Simon Singh - Big Bang'in Romanı-Büyük Patlama ve Evrenin Başlangıcı

Örneğin, fırtınalı bir akşamdan sonra yolda giderken
yolun ortasına devrilmiş iki ağaç olduğunu hayal edin.
Ağaçların neden devrildiklerine dair bariz bir sebep olmasın.
İlk akla gelen sade tahmin, ağaçların fırtına tarafından
devrildiklerini söyleyecektir. Daha karmaşık bir tahminse,
uzayın derinliklerinden gelen bir çift ikiz meteorun
aynı anda ağaçlara çarparak onları devirdiğini, ardından
da birbirlerine çarparak buharlaşıp kaybolduğunu, böylece
arkalarında bir iz bırakmadığını söyleyebilir. Occam’ın
usturasını kullanarak ikiz meteorlar yerine daha sade bir
tahmin olan fırtınanın ağaçları devirdiğinin daha olası olduğunu
söyleyebiliriz. Occam’ın usturası doğru cevabı
bulmamızı garanti edemez ama genellikle doğru cevaba
yönlendirir. Doktorlar genellikle Occam’ın usturasını kullanırlar
ve bir hastalığa teşhis koyarken tıp öğrencilerine,
“nal sesleri duyduğunuz zaman zebraları değil, atları düşünün”
şeklinde nasihat verirler. Öbür yanda, komplo teorisyenleri
Occam’m usturasını sevmezler ve basit bir
açıklamadansa daha karmaşık ve entrika dolu bir açıklamayı
benimserler.
Occam’ın usturası, Batlamyus’un modeli yerine Kopernik
modelini daha uygun bulur ama Occam’ın usturası
her iki teori eşit şekilde başarılıysa geçerlidir ve XVI. yüzyılda
Batlamyus’un modeli birçok yönden hâlâ daha başarılıydı,
çünkü gezegenlerin gelecekteki konumları hakkında
daha başarılı tahminler yapabiliyordu. Bu yüzden Güneş
merkezli modelin sadeliği önemsenmemişti.
Ayrıca hâlâ birçok insan için Güneş merkezli evren
modeli düşünülmeyecek kadar radikal bir fikirdi. Hatta,
Kopernik’in eseri eski bir sözcüğe yeni bir anlam verilmesine
bile sebep olmuş olabilir. Etimolojik bir teori geleneksel
bilginin tam tersi anlamına gelen “Devrimci2” sözcüğü­
2. Yazar İngilizcedeki “Revolutionary” kelimesine atıfta bulunmaktadır.
Kopemik’in kitabının İngilizcesi, “On the Revolutions
of Heavenly Bodies”dir. Revolution kelimesi günümüzde
hem dolanım, hem de devrim anlamlarına gelmektedir, ç.n.
50