26.08.2022 Views

Simon Singh - Big Bang'in Romanı-Büyük Patlama ve Evrenin Başlangıcı

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

22(a)’da gösterildiği gibi birbirinden 1.8 metre ayrı iki paralel

ayna arasında gidip gelen bir ışık hüzmesidir. Ayna

arasında gidip gelen ışık yansımaları zamanı ölçmek için

idealdi, çünkü ışık hızı sabittir ve değişmez. Işık hızı 300

000 000 m/s’dir (bu rakamı 3 x 108 m/s şeklinde yazabiliriz).

Her bir tık ışık hüzmesinin bir aynadan çıkıp diğerine

çarparak geri dönmesi olarak tanımlanırsa Alice her

tık arasındaki zamanı, aşağıdaki formüle göre algılayacaktır:

Zaman^ice _ uzakhk: - 3.6 m = 1.2 x 10'8 s

hız

3 x 108 m/s

Alice, düz bir doğrultuda sabit bir hızla ilerleyen bir

trene biner. Her tık için geçerli olan zamanın aynı kaldığını

görür. Hatırlarsanız Galileo’nun izafiyet prensibine göre

kendisiyle birlikte hareket eden nesnelere bakarak insan

hareket edip etmediğini anlayamaz.

Bu arada Alice’in arkadaşı Bob, Alice’in treni Bob’un

yanından ışık hızının %80 ile yani 2.4 x 108 m/s hızla geçerken

bir istasyonda sabit bir şekilde beklemektedir (Alice’in

treni gayet ekspres bir trenmiş) Bob, Alice ve saatini

kompartımanın penceresinden görür, ve onun gördüğü kadarıyla

Şekil 22(b)’de gösterildiği gibi saatin ışık hüzmesi

açılı bir şekilde ilerler. Işığın yukarıya ve geri aşağıya hareketini

görür ama onun bakış açısında ışık, aynı zamanda

trenle birlikte yanal bir hareket de yapar.

Başka bir deyişle, ışık hüzmesi aşağıdaki aynadan ayrılıp

yukarıdaki aynaya vurana kadar saatin konumu

trenle birlikte ilerlemiş, bu yüzden de ışık daha uzun olan

diyagonal bir yol izlemek zorundadır. Hatta Bob’un perspektifine

göre ışık hüzmesi yukarıdaki aynaya vurana dek

tren 2.4 metre ileri gitmiştir, bu da diyagonal olarak ışık

hüzmesinin yukarıya doğru 3 metre gitmesi gerektiğini,

toplamda da 6 metre gitmesi gerektiğini gösterir. Einstein’a

göre ışık hızı tüm gözleyenler için aynı olduğuna göre,

108

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!