kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

ON SEKİZİNCİ FASIL
Devletin Ortaya Koyduğu Eserlerin
Tamamının, Onun Temelindeki Güç ile Orantılı
Olduğu Hakkında
Bunun sebebi şudur: Devletin ortaya koyduğu eserler ancak, devletin var olmasını
da sağlayan güç ile ve bu gücün ölçüsüne göre olmaktadır. Aynı şekilde, devletin büyük
ve güçlü bir yapıya sahip olması da yine devletin temelindeki gücüyle orantılı olur.
Çünkü bu hususlar ancak bu amaçla bir araya gelip yardımlaşarak çalışanların çokluğu
sayesinde gerçekleşir. Eğer bir devlet çok büyük, hakim olduğu topraklar çok geniş ve tebaası
(halkı) da çok olursa, devletin her bölgesinden bir araya gelip çalışanların sayısı da
gerçekten çok olur. Böylece çalışma en kapsamlı şekliyle ortaya konm olur.
Ad ve Semud kavimlerinin ortaya koydukları eserleri ve ICur'an'ın onlar hakkında
anlattıklarını görmüyor musun? Kisra'nın sarayına bak ve Farsların nasıl bir eser ortaya
koyduklarına dikkat et! Öyle ki Harun Reşid onu yıkmaya karar vermiş, ancak bu işi giriştiği
halde onun üstesinden gelmekten aciz kalmıştır. Bu hususta Yahya bin Halid (El­
Bermeki) ile yaptığı istişarenin hikayesi meşhurdur. Evet, bir devletin bina etmeye muktedir
olduğu bir şeyi diğer devletin yıkmaya güç yetiremeyişine dikkat et! Üstelik devletlerin
kuruluşu ve yıkılışından da bilindiği gibi, yıkmanın yapmaya göre çok daha kolay
olmasına rağmen ...
Yine Halife Velid'in, Dımaşk'ta (Şam'da) yaptırdığı saraya, Kurtuba'daki Emevi
Camisi'ne ve Kurtuba Vadisi'ndeki su kemerine dikkat et! Kartaca'ya su getirmek için yapılan
kanallara ve kemerlere bak! Mağrib'de Şarşal eserleri, Mısır'da piramitler ve bunlar
gibi gözler önünde olan bir sürü eser ... Bütün bu eserlerden devletlerin güçlülük ve zayıflık
yönünden birbirlerinden farklı oldukları ortaya çıkar.
Bil ki, bu gibi eserleri ortaya koymak ancak iyi bir organizasyon ve çok sayıda
emeğin bu işler için bir araya gelmesiyle mümkündür. Bahsettiğimiz işler ve eserler de
ancak bu şekilde ortaya konup yükseltilmiştir. Sıradan insanların sandığı gibi, eski insanların
bizlere göre çok daha iri cüsseli oldukları için böylesine dev eserleri yapabildikleri-