kupdf.net_bn-i-haldn-mukaddime-icilt-clearscanpdf

-- IBN-I HALDÜN --
100
tel bölgesi ve Vahş bölgesi vardır. Bu bölge, Ceyhun nehrinin batısındaki Horasan tarafından
başlayıp doğuda Tibet sınırındaki büyük bir dağa kadar uzanan Büttem Dağları
ile kesilir. Yukarda söylediğimiz gibi, bu dağların alt tarafından Vahşab nehri geçer ve Fazl
bin Yahya'nın yaptırdığı seddin olduğu yerde Ceyhun nehri ile birleşir. Ceyhun bu dağların
arasından geçer. Mecrası boyunca Ceyhun'a daha bir çok nehir katılır. Vahş bölgesindeki
nehir bunlardan biridir ve doğuda, Tirmiz'in alt tarafından kuzeye doğru giderken
Ceyhun'a katılır. Aynı şekilde Büttem Dağları'nın, Cuzcan bölgesindeki başlangıç yerinden
çıkan Belh nehri de, batı tarafından Ceyhun'a katılır. Bu nehrin batısında Horasan'ın
Amid bölgesi vardır. Doğusunda ise Türk yurtlarından Suğud ve Asrfışene toprakları
vardır. Bu toprakların doğusunda ise, bu kısmın doğu sınırına kadar, Fergane toprakları
yer alır. Büttem dağları kuzeye kadar bütün Türk bölgelerinden geçer.
Bu kuşağın dokuzuncu kısmının batısından ortasına kadar Tibet toprakları vardır.
Güneyinde Hint toprakları ve doğusunda da, bu kısmın sınırına kadar Çin toprakları
vardır. Tibet bölgesinin kuzeyine düşen bu (dokuzuncu) kısmın doğu ve kuzey sınırlarına
kadar olan bölgede ise Türk yurtlarından Hazlac toprakları vardır. Doğu tarafından
Fergana bölgesi bu topraklara bitişiktir. Yine bu kısmın doğu ve kuzey sınırlarında
Türk boylarından Tağazğuzların (Dokuzoğuların) toprakları vardır.
Bu kuşağın onuncu kısmının güneyinin tamamında Çin'in kalan kısmı ve aşağı
bölgeleri vardır. Kuzeyinde ise Dokuzoğuzların topraklarının kalan kısımları vardır. Onların
doğusundan, bu kısmın doğu sınırlarına kadar olan bölgede yine Türk boylarından
Kırgızların toprakları vardır. Kırgızların kuzeyinde ise bir başka Türk boyu olan Kitmanların
toprakları yer alır. Okyanus'ta, bu toprakların karşısında, hiçbir geçidi ve yolu olmayan
ve dışardan tırmanılması da son derece zor olan yuvarlak bir dağ şeklindeki Yakut
adası vardır. Öldürücü yılanların bulunduğu adada bol miktarda yakut taşı da vardır. O
yörenin insanları, Allah'ın ilham etmesiyle bir şekilde o taşları elde etmenin yolunu buluyorlar.
Dokuzuncu ve onuncu kısımdaki bu bölgelerde -Horasan'dan sonrası, dağların
olduğu yerler ve göçebe Türklerin yaşam alanları- yaşayan kavimler sayılamayacak kadar
çoktur. Ürünlerinden yararlandıkları ve binit olarak kullandıkları develere, koyunlara, sığırlara
ve atlara sahip olan ve göçebe hayatı yaşayan bu toplulukların sayıları o kadar çoktur
ki, ne kadar olduğunu ancak Allah bilir. Onlardan bir bölümü, Ceyhun Nehri'nin arkasındaki
bölgelerde yaşayanlar Müslümandır ve bunlar, Mecusi olan kafirlere karşı
akınlar düzenleyip onları esir ederler ve bu esirleri Horasan'a, Hint'e ve Irak'a götürüp
köle olarak satarlar.
DÖRDÜNCÜ KUŞAK
Bu kuşak da, üçüncü kuşağın kuzey sınırına bitişiktir. Bu kuşağın birinci kısmının
batısında Okyanus vardır ve Okyanus güneyden kuzeye bu kısmın tamamı boyunca
uzanır. Güneyde, bu Okyanus sahilinde Tanca şehri vardır. Okyanus'un Tanca'nın alt kısmındaki
uzantısından itibaren, on iki mil genişliğindeki dar bir boğaz (Tanca/Cebel-i Ta-