kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- MUKADDiME --
253
Yine devletlerin düğün törenleri ve velime yemekleri gibi tören ve ziyafetlerdeki
durumları da onların eserlerinden kabul edilir. Bununla ilgili olarak, Hasan bin Sehl'in,
kızı Boran'ın Me'mun ile evlenişinde verdiği ziyafetten, yine İbn-i Zi'n-Nun ve Haccac'ın
yaptıklarından daha önce bahsetmiştik.
Devletlerin eserlerinden bir diğeri ise verdikleri bağış ve hediyelerdir ve bunlar da
güçleriyle orantılı olmaktadır. İhtiyarlık çağının eşiğinde bile olsa bu özellik (bağış ve hediye
verme) devletlerde sıkça görülür. Ancak devleti yönetenlerin bu husustaki azim ve
şevki, hükümdarlıklarının gücüne ve insanlar üzerindeki hakimiyet ve üstünlüklerine
göre oluşur ve devlet tamamen yıkılana kadar da devam eder.
lbn-i Zi Yezen'in, kendisine gelen Kureyş heyetine verdiği hediyeler buna ömektir.
İbn-i Zi Yezen, heyettekilere kilolarla altın ve gümüş, yine her birine onar tane köle ve
hizmetçi ve birer tulum anber vermiştir. Abdulmuttalib'e25 ise diğerlerine verdiğinin on
katını vermiştir. Oysa o zaman lbn-i Yezen'in ülkesi ve özellikle de hükümdarlığının merkezi
olan Yemen, Farsların otoritesi altındaydı. Buna rağmen onu bu şekilde hareket etmeye
sevk eden, kavmi olan Tebabia'nın, bir zamanlar diğer halklara üstün ve galip gelip,
hakimiyeti Arap ve Fars Irak'ına, Hind ve Mağrib'e kadar uzanan büyük bir hükümdarlık
kurmuş olmalarının coşkusunu ve büyüklüğünü içinde hissetmesidir.
Aynı şekilde Sınhace devletinin, kendilerine gelen Zenate emirlerine verdiği hediyeler
de yüklerce mal, sandıklar dolusu kıyafet ve çok sayıda yük hayvanı ve deve şeklinde
olmaktaydı. lbn-i Rakik'in tarihinde bununla ilgili haberler çoktur. Bermekilerin vermiş
oldukları hediyeler ve bağışlar da böyleydi. Yokluk içindeki birine verdikleri bağışlar,
bir günde veya daha az bir sürede bitecek şeyler değil, valilik ve ömrünün sonuna kadar
yetecek kadar çok mal olmaktaydı.
Bunlarla ilgili haberler çoktur ve bu hediye ve bağışların hepsi de devletlerin gücü
oranında olmaktadır. Ubeydilerin komutanı Katip Cevher Es-Sakali Mısır'ı fethetmek
için Kayravan' dan yola çıkarken tam bin yüklük para hazırlamıştır. Günümüzde hiçbir
devletin buna gücü yetmez.
Halife Me'mun Döneminde Bağdat'ın (Abbasi Devleti'nin) Gelirleri:
Ahmed bin Muhammed bin Abdulhamid'in el yazısıyla hazırlanmış olan ve
Me'mun döneminde ülkenin her tarafından Bağdat'taki devlet hazinesine gönderilen gelirleri
gösteren bir çizelge bulunmuştur. Bunu "Cirabu'd-Devle" isimli eserde naklettim.
Orada, ülkenin değişik bölgelerinden gönderilen gelirler şu şekildedir:
Gullatu Sevad (Bağdat ve Basra arasındaki bölge): Yırmi yedi milyon sekiz yüz bin
dirhem (gümüş para), iki yüz elbiselik Necran kumaşı ve iki yüz kırk ratıl26 mühür balçığı27.
Kenker (Karmisin ve Hamedan arasındaki bölge): On bir milyon altı yüz bin dirhem.
25 Hz. Peygamber'in dedesi olan Abdulmuttalip, Kureyş'in reisi konumundaydı.
2s Yaklaşık iki buçuk kiloya karşılık gelen bir ağırlık birimi.
21 Mühür balçığı (tTnü'l-hatm), resmi yazıların mühürlenmesinde kullanılan bir madde.