Ocak - Haziran 2011 Say›s› - Türk Nefroloji ve Diyaliz ...

yasaklanmas›n› içermektedir.
PPssiikkoossoossyyaall GGiirriiflfliimmlleerr
Kronik, terminal veya son dönem hastal›¤› olan bir hasta
küratif veya yaflam› destekleyici bir tedaviyi bitirmeyi tercih
edebilir. Bunu nedeni uzun süreli yaflanan kronik hastal›k ve
onun getirdi¤i tükenme duygusudur.
Hemflire, hasta ve ailesi ile duygular›, beklentileri, sorular›
hakk›nda konuflmal›, palyatif bak›m deste¤ini ve küratif bak›m›n
önemini aç›klamal›d›r. Yaflam sonu bak›mda hasta ve
ailesi ile etkili bir iletiflim kurulmas› gere¤i vurgulanmaktad›r
Ölüm süreci bir çok aile için emosyonel bir krizdir. Bu
durumda hemflire hasta ve ailenin gereksinimlerini hekimine
bildirmeli, hasta ve ailenin savunucusu olmal›d›r. Hastan›n
ölümünden önceki günlerinde hemflire, hastan›n fiziksel
bak›m, iletiflim, destek ve güvenli¤ini sa¤lamal›d›r.
KKoommoorrbbiidd DDuurruummllaarr
Son dönem böbrek yetmezlikli hastalarda mortalitenin
%40’› kardiyovasküler hastal›¤a ba¤l›d›r, serum fosfat düzeyi
6.5mg/dl üzerinde olan hastalarda koroner arter hastal›¤› nedeniyle
ölüm riski %41 oran›nda artm›flt›r. Sekonder hiperparatiroidizm,
son dönem böbrek yetmezli¤i bulunan hastalar›n
en az yar›s›n› etkilemekte, morbidite ve mortalitede önemli
rol oynamaktad›r. Yine bu hastalarda son dönem böbrek yetmezli¤i
ile birlikte Tip 2 diyabet ve hipertansiyon a盤a ç›kabilmektedir.
Ayr›ca sürekli renal replasman tedavisi alan diyabetik
hastalar›n yaflam kalitesi ve süresi kötüdür. Bafll›ca ölüm
nedeni yine kardiyovasküler komplikasyonlard›r.
EEvvddee BBaakk››mm
Son dönem böbrek yetmezli¤i tan›s› olan hasta, taburcu
oldu¤unda semptomlar› tan›layabilmesi ve semptom yönetimini
sa¤layabilmesi için hasta ve ailesine verilmesi gereken
e¤itim çok önemlidir. Hastan›n durumunda her hangi bir de-
¤ifliklik oldu¤unda hekimine bildirilmesi gereken durumlar:
– ‹drar miktar›nda ve renginde de¤ifliklik, bulant›-kusma,
a¤›z kokusu gibi belirti ve bulgular,
– Kas zay›fl›¤›, diare, abdominal kramplar gibi hiperkalemi
belirtileri,
– S›v› volüm fazlal›¤›na iliflkin belirti ve bulgular (dispne,
ödem, solunum seslerinde de¤iflim)
– Enfeksiyon ve kanama belirti bulgular›d›r (12,13,14).
Sonuç
Palyatif bak›m›n amac›, yaflam›n son döneminde hasta ve
Son Dönem Böbrek Yetmezli¤i Olan Hastan›n...
• Cilt 8 • Say› 1 • Ocak - Haziran 2011 • Sayfa 10
ailesi için konfor ve destek sa¤lamakt›r. Son dönem böbrek
yetmezli¤i olan hastalar›n palyatif bak›m gereksinimleri ve diyalizle
yaflam hakk›nda hasta ve ailesi ile konuflulmal› ve tart›fl›lmal›d›r.
Kan›ta dayal› hemflirelik uygulamalar›, hastan›n
ölümüne kadar yaflam kalitesinin artt›r›lmas› için hemflirelere
literatür sa¤lamaktad›r. Hem hasta, hem de ailesinin konu
hakk›nda bilgi ve fark›ndal›¤› artt›r›l›r. Semptom kontrolünü
sa¤lamak için uygun farmakokinetik ajanlar uygulan›r.
18.Ulusal Böbrek Hastal›klar› Diyaliz ve Transplantasyon
Hemflireli¤i Kongresi’nde (2008) sunulmufltur.
Kaynaklar
1. United States Renal Data System. Incidence and prevelance of
ESRD. Am J Kidney Dis 1998; 32(2):38-49.
2. Pereira BJ. Overcoming barriers to the early detection and treatment
of chronic kidney disease and improving outcomes for end-stage
renal disease. Am J. Manag Care 2002;8 (4 Suppl):122-35.
3. Lameire N, Wauters JP, Teruel JL, et al. An update on the referral
pattern of patients with end-stage renal disease. Kidney ‹nt 2002;
61(80):27-34.
4. Ritz E, Koch M, Fliser D, et al. How can we improve prognosis in
diabetic patients with end-stage renal disease? Diabetes Care 1999;
22(2):80-3.
5. Reikes ST. Trend in end stage renal disease epidemiology, morbidity
and mortality. Postgrad Med 2000;108(1):124-6.
6. Süleymanlar G, Serdengeçti K, Erek E. Türkiye’de Son Dönem
Böbrek Yetmezli¤inin Epidemiyolojisi Türkiye Klinikleri J Int Med Sci
2005;1(21):1-8.
7. Güler Ö, Yüksel fi, Acartürk G, et al. Geçici hemodiyaliz tedavisi
alan son dönem böbrek yetmezli¤i hastalar›nda psikososyal
de¤erlendirme Anadolu Psikiyatri Dergisi 2007;8(3):173-178.
8. Noble H, Kelly D. Supportive and palliative care in end stage renal
failure:the need for further research International J Palliat Nurs 2006;
12(8):362-7.
9. Noble H. Supportive and palliative care for the patients with end
stage renal disease Br J Nurs 2008;17(8):498-504.
10. Poppel DM, Cohen LM, Germain MJ. The renal palliative care
initiative J Palliat Med 2003;6(2):321-6.
11. Gunda S, Thomas M, Smith. National survey of palliative care in
end-stage renal disease in the UK Nephrol Dial Transplant 2004;
20(2):392-95.
12. Holley JL. Palliative care in end-stage renal disease: illness
trajectories, communication, and hospice use. Adv Chronic Renal
Disease 2007;14(4):402-8.
13. Brown ED, Chambers EJ, Eggeling C. Palliative care in nephrology
Nephrol Dial Transplant 2008;23: 789–91.
14. Germain, MJ, Cohen, L. Supportive care for patients with renal
disease: time for action. Am J Kidney Dis 2001; 38:884.
Doç. Dr. Gülten KARADEN‹Z
E-Mail: gulten.karadeniz@bayar.edu.tr