kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

OTUZ İKİNCİ FASIL
M ü'minlerin Emiri (Emiru'l-Mü'minin)
Lakabı, Bunun Halifeliğin Alametlerinden
Olduğu Ve ilk Halifeler Döneminden
Beri Kullanıldığı Hakkında
Hz. Ebu Bekir' e biat edildikten sonra, sahabeler ve diğer Müslümanlar onu "Resulullah'ın
halifesi" olarak çağırıyorlardı. Hz. Ebu Bekir vefat edene kadar ona bu şekilde
hitap edildi. Hz. EM Bekir'in vasiyetiyle Hz. Ômer'e biat edilince, onu da "Resulullah'ın
halifesinin halifesi" olarak çağırdılar.
Ancak bu lakap uzunluğundan, tamlamaların çokluğundan ve sonraları daha da
uzayıp anlaşılmaz ve karışık hale geleceğinden dolayı Müslümanlara ağır geldi. Onun için
bu lakabı, onun yerini tutacak başka bir lakapla değiştirmek istediler. Askerlerin başındaki
komutanlara "emir" deniyordu. Emir, "imare" (emretmek, buyurmak) masdanndan
"fail" veznindeıos türetilmiş bir kelimedir. Müslüman olmayanlar Hz. Peygamber'i "Mekke
emiri" ve "Hicaz emiri" olarak isimlendiriyorlardı. Yine Müslümanlar da Kadisiye'deki
İslam ordusunun -ki o zaman Müslümanların büyük bir bölümünü oluşturuyorlardıkomutanı
olan Sa'd bin Ebü Vakkas'tan Mü'minlerin emiri olarak bahsediyorlardı.
Bazı sahabeler Hz. Ômer'i "Ey Mü'minlerin emiri" olarak çağırmak konusunda
görüş birliğine vardı. Bunu diğerleri de güzel ve doğru buldu. Böylece Hz. Ômer'i bu şekilde
çağırmaya başladılar. Bir rivayete göre Hz. Ömer' e bu şekilde hitap eden ilk kişi Abdullah
bin Cahş'dır. Bir diğer rivayete göre, Amr bin As ve Muğire bin Şu'be'dir. Üçüncü
bir rivayet ise şöyledir: lslam ordularının birinden fetih müjdesi getiren bir haberci,
"Mü'minlerin emiri nerde?" diye Hz. Ômer'i sorarak Medine'ye girdi. Bu, sahabelerin
hoşuna gitti. Ona, vallahi bu ismi kullanmakta isabet ettin; vallahi o gerçekten de
Mü'minlerin emiridir, dediler. Bundan sonra Hz. ômer'i Mü'minlerin emiri olarak çağırmaya
başladılar ve insanlar arasında bu onun lakabı oldu. Hz. Ômer'den sonra diğer
halifeler de bu şekilde çağrıldı ve zamanla bu lakap halifeliğin alametlerinde biri haline
105 Fail vezni hem fail (yani eylemi yapan) hem de mef'ul (yani yapılan eyleme muhatap olan) anlamında
kullanılır. Bu vezin fail anlamında kullanıldığında, failin bu eylemi çok ve üstün nitelikte yaptığı anlamı
verir. Örneğin emir ile aynı kökten gelen amir, emreden, buyuran anlamı taşırken, emir, çok emreden,
çok buyuran anlamına gelir.