26.08.2022 Views

Simon Singh - Big Bang'in Romanı-Büyük Patlama ve Evrenin Başlangıcı

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Bu işlemi gerçekleştirecek kesin gözlemler, aralarında

Harlow Shapley ve DanimarkalI Ejnar Hertzsprung’un da

dahil olduğu bir ekip tarafından yapılacaktı. Bu ekip yıldız

paralaksı da dahil olmak üzere bir dizi yöntem kullanarak

Leavitt’in hesaplamalarının, evreni ölçmek için bir

cetvele dönüşmesini sağladılar.

Kısaca bir astronom, herhangi bir Şefe yıldızının Dünya’ya

olan uzaklığını üç adımda hesaplayabilecekti. İlk

önce değişim sürecini ölçün ve böylece asıl parlaklığını bulun.

İkinci olarak görünüşte ne kadar parlak olduğunu ölçün.

Son olarak da asıl parlaklığın, görünürdeki parlaklığa

dönüşmesi için ne kadar uzakta olması gerektiğini hesaplayın.

Kabaca bir benzetme yapmak gerekirse, değişen Şefe

yıldızlarını deniz fenerleri olarak düşünün. Bir deniz fenerinin

parlaklığının dönme süresine bağlı olduğunu (bir Şefe

yıldızı gibi), böylece 3kW’lık bir fenerin dakikada üç kere,

5kW’lık bir fenerin de dakikada beş kere döndüğünü

varsayalım. Karanlık bir gecede gemisinden dışarı bakan

bir denizci de aynı yöntemle kıyıya olan uzaklığını hesaplayabilir.

İlk önce fenerin dakikada kaç kere döndüğünü

sayar ve deniz fenerinin asıl parlaklığını bulur. Sonra ne

kadar parlak göründüğünü gözlemler, ve son olarak da

asıl parlaklığın görünürdeki parlaklığa dönüşmesi için ne

kadar uzakta olması gerektiğini hesaplar.

İsveç Bilim Akademisi üyesi Prof. Gösta Mittag-Leffler,

Leavitt’in başarısından o kadar çok etkilenmişti ki

1924 yılında onun Nobel’e aday olması için gereken işlemleri

başlattı. Fakat, Leavitt’in o yıl hangi bilimsel araştırmalar

üzerine çalıştığını merak edince, Leavitt’in üç yıl

önce, 12 Aralık 1921’de elli üç yaşındayken kanserden öldüğünü

buldu. Leavitt, Avrupa’yı dolaşıp seminerler veren

bir astronom değildi; mütevazı bir şekilde astronomi fotoğraflarını

inceleyen bir araştırmacıydı ve ölümü de büyük

bir yankı uyandırmamıştı. Hak ettiği şöhreti kazanamadan

ölmesinin yanında, çalışmalarının Büyük Tartışma’ya

olan etkisini de göremeden hayata veda etmişti.

201

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!