kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- IBN-I HALDÜN ---
232
den Arapların Afrika ve Mağrib'te devlet kurmaları diğer bölgelere göre çok uzun zaman
almıştır.
İsrailoğulları zamanında Şamso da bu haldeydi. Orada Filistin ve Ken'an kabileleri,
Aysu, Medyen ve Lut oğulları, Rumlar, Yunanlar, Amalikalar, İkrikşler, yine Mezepotamya
ve Musul tarafında Nabatlar gibi, sayılamayacak kadar çok asabiyetler vardı. Bu
yüzden İsrailoğulları'nın orada devlet kurmaları çok zor olmuş ve iktidarları sürekli olarak
sarsılmıştır. Bu durum daha sonra da devam etmiş, sürekli olarak kendilerine isyan
edilmiş ve önce Farslar, sonra Yunanlar ve son olarak da Rumlar tarafından yenilip devletlerine
son verilinceye kadar, hiçbir zaman sağlam ve istikrarlı bir devlete sahip olamamışlardır.
Allah her işinde galip olandır.
Öte yandan, bu kadar çok ve farklı asabiyetlerin bulunmadığı ülkelerde ise devletin
kurulması daha kolay olur. Kargaşaların ve isyanların azlığından dolayı, hükümdar
çok fazla bir asabiyete ihtiyaç duymadan devletin istikrarını sağlar. Çağımızda Mısır'ın ve
Şam'ın durumu böyledir. Çünkü buralarda değişik kabilelerde ve asabiyetler yoktur. Sanki
Şam bir zamanlar, yııkarıda değinmiş olduğumuz kabilelerin ve asabiyetlerin kaynağı
değilmiş gibidir. Mısır ise başkaldıranların ve asabiyet sahiplerinin azlığından dolayı son
derece istikrarlı ve huzurlu bir yerdir. Orada sadece hükümdar ve teba (halk) vardır. Devlet
Türk sultanlarının ve asabiyetlerinin elinde olup bunlar birbiri ardına devlete hakim
olmakta ve iktidar bir sülaleden diğerine geçmektedir. Bağdat'taki Abbasi halifelerinin
halifelikleri ise isimde kalmaktadır.
Çağımızda Endülüs'ün durumu da böyledir. Endülüs hükümdarları olan Ahmaroğulları'nın
asabiyeti, devletlerinin başlangıcında kuvvetli olmadığı gibi, devletleri de
kuşaklardan beri devam etmeyip sonradan ortaya çıkmıştır. Ahmaroğulları Endülüs'teki
Emevi hanedanlığına mensup sülalerden biriydi ve devlet olmaları ise şu şekilde olmuştur:
Endülüs'teki Arap devleti yıkılıp hakimiyet Berberilerden olan Lemtune ve Muvahhidlerin
eline geçince, Endülüs (Arap) halkı onların yönetimlerinden usanmış, Berberilerin
kendi üzerlerinde egemen olmaları onlara ağır gelmiş ve bu yüzden kalpleri onlara
karşı kinle dolmuştur. Muvahhidler, devletin son zamanlarında, Merakeş'te Frenklere ait
pek çok kaleyi almalarına imkan sağlamıştı. İşte eskiden asabiyet sahibi olan ve şehirlerde
nispeten kökleri kurayan Hudoğulları, Ahmaroğulları ve Merdenişoğulları gibi Arap
sülaleri buralarda toplanmışlar ve asabiyetlerini sağlamlaştırmışlardır. Bunlar arasından
Hudoğulları başa geçmiş ve Endülüslüleri doğudaki Abbasi halifelerine biat etmeye çağırarak,
Muvahhidlere karşı isyana teşvik etmişlerdir. Sonra onlarla olan ahitlerini bozmuşlar
ve Muvahhidleri Endülüs'ten çıkarmışlardır. Böylece Hudoğulları Endülüs'te yönetime
tek başlarına sahip olmuşlardır.
Sonra yönetimi Ahmaroğulları ele geçirmiş ve Hudoğulları'nın Abbasi halifelerine
biat etme çağrılarına karşı çıkarak, Afrika' da hüküm süren Muvahhidlerin imamı İbni
Ebu Hafs'a biat etmeye çağırmışlardır. Ahmaroğulları, bütün bu işleri yakınlarından
oluşan ve Ruasa (Reisler) olarak isimlendirilen küçük bir asabiyetle gerçekleştirdiler. Zaten
Endülüs'te asabiyetlerin azlığından ve toplumun (genel olarak) hükümdar ve tebadan
oluşmasından dolayı daha fazla bir asabiyete de ihtiyaç duymadılar.
ao Daha önce de belirttiğimiz gibi Şam, bugünkü Ürdün, Suriye, Filistin ve Lübnan'ı kapsamaktadır.