kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- MUKADDiME --
m
tülüklerdir ve devlette görülen şeylerdir. Ancak aynı şekilde şeriat adaleti, dinin hükümlerini
tatbik etmeyi ve dini korumayı övmüş ve bütün bunlar da yine devletin yerine getirdiği
hususlardır. Dolayısıyla yerilen sadece devletin içine düştüğü bazı durumlardır.
Yoksa devletin bizzat kendisi yerilme<,iiği gibi, devletin terk edilmesi de istenmemektedir.
Tıpkı insanlardaki şehvet ve kızgınlığın yerilmesi gibi. Bununla istenen onların tamamen
terk edilmesi değil -çünkü onları karşılamak da zaruridir-, hakkın gerektirdiği ölçüler
içersinde tatmin edilmeleridir.
Hz. Davud ve Hz. Süleyman -Allah'ın selamı onların üzerine olsun- başka hiç
kimsenin sahip olmadığı bir hükümdarlığa sahiptiler. Üstelik onlar, Allah katında kulların
en üstünü olan iki peygamberdi. Diğer taraftan biz bu görüşte olanlara şunu diyoruz:
Devlet olmaktan kaçmanızın ve imamlık makamının gerekli olmadığını söylemenizin size
hiçbir faydası yoktur. Çünkü siz şeriat hükümlerinin tatbik edilmesinin farz olduğunu
kabul ediyorsunuz. Onların tatbik edilmesi ise ancak asabiyet ve güç ile mümkün olur.
Asabiyet ise tabiatı gereği devlet olmayı gerektirir. Dolayısıyla bir imam tayin edilmemiş
olsa da devlet ortaya çıkmış olur. Bu ise sizin kaçtığınız şeyin ta kendisidir.
Evet, bu makamın farz oluşu icma ile sabit olmuştur. Ancak bu iş, farz-ı kifaye88
olup, imamın seçilmesi ehlü'l-akd ve'l-hal'in89 görevidir. Diğer insanlara da, Allah'ın şu
sözünün gereği olarak, onların seçtiği imama itaat etmek düşer: "Allah'a itaat edin, peygambere
itaat edin, sizden olan emir sahiplerine (idarecilere) de" (Nisa Sftresi, 59).
Halifelik makamına gelecek kişide aranan şartlar ise dörttür: İlim, adalet, kifayet
(ehliyet, yeterlilik) ve duyularının ve organlarının sağlam olması. Çünkü bunlar görüş ve
işleri etkilemektedir. Beşinci şartta anlaşmazlığa düşülmüştür. Bu şart halife olacak kişinin
Kureyş kabilesinden olmasıdır.
Bunlardan birincisi olan ilim şartının gerekliliği açıktır. Çünkü Allah'ın hükümlerin
tatbik etmek ancak onları bilmekle olur. İnsanın bilmediği bir şey için öne atılması
doğru olmaz. Yine bu makam için müçtehid90 derecesinde ilme sahip olması gerekir.
Çünkü başkalarını taklit etmek eksikliğin ifadesidir. İmamet ise sıfatlarında ve hallerinde
kemali (eksiksizliği) gerektirir.
Adalet şartına gelince; diğer makamlar için de aranan adil olma şartının, dini bir
makam olan halifelik için aranması öncelikli olarak gerekir. Yasak (haram) olan şeyleri
işlemek gibi kötülüklerin adalet sıfatını ortadan kaldıracağı hususunda bir anlaşmazlık
yoktur. Ancak bidat olan inanışların adalet sıfatını ortadan kaldırıp kaldırmayacağında
anlaşmazlığa düşülmüştür.
Kifayete gelince; bu şart halife olacak kişinin korkmadan ve çekinmeden cezaları
tatbik edebilmesini ve savaşlara girebilmesini; bütün bunların neler getirip götüreceğini
öngörebilmesini ve insanları buna göre yönlendirmesini; toplumsal gücü ve hangi durumların
kötü sonuçlara sebep olabileceğini bilmesini; ve devlet idare etmenin (siyase-
88 Farz-ı kifaye; müslümanlardan bazılarının yerine getirmesiyle, diğerlerinin üzerinden de sorumluluğun kalktığı farzlardır. (Cenaze
namazı gibi). Ancak hiç kimse bu farzı yerine getirmese herkes sorumlu olur.
89 Ehlü'l-akd ve'l-hal; lslam devlet başkanını (imamı, halifeyi) seçmek için oluşturulmuş ve gerektiğinde onu azletme yetkisine
de sahip olan meclis.
90 Müçtehid; Ayet ve hadislerden hüküm çıkaran ve başkalarını taklit etmeyen lslam bilginidir.