Simon Singh - Big Bang'in Romanı-Büyük Patlama ve Evrenin Başlangıcı

n incelenerek içerdiği atomlar öğrenilebilir. Şekil 33’te en
aşağıda gösterilen gazın içerdiği atomlar bilinmemektedir,
fakat yaydığı dalga boylarını diğer atomların dalga
boylarıyla karşılaştırarak içeriğinin helyum ve sodyum olduğunu
anlayabiliriz.
Atomları, dalga boylarını, ışığı ve renklerini inceleyen
bu bilim dalına spektroskopi denmektedir. Bir maddenin
ışık yayma işlemine spektroskopik emisyon denir. Bu işlemin
zıddına da spektroskopik soğurma denmektedir ve bir
atom belirli dalga boylarındaki ışığı emdiği zaman gerçekleşir.
Gaz halindeki bir tuzun içinde farklı dalga boylarındaki
ışık hüzmeleri geçtiği zaman, ışığın çoğu hiç etkilenmeden
tuz buharının içinden geçecektir, ancak sodyum
atomları ışığın içindeki bazı dalga boylarını soğuracaktır.
Soğurulan dalga boyları, sodyumun ısıtıldığı zaman yaydığı
dalga boylarıyla aynıdır. Emisyon ve soğurma arasındaki
bu simetri tüm atomlar için geçerlidir.
Gerçekten de maddelerin ışığı soğurma özellikleri astronomların
ilgisini çekti ve bu yüzden spektroskopi kimya
laboratuarlarından rasathanelere girdi. Işığın soğurulması
işleminin yıldızların içerdikleri maddeleri gösterebileceğini
düşündüler ve Güneş’ten başlayarak yıldızları incelediler.
Şekil 55’te Güneş ışınlarının bir prizmadan geçirilerek
dalga boylarının nasıl incelendiği gösterilmektedir.
Güneş, görünür düzeydeki tüm dalga boylarında ışık saçabilecek
kadar sıcaktır, ancak on dokuzuncu yüzyılın başındaki
bilim adamları bu spektrumdaki bazı dalga boylarının
eksik olduğunu gözlemledi. Bu dalga boyları güneş
spektrumunda siyah çizgiler olarak kalıyordu. Bilim
adamları kısa sürede kaybolan dalga boylarının Güneş’in
atmosferindeki atomlar tarafından soğurulduğunu anladı.
Gerçekten de güneş ışınlarının spektrumunda olmayan
dalga boylarını inceleyerek Güneş’in atmosferindeki
atomlar öğrenilebilir.
Her ne kadar işin çoğunu Alman optik uzmanı Joseph
von Fraunhofer yapmış olsa da en önemli incelemeleri,
1859 yılında Robert Bunsen ve Gustav Kirchhoff yaptı.
221