakabı ile değiştirirler. Abbasi taraftarları (şiası)
da aynısını yapmıştır. Onlar daveti açıktan yürütmeye başlayan İbrahim'e gelinceye
kadar liderlerini imam olarak anmışlardı. İbrahim ise daveti açıktan yapmaya başlamış
ve kendi emri altında savaşmanın sembolü olarak bayraklar edinmiştir. İbrahim öldürülünce
kardeşi Seffah, Mü'minlerin emiri olarak çağrılmıştır.
Afrika'daki Rafiziler için de aynı şey geçerlidir. Onlar da Ubeydullah Mehdi'ye gelinceye
kadar İsmail'in soyundan olan liderlerini, imam olarak çağırmışlardır. Ubeydullah'ı
ve ondan sonra gelen oğlu Ebu Kasım'ı da imam olarak çağırıyorlardı. Ancak bunlardan
sonra sağlam bir şekilde yönetimi ele aldıklarında, liderlerini Mü'minlerin emiri
olarak çağırmaya başladılar. Mağrib'teki İdrisilerin durumu da böyleydi. Başlangıçta İdris'i
ve oğlu Küçük İdris'i imam olarak çağırıyorlardı.
Halifeler, Mü'minlerin emiri lakabını almaya devam ettiler ve bu lakabı Hicaz'a,
Şam'a ve Irak'a hakim olmanın bir alameti haline getirdiler. Çünkü bu bölgeler Arap diyarları
olduğu gibi, devletin,ümmetin ve fetihleri gerçekleştirenlerin de merkeziydi.
Mü'minlerin emiri, halifelerin ortak lakabı olduğu için Abbasi halifelerinden her
biri, devletlerinin başlangıcından itibaren, birbirinden ayırt edilmelerini sağlayacak lakaplar
kullandılar. Seffah, Mansur, Mehdi, Hadi ve Reşid .... gibi. Devletleri yıkılana kadar
da buna devam ettiler. Böyle yapmalarının sebebi gerçek isimlerinin halkın ağzında
eskiyip yıpranmasına engel olmaktı. Afrika ve Mısır' daki Ubeydiler de bu konuda onları
örnek aldılar. Onlardan önceki Emeviler ise, sadeliklerinden ve henüz bedevilik özelliklerinden
kurtulmadıklarından dolayı isimlerinin yanında bu tür lakaplar kullanmamışlardı.
Endülüs Emevileri de başlangıçta, hem kendi selefleri kullanmadığı için hem de
Arapların, asabiyetin ve hilafetin merkezi olan Hicaz' dan çok uzakta oldukları için bu tür
lakaplar kullanmamışlardı. Zaten Endülüs'teki devletleriyle, aslında sadece kendilerini
Abbasilerden korumaya çalışıyorlardı. Ancak hicri dört yüzlü yılların başında devletin
başına geçen Abdurrahman Nasır' dan -ki ismi Nasır bin Muhammed bin Emir Abdullah
bin Muhammed bin Abdurrahman Avsat'tır- itibaren Endülüs Emevi hükümdarları da
isimlerinin yanında bir lakap kullanmaya başladılar. Bu sırada Doğudaki Abbasi devleti
tamamen mevalanın (Türkler gibi dışarıdan devlet hizmetlerine alınanların) etkisine girmişti.
Bunlar diledikleri gibi halifeleri azlediyorlar, değiştiriyorlar ve gözlerini oyuyorlardı.
İşte Abdurrahman Nasır, Doğudaki ve Afrika'daki halifeleri örnek alarak kendisini
Mü'minlerin emiri olarak isimlendirdi ve "Nasır Lidinillah" (Allah'ın dininin yardımcı)