kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- IBN-l HALDÜN --
132
caya kadar bu şekilde devam eder. Artık gök alemi, duyu organlarıyla algılanamayan, ancak
hareketlerden hissedilebilecek şekilde birbiriyle bağlantılı olan bu tabakaların en hafifi
ve şeffafıdır. Bazı bilginler, bu hareketleri gözlemleyerek, gök alemindeki ölçüleri, konumları
ve bundan hareketle de bu belirtilere ve etkilere sahip olan cisimleri bilirler.
Aynı şekilde varlıklar alemine dikkat edilsin. Nasıl önce madenler, sonra bitkiler
ve sonra da (bitkilerin dışındaki) canlılar mükemmel bir derecelenmeye sahipler. Madenlerin
son sınırı, tohumu olmayan kuru otlar örneğinde olduğu gibi bitkilerin ilk sınırıyla,
hurma ve yaş üzüm gibi bitkilerin son sınırı ise salyangoz ve sedef (inci kabuğu) gibi
canlıların ilk sınırıyla bağlantılıdır. Çünkü bu iki hayvanın sadece dokunma kudreti
vardır.
Varlıklar arasındaki bağlantının anlamı, son sınırda olan maddenin, kendisinden
sonraki maddenin ilk sınırına dönüşmek için garip bir yeteneğe sahip olmasıdır. Canlılar
alemi çok geniştir ve çeşitleri de çok fazladır. Varlıkların en üst sınırında ise düşünce
ve fikir sahibi olan "insan" yer almaktadır. His ve idrak noktasında bazı canlılar da bu seviyeye
yaklaşmış ise de, fiilen fikir ve düşünce sınırına ulaşamamışlardır. İşte bu canlıların
son sınırından sonra insanın ilk sınırı geliyor. İnsanın son sınırı ise canlılar aleminin
gözlemleyebileceğimiz son sınırıdır.
Diğer taraftan, alemler üzerinde farklı etkenlerin değişik etkileri olduğunu görüyoruz.
Maddeler aleminde, yörüngelerinde hareket eden gök cisimlerinin ve elementlerin
etkileri, varlıklar aleminde ise yükselip gelişme ve idrak hareketinin etkileri vardır.
Bütün bunlar, bu etkilere sebep olan, cismi (maddi) olmayan bir etkenin varlığını gösteriyor.
İşte bu etken ruhani (manevi) bir şeydir ve varlıklar alemiyle bağlantılıdır. Bu, idrak
edici ve harekete geçirici nefistir. Onun da üzerinde, ona bu idrak ve hareket gücünü
veren ve onunla bağlantılı olan başka bir varlığın olması gerekir. Bu varlığın zatının katıksız
bir idrak ve akıl olması gerekir. İşte bu da melekler alemidir.
Bunun zorunlu bir sonucu olarak nefsin beşerilikten soyutlanıp melekliğe dönüşme
yeteneğinin olması ve fiilen de bu dönüşümün bir vakitte gerçekleşmesi gerekir.
lleride bahsedeceğimiz gibi, bu durum, ruhani kişiliğin kemale erip, kendisinden sonraki
varlığın sınırıyla bağlantılı kurmasından sonra olur. Yani, onun bu meseledeki durumu
da diğer varlıkların durumu gibidir. O, yücelik ve süflilik olmak üzere iki yönlü bir
bağlantıdadır. Bir taraftan kendisinden daha süfli (düşük) olan beden ile bağlantıdadır ve
onunla, fiilen akletme yeteneğini gerçekleştirebildiği duyu organlarına sahip olur. Diğer
taraftan ise kendisinden daha yüksek olan meleklik sınırıyla bağlantılıdır ve onunla da ilmi
ve gaybi duyuları kazanır. Çünkü olaylar alemi (gerçekleşen olaylar), zamandan bağımsız
olarak meleklerin bilgilerindedir. Sonuç olarak, nefsin hem -onun bu dünya hayatındaki
taşıyıcısı olan- bedeni, hem de bir üst varoluş düzlemi durumundaki manevi
alemle çok sağlam kurulmuş bir sistem içinde bağlantıda olduğunu söylemek münıkündür.
İnsani nefis (insanın ruhani boyutu), gözle görülmemekle birlikte, varlığının izleri
bedende aşikardır. Sanki bedenin bütün organları, hepsi birden ve tek tek, nefsin araçları
ve kuvvetleridir. Nefis onlarla fiillerini gerçekleştirir; elle tutup yakalar, ayakla yürür,
dil ile konuşur ve bedenin bütün organlarının katılımıyla bir bütün olarak hareket eder.