kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

ON YEDİNCİ FASIL
Devletin Geçirdiği Aşamalar, Bu Aşamalara
Göre Devletin Durumunda Meydana Gelen
Değişimler Ve Yine İnsanların Ahlaklarının da
Devletin Geçirdiği Aşamalara Bağlı Olarak
Değişmesi Hakkında
Bil ki, devlet farklı aşamalardan geçip yeni durumlara bürünür. Devleti ayakta tutanlar
da devletin geçirdiği aşamalara bağlı olarak -bir önceki aşamaya uymayan- yeni bir
ahlak anlayışı kazanırlar. Çünkü ahlak, doğal olarak içinde bulunduğu ortama bağlıdır.
Devletin geçirdiği aşamalar genel olarak şu beş safhayı aşmaz:
Birinci Aşama: Harekete geçme ve zafere ulaşma dönemi. Bu dönemde hükümdarlık,
kendilerinden önceki devletin elinden alınır. Yeni devletin başına geçen kişi ise
devleti büyütüp yüceltmek suretiyle şan ve asalet kazanmak, vergileri toplamak ve devleti
korumak noktasında kavmi içinde örnek bir konumdadır. Diğerlerine danışmadan tek
başına hareket etmez. Çünkü zaferi getiren asabiyetin gerektirdiği budur ve bu aşamada
asabiyet henüz devam etmektedir.
İkinci Aşama: İstibdat (yönetimi tek başına ele alma, diktatörlük) dönemi. Bu dönemde
devletin başındaki kişi yönetimi kendi tekeline alır ve asabiyetinin yönetime katılmasına
engel olur. Bu yüzden de devlet başkanı bu aşamada, kendisi gibi devletin kuruluşuna
iştirak etmiş ve kendisiyle aynı nesepten olan kabilesi ve aşiretinin gücünü kırmak
için, devlet hizmetlerine (ve orduya) dışarıdan kimseleri alır. Böylece devlet başkanı,
asabiyetini devlet yönetiminde uzaklaştırır, yönetime ortak olmak için atacakları her
adımı geriye çevirir ve sonuçta yönetimi sadece kendisine ve kendi ailesine (yakın sülalesine)
has kılar. Bunu gerçekleştirmek için, devleti ilk kuranların katlandıklarından çok
daha fazla zorluklara katlanır. Çünkü devleti ilk kuranlar, yabancılara karşı mücadele etmişlerdi
ve bu mücadelelerindeki yardımcıları da bir bütün olarak kendi asabiyetleriydi.
Oysa şimdi akrabalara karşı yabancıların çok az bir bölümünün desteğiyle mücadeleye
girmiştir ve bu nedenle işi çok daha zordur.
Üçüncü Aşama: Devletin istikrar bulması ve zenginleşmesiyle, nefislerin de meylettiği
hükümdarlığın meyvelerinin toplanıp elde edildiği sükunet ve rahatlık dönemi. Bu