26.08.2022 Views

Simon Singh - Big Bang'in Romanı-Büyük Patlama ve Evrenin Başlangıcı

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Viktorya döneminde ortaya çıkan esir maddesi düşüncesi

çok rahatlatıcıydı çünkü bilim adamları ışık hızı hakkında

konuşurlarken demek istediklerini açıklayabiliyorlardı.

Herkes ışığın sabit bir hızı, saniyede 300 000 km. olduğunu

ve bunun da içinde hareket ettiği ortama yani esire

göreceli olarak hesaplandığını düşünüyordu. Esir maddesi

dolu Dünya’da her şey mantıklıydı. Ancak Michelson,

Morley ve Einstein esir maddesinin var olmadığını kanıtlamışlardı.

Peki ışık hareket etmek için bir ortama ihtiyaç

duymuyorsa, ışık hızı ne anlama geliyordu? Işık hızı saniyede

300 000 km.’ydi, ama neye göre?

Einstein sonraki birkaç yıl boyunca bu soruyu düşündü.

Sonunda bu problemin bir çözümünü buldu ama bu çözüm

de daha çok sezgilerine dayanıyordu. İlk bakışta çözümü

son derece mantıksızdı, ama sonrasında baştan sona

haklı olduğu kanıtlanacaktı. Einstein’a göre ışık, ışığı

gözleyene göre sabit bir şekilde saniyede 300 000 km. hızla

ilerliyordu. Başka bir deyişle, şartlardan veya nasıl yayıldığından

bağımsız bir şekilde her birimiz için ışığın hızı

aynıdır, yani saniyede 300 000 km. veya 300 000 000 m.

(daha da doğrusu 299 792 458 m/s). Bu fikir, sıradan nesnelerin

hızları hakkında bildiğimiz her şeyle kıyaslandığı

zaman saçma gelmektedir.

Sapanla bir çocuğun saniyede 40 m. ile taş attığını düşünün.

Çocuktan uzak bir yerde sırtınızı duvara yasladığınızı

farz edin. Sapanıyla size bir taş atıyor, böylece taş

sapandan çıktığı zaman 40 m/s ile gidiyor, ikinizin arasındaki

mesafeyi 40 m/s ile geçiyor ve size çarptığı zaman kesinlikle

saniyede 40 m. ile gittiğini hissediyorsunuz. Eğer

aynı çocuk bisikletine binip saniyede 10 m. hızla size doğru

gelirken sapanla size taş atarsa; taş yine sapandan 40

m/s hızla çıkacaktır ama aradaki mesafeyi 50 m/s ile geçecek

ve size çarptığı zaman yine 50 m/s hızla çarpacaktır.

Eğer siz de çocuğa doğru saniyede 4 m. hızla koşarsanız

durum daha da kötüleşir. Çünkü şimdi size çarpan taş 54

m/s hızla çarpmış gibi olacaktır. Kısaca, gözlemci her de­

102

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!