04.09.2022 Views

kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

---IBN-I HALDÜN ---

14

olan İbn-i Haldun'un asıl adı Abdurrahman bin Muhammed bin Ebu

Bekir bin Hasan'dı. 27 Mayıs 1332'de (Hicri: 1 Ramazan 732) Tunus'ta

doğan ünlü bilginin ailesinin kökeni, sahabilerden Vail bin Hacer'e kadar

uzanmaktaydı.

İbn-i Haldun'un büyük dedelerinden Halid bin Osman, Endülüs'ün

fethi sırasında bu ülkeye (Bugünkü İspanyaya) yerleşmiş ve bölge

ahalisi içinde "Ben'i Haldun" olarak ün kazanmış bir siyasetçiydi. Aslen

Halid olan isminin Haldun'a dönüşmesi ise Endülüs halkının adetlerine

uyarak ismine "u" ve "n" harfleri eklemesinden dolayıdır. Ben'i

Haldun, Karmune (Carmona) ve İşbiliyye'de (Sevilla), içlerinden bir çok

bilim adamı ve yönetici yetişen bir ailenin lideri olarak hayat sürmüş, ailesi

daha sonraları ata toprakları olan Tunus' a göç etmiştir.

İbn-i Haldun' un dedesi Muhammed de bir siyaset adamıydı. Fakih

olan -aynı isimli- babası ise siyasetle çok fazla ilgilenmemiş, kendisini tamamen

İslami bilimlere ve edebiyata adamıştı. İlk öğrenimini Tunus'ta

babasından alan tbn-i Haldun, onun gösterdiği yoğun ilgi sayesinde

Arapça dili ve bilimleri ile İslam hukuku derslerinde çok yetkin bir eğitimden

geçti. Bu dönemde Kur'an-ı Kerim'i ezberleyen ve tecvit öğrenen

ünlü bilgin, zaman içinde Mağribli ve Endülüslü alimlerin ders halkalarına

da katılmaya başladı. Oğlunun iyi bir eğitimden geçmesi için elinden

geleni yapan baba Muhammed, onun dönemin en saygın alimlerinden

dersler almasını sağladı. tbn-i Haldun'un yetişmesinde, daha doğrusu

yaşadığı çağdaki diğer alimlere göre farklı ilgilere sahip olmasında, o

dönemin siyasal çalkantılarından uzak kalmamasının da çok büyük etkisi

olmuştur. Bir çok alim siyaseti "kirli bir iş" olarak görüp saray çevrelerinden

köşe bucak kaçar ve inzivaya çekilirken, o ise devleti ve devlet

adamlarını çok yakından gözlemlemeyi tercih etmiştir. Nitekim bu

çabası sonraki yıllarda yazacağı dev eseri "Mukaddime" deki o müthiş

tesbitlere de büyük ölçüde ışık tutmuştur.

İbn-i Haldun ilk gençlik yıllarında uzun bir süre hükumette memur

olarak çalıştı. Tunus'u yöneten Hafsiler'in sultanı 2. Ebu İshak'ın

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!