kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- MUKADDİME --
143
üst derecede olan meleklere yönelir. Daha önce söylediğimiz gibi, nefsin üst sının ile melekliğin
alt sınırı birbiriyle bağlantılıdır. Melekler ruhani varlıklardır ve fiilen katıksız bir
idrak akıldırlar (nefis gibi bir bedene ihtiyaç duymazlar). Daha önce geçtiği gibi orada
varlıkların suretleri ve hakikatleri vardır. Bunlardan bazı şeyler nefse görünür ve böylece
nefis bazı malumatı yakalar. Bu suretler hayale gönderilebilir ve hayal de onları alışılmış
kalıplara dönüştürür. Sonra nefsin algıladığı bu şeyler, ya soyut olarak ya da belirli kalıplarda
duyu organlarıyla algılanacak şekle dönüştürülür ve onlardan haber verilir. Nefsin
gaybi şeyleri idrak etme kabiliyetinde olmasının açıklaması böyledir.
Şimdi de gayptan haber verenlerin çeşitlerine dönelim.
Ayna ve tastaki su gibi şeffaf cisimlere, hayvanların kalp, ciğer ve kemiklerine bakarak,
yine küçük taşlarla ve çekirdeklerle fal bakarak gaybtan haber verenlerin hepsi kahin
sınıfı içinde değerlendirilir. Ancak yaratılışlarındaki (fıtratlarındaki) temel özellik itibari
ile kahinlerden daha alt derecededirler. Çünkü kahinler maddi örtüden soyutlanmak
için çok fazla çaba harcamaya ihtiyaç duymazlar. Oysa bunlar, maddi örtüden soyutlanmak
için maddi duyu organlarından biriyle yoğun bir çaba harcarlar. Bu organların en
üstünü ise gözdür. Basit bir şeye (ayna, tastaki su vb.) çok uzun süre baktıktan sonra haber
verecekleri gaybi şeyleri idrak edebilirler.
Bu insanların görüp idrak ettikleri (gaybi) şeylerin, baktıldan aynanın yüzeyinde
oldukları sanılabilir; ancak böyle değildir. Aksine onlar gözden kayboluncaya kadar aynaya
bakarlar. Sonra onlar ile baktıkları ayna arasında buluta benzer bir engel (örtü) ortaya
çıkar ve onun içinde suretler belirir. İşte onların idrak ettikleri bu suretlerdir ve bu
suretler onlara bilmeyi istedikleri şeyleri işaret ederler. Onlar da idrak ettikleri şekilde bunu
insanlara haber verirler. Yoksa onların idrak ettikleri, aynaya bakıldığında görülen
şeyler, yani gözle ulaşılan idrak değil ruhani bir idraktir.
Hayvanların kalplerine ve ciğerlerine, yine suya ve burılar gibi diğer şeylere bakanlar
içinde aynı durum söz konusu oluyor. Bu insanlardan, maddi duyularını sadece buharla
(tütsüyle) meşgul edip sonra büyü (büyülü ve efsunlu sözler) ile gaybi idrak etmeye
hazır hale gelenleri ve idrak ettikleri şeyleri haber verenleri de görüyoruz.. Bu insanlar,
havada müşahhas suretler gördüklerini ve o suretlerin kendilerine (gaybla ilgili) bilmek
istedikleri şeyleri misaller ve işaretlerle anlattıklarını iddia ediyorlar. Burıların, maddi örtüden
soyutlanmaları birincilere göre daha kolay olmaktadır. Dünya şaşılacak şeylerle
doludur.
Bazı insanlar da bir kuş ve hayvanın, harekete geçirilip uzaklaştırılmalarından
sonraki durumlarına bakarak gaybtan haber verirler ki buna "zecr" denir. Zecr ile kehanette
bulunmak, uzaklaştırılan kuş veya hayvanda görülen veya duyulan şeyler üzerinde
nefsin yoğun olarak düşünmesi ve bundan sonuç çıkarmasıdır. Daha önce söylendiği gibi
buradaki hayal gücü çok kuvvetlidir ve görülen ve duyulan şeylerin yardımıyla belli bir
idrake ulaşılır. Tıpkı uykuda, maddi algıların dinmesinden sonra, hayal gücürıün uyanıkken
algıladığı ve topladığı şeylerden rüyanın oluşması gibi ...
Delilerin gaybtan haber vermesine gelince, genelde onların mizaçlarının bozuk ve
hayvani ruhlarının da zayıf olmasından dolayı, nefislerinin beden ile bağlantısı zayıftır.
Nefisleri, ondaki eksiklik ve hastalığın eleminden dolayı, maddi algılamalara gömülüp