26.08.2022 Views

Simon Singh - Big Bang'in Romanı-Büyük Patlama ve Evrenin Başlangıcı

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Bilim iki eşgüdümlü yol sayesinde ilerler; teori ve deney.

Teorisyenler doğanın nasıl işlediğini düşünüp gerçeğin

modellerini çıkarmaya uğraşırlarken deneyciler, bu

modelleri gerçeklerle kıyaslayıp doğruluklarını araştırırlar.

Kozmoloji’de Einstein, Friedmann ve Lemaitre gibi teorisyenler

evrenin farklı modellerini oluşturdular; ancak

bu modellerin geçerliliğini denemek çok sorunlu bir işlemdi;

tüm evreni kapsayan bir deney nasıl yapılabilirdi ki?

İş deney yapmaya gelince kozmoloji ve astronomi, bilimin

diğer dallarından ayrılır. Biyologlar araştırdıkları

organizmalara dokunabilirler, elleyebilirler, hatta koklayabilirler

bile; kimyagerler araştırdıkları kimyasallar

hakkında daha fazla şey öğrenmek için onları ısıtabilir,

yakabilir ve başka kimyasallarla birleştirebilirler; ve fizikçiler

de bir sarkacın ucuna daha fazla ağırlık koyarak

veya ipini kısaltarak özelliklerini araştırabilir. Fakat astronomlar

sadece izleyebilirler, çünkü uzaydaki gezegen ve

yıldızların çoğu o kadar uzaktadırlar ki sadece Dünya’ya

gelen ışıkları incelenebilir. Birçok farklı deney yapabilmenin

yerine astronomlar sadece pasif bir şekilde gözlemleyebilirler.

Başka bir deyişle, bakabilirler ama elleyemezler.

Bu büyük kısıtlamaya rağmen astronomlar, evren ve

içindekiler hakkında inanılmaz keşifler yapabilmişlerdir.

Örneğin 1967 yılında İngiliz astronom Jocelyn Bell, pulsar

adında yeni bir yıldız türü bulmuştur. Kayıt çizelgesinde

düzenli aralıklarla gelen ışık sinyalini ilk gördüğü zaman

“KYA” (Küçük Yeşil Adamlar) olarak işaretledi, çünkü bu

big hangin romanı 161/11

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!