kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

ALTINCI FASIL
Şehirlilerin, Yöneticilerin (Zorbaca)
Yönetimlerine Katlanmak Zorunda
Kalmalarının, Onlardaki Cesaret, Kuvvet
Ve İzzeti Bozacağı Hakkında
Herkesin kendi idaresi kendi elinde değildir. lnsanlann idaresini ellerinde bulunduran
emirlerin ve yöneticilerin sayısı diğer insanlara göre azdır. Genel olarak insan başkasının
idaresi altındadır ve bu kaçınılmazdır. Eğer yöneticiler yumuşak ve adil olurlarsa,
insanların katlanmak zorunda kalacakları (haksız) hükümler ve yasaklar olmayacağı
için, o yönetim altındakiler, bir baskıya maruz kalmayacaklarına güvenerek kendi kişiliklerindeki
cesaretlerini veya korkaklıklarını muhafaza ederler. Böyle bir durumda cüret ve
cesaret tabiatlarının bir parçası olur ve bunun dışındaki bir duyguyu da tanımazlar.
Ancak yöneticiler ve yönetimleri baskıya, boyıın eğdirmeye ve korkuya dayanıyorsa,
işte o zaman, sebebini ileride açıklayacağımız gibi, zulme uğramış insanlann nefislerinde
baş gösteren atalet ve tembellikten dolayı, insanların güçlülük ve cesaretleri kırılır.
Nitekim Hz. Ömer de, (Farslara karşı savaşan lslam ordusunun komutanı olan) Sa'd bin
Ebıl Vakkas'ı böyle bir davranıştan sakındırmıştı. lslam ordusu askerlerinden Zühre bin
Ceviyye, Kadisiye Savaşı'nda (Fars ordusu komutanlarından) Calinos'u takip etmiş ve
onu öldürerek yetmiş beş bin altın (para) değerindeki eşyalarını ganimet olarak almıştır.
Komutan Sa'd bin Ebıl Vakkas ise bu ganimetleri ondan alarak şöyle demiştir: "'Onun peşine
düşüp takip etmek için iznimi alman gerekirdi': Sonra durumu Hz. ômer'e yazdı ve
(yaptığı şey için) ondan izin istedi. Hz. Ömer de ona şöyle yazdı: "'Zühre gıbi birine bunu
mu yapıyorsun? O kendisini tehlikeye atarak bu işi yapmıştır. Ve sana da savaştan geriye
kalan kalmıştır. Ona bu şekilde davranmakla, onun okunun gezini kırıyorsun ve kalbini
bozuyorsun (yani cesaret ve şevkini kırıyorsun)". Hz. Ömer, aynca Sa'd'a Zühre'den
aldıklarını aynen iade etmesini de emretti.
Yönetimler cezalandırma (zulüm} esasına dayanırlarsa, bu durumda insanların
cesaretleri büsbütün ortadan kalkar. Çünkü insanların zulme maruz kalmaları ve zulüm
karşısında kendilerini savunamamaları, onları cesaretlerini ve güçlü kişiliklerini yitirecekleri
zelil bir duruma düşürür. Ancak yönetimler cezalandırma yerine, yola getirme ve
öğreticiliği esas alırlarsa ve erken dönemlerden itibaren bu usıilü benimserlerse, yine kor-