kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- IBN-I HALDÜN ---
268
şam sağlaması ve onları korumasıdır. Hükümdarlığın hakikati, tebaasını korumakla tamamlanır.
Tebaaya iyilik ve ihsanda bulunmak ise, onlara karşı şefkatli olmanın ve onların
geçimlerine dikkat etmenin göstergelerinden biridir ve bu da onlara karşı sergilenen
sevginin temellerinden biridir.
Bil ki, şefkatli olmak uyanık ve keskin zekalı idarecilerde az görülür. Şefkatli olmak
daha çok gafil veya gafil gibi davranan kimselerde olur. Uyanık idarecilerde en az görülen
şey ise, tebaasına altından kalkamayacakları sorumlulukları yüklemektir. Çünkü böyle
bir idareci, onların idrak edemeyecekleri şeylere nüfuz eder, işlerin sonunu fark eder ve
bu yüzden onların altından kalkamayacakları ve helak olmalarına sebep olacak sorumlulukları
onlara yüklemez. Bu yüzden Hz. Peygamber şöyle diyor: "En zayıfınızın yürüyüşüne
göre yürüyün."
Yine yöneticinin aşırı zeki olmamasının şart koşulması da bununla ilgilidir. Bunun
temeli ise Hz. Ömer'in, Ziyad bin Ebu Süfyan'ı, Irak idareciliğinden azletmesine dayanır.
Hz. Ömer, Ziyad'ı azledince Ziyad ona şöyle demiştir: "Beni niçin azlettin ey
mü'minlerin emiri? Acizlik ve yetersizlik sebebiyle mi? Yoksa ihanet yüzünden mi?" Hz.
Ömer dedi ki: "Ben seni ikisinden biri sebebiyle azletmedim. Sadece aklının üstünlüğü ile
insanlara (kaldıramayacakları) sorumluluklar yüklemeyi hoş görmedim:' İşte bu olaydan,
Ziyad bin Ebu Süfyan ve Amr bin As gibi aşırı derecede zeki kimselerin idareci olmamaları
şartı çıkartılmıştır. Çünkü böyle bir zekaya, bu bölümün son fasıllarında bahsedileceği
gibi, kötü bir yönetim ve insanların tabiatlarına uygun olmayan (üstesinden
gelemeyecekleri) sorumlulukların yüklenmesi eşlik edecektir. Allah, malik olanların en
hayırlısıdır.
Bu söylenenlerden anlaşılıyor ki (keskin) zeka hükümdarlar için bir kusurdur.
Çünkü zeka keskinliğinde, düşüncede (ve tedbir almada) aşırıya kaçma vardır. Tıpkı ahmaklıkta,
aşırı bir donukluk ve hareketsizlik olduğu gibi. İnsana ilişkin bütün sıfatların
iki uç noktası yerilmiştir. Övülen ise bunların ortasıdır. Tıpkı iki uç nokta olan israf ve
cimrilik arasında yer alan cömertlik gibi. Aynı şekilde iki uç nokta olan gereksiz yere tehlikeye
atılmak ve korkaklık arasında yer alan cesaret gibi. Onun için aşırı zeki olanlar,
"şeytan, şeytanca" gibi, şeytana has sıfatlarla vasıflandırılırlar. Allah dilediğini yaratandır
ve O her şeyi bilen ve her şeye güç yetirendir.