kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- lBN-I HALDÜN --
230
Ancak devletin ulaştığı refah seviyesi ve kendilerine tabi olanların artmasıyla sayıları da
çoğaldı.
İşte devletlerin sınırlarının genişliği ve gücü, kuruluşlarındaki sayılarının çokluğuyla
orantılıdır. Ömürlerinin uzunluğu da yine bu orantıya göredir. Çünkü sonradan
ortaya Çıkan şeyleri ömürleri, onların mizaçlarının (oluşumlarının) gücüne göre belirlenir.
Devletlerin oluşumları ise ancak asabiyet sayesindedir. Eğer asabiyet güçlü olursa,
mizaç da (güçlülük de) ona tabi olur ve devletin ömrü uzar. Asabiyetin güçlü olması ise,
söylediğimiz gibi, sayının çokluğu ve bolluğuna bağlıdır. Bunun doğru tahlili şöyledir:
Devlet küçülmeye çevreden (sınır bölgelerinden) başlar. Eğer devletin hakim olduğu ülkeler
çok ve büyükse, merkez ile sınırlar arasındaki mesafe ve bölgeler de uzak ve çoktur.
Şüphesiz her küçülme belli bir zaman alır ve ülkenin büyüklüğü nedeniyle (toplam) zaman
uzar. Dolayısıyla her küçülmenin aldığı zaman ile (devlet topraklarının büyüklüğünden
dolayı küçülme uzun süreceği için) devletin ömrü de uzar.
Arap-İslam Devletinin en uzun ömürlü devlet olduğuna dikkat et. Bu konuda
merkezdeki Abbasi Devleti ile Endülüs'te hüküm süren Emevi Devleti arasında bir fark
yoktur. Her biri, ancak hicri dördüncü yüzyıldan sonra küçülmeye başlamıştır. Ubeydiyyin
Devleti'nin ömrü de iki yüz seksen seneye yakındır. Sınhace Devleti'nin ömrü ise onlarınkinden
daha kısadır. Bu devlet, (Abbasi halifesi) Mui'z-Züddevle'nin Afrika'nın idaresini
hicri 358 yılında Bulekkin bin Zeyri'ye bırakmasından, Muvahhidlerin hicri 557 yılında
Kal'a ve Biciye'yi ele geçirmelerine kadar devam etmiştir. Çağımızda Muvahhidin
Devleti'nin ömrü ise iki yüz yetmiş seneye yaklaşmaktadır.
Görüldüğü gibi, devletlerin ömürleri de onları başlangıçta kuranların sayısal çokluğuna
göre oluşmaktadır. Bu, Allah'ın kulları için geçerli olan kanunudur.