Ocak - Haziran 2011 Say›s› - Türk Nefroloji ve Diyaliz ...

› belirlemek için gelifltirilen ve 11 sorudan oluflan Leicester
Uremik Semptom Skalas›’nda her biri ayr› bir üremik semptomu
göstermektedir. Her ifade ile ilgili 6 seçenek bulunmaktad›r.
Puanlamas› “0-hemen hiçbir zaman”, “1-orta derecede”,
“2-nadiren”, “3-bazen”, “4-ço¤u zaman”, “5-her
zaman” fleklinde de¤erlendirilmifltir. Ölçek Wright ve Stein
(1993) taraf›ndan gelifltirilmifl olup, geçerlik ve güvenirli¤i
araflt›rmac›lar taraf›ndan yap›lm›flt›r (10). Ölçekte verilen
cevaplara göre puanlama yap›l›p de¤erlendirmeye al›nm›flt›r.
LUSS güvenirlik çal›flmas›, iç tutarl›l›¤›n ölçülmesi ve
her maddenin kendi aras›nda ve toplam LUSS skoru aras›ndaki
iliflki ile ölçülmüfltür. Cronbach Alpha katsay›s› kullan›larak
yap›lan güvenirlikte 0.84 olarak bulunmufltur.
Yaflam Kalitesi ‹ndeksi Hemodiyaliz Versiyonu- III: Hastalar›n
yaflam kalitelerini de¤erlendirmek için Ferrans ve
Powers taraf›ndan (1984) y›l›nda gelifltirilen “Yaflam Kalitesi
‹ndeksi Hemodiyaliz Versiyonu- III” kullan›lm›flt›r. Yaflam
Kalitesini De¤erlendirme ‹ndeksi iki bölümden ve toplam
72 maddeden oluflmaktad›r. ‹lk bölümde 6’l› Likert düzende
hastan›n çeflitli yaflam alanlar›ndaki memnuniyet/hoflnut
olma durumu sorgulanmaktad›r. Bu bölümde 1: Hiç memnun
de¤ilim, 2: Orta düzeyde memnun de¤ilim, 3: Biraz
memnunum, 4: Orta düzeyde memnunum, 5: Memnunum,
6: Çok memnunum, ikinci bölümde; 6’l› Likert düzende
hastan›n çeflitli yaflam alanlar›n›n önemlilik dereceleri sorgulanmaktad›r.
Bu bölümde 1: Hiç önemli de¤il, 2: Orta
düzeyde önemli de¤il, 3: Biraz önemli, 4: Orta düzeyde
önemli, 5: Önemli, 6: Çok önemli fleklinde ifadeler vard›r.
Her iki bölümde de tersine dönmüfl ifadeler bulunmamaktad›r
(10,11,17,18,19). Bu çal›flmada ölçe¤in memnuniyet
durumu için Cronbach Alpha güvenirlik katsay›s› 0,91,
önemlilik durumu için Cronbach Alpha güvenirlik katsay›s›
0,75, ölçe¤in toplam güvenirlik katsay›s› ise 0.90 olarak bulunmufltur.
Verilerin De¤erlendirilmesi: Verilerin kodlanmas› ve istatistiksel
analizi SPSS 11.5 paket program›nda yüzde da¤›l›mlar›,
ba¤›ms›z gruplarda t testi, varyans ve korelasyon
testi kullan›larak yap›lm›flt›r, önem düzeyi 0.05 olarak al›nm›flt›r.
Araflt›rman›n Etik ‹lkeleri: Araflt›rmaya kat›lan bireylere
araflt›rman›n amac› ve içeri¤i hakk›nda bilgi verilip araflt›rmaya
kat›lma ya da kat›lmama konusunda özgür olduklar›
söylenmifltir. Gönüllü olarak araflt›rmaya kat›lmay› kabul
edenler araflt›rma kapsam›na al›nm›flt›r. Araflt›rmada “bilgi-
Hemodiyaliz Hastalar›nda Yaflam Kalitesi ve Etkileyen...
• Cilt 8 • Say› 1 • Ocak - Haziran 2011 • Sayfa 32
lendirilmifl onam”, “insan onuruna sayg›” ve gizlilik ilkelerine
ba¤l› kal›nm›flt›r. Araflt›rman›n yap›laca¤› kurumlara
araflt›rman›n amaç ve kapsam›n› içeren bilgi formu sunularak
gerekli izin al›nm›flt›r.
Bulgular ve Tart›flma
Hastalar›n %54,4’ü erkek, %45,6’s› kad›n, %36,7’si 60
yafl ve üzerinde, %50’si ilkokul mezunu, %43,7’si ev han›m›,
%24,1’i esnaf, çiftçi ya da serbest meslek sahibi,
%75,9’u evli, %88,6’s›n›n ailesinde böbrek hastal›¤› olmad›¤›,
%65,2’si ise böbrek nakli için baflvuru yapmad›¤› bulunmufltur.
Hastalar›n %94,9’u haftada 3 kez diyalize girmekte
%67,7’si diyaliz servis arac›yla ulafl›m›n› sa¤lamakta
ve tan› süreleri ortalama 4,96±3,29 y›ld›r.
Hastalar›n %76,6’s› HAD–anksiyete kesme puan ortalamas›n›n
alt›nda puan al›rken, %53,2’si HAD-depresyon
kesme puan ortalamas›n›n üstünde puan alm›fllard›r. Hastalar›n
yaflam kalitesi memnuniyet puan ortalamas›
125,12±24,19, önemlilik puan ortalamas› 281,10±25,97
olarak bulunmufltur. Diyaliz hastalar›n›n LUSS puan ortalamas›
22,89±12,15 (Min=0, Maks=49) bulunmufl ve üremiye
ba¤l› görülen semptomlar› orta düzeyde yaflad›klar› saptanm›flt›r.
Diyaliz hastalar› di¤er kronik hastal›klara yakalanan bireylerde
oldu¤u gibi anksiyete ve depresyon belirtilerini s›kl›kla
yaflarlar. Bunlar fiziksel hastal›klar›n psikolojik sonuçlar›n›n
en yayg›n görülen semptomlar›d›r. Diyaliz hastalar›n›n
anksiyete düzeylerinin yüksek olmas› diyalize ba¤l›
olarak yaflanan k›s›tlanmalar, sosyal güçlükler, üretim gücünün
azalmas›yla ortaya ç›kan ba¤›ml›l›k ve de¤ersizlik
hissi ve yaflanan ölüm korkusuyla aç›klanabilir. Çal›flmam›zda
Özcan ve arkadafllar› (2000) taraf›ndan yap›lan sürekli
anksiyete durumlar›n›n de¤erlendirildi¤i çal›flmaya göre
anksiyete yaflayanlar daha fazla bulunmufltur. Bu durum
çal›flmam›zda sadece hemodiyalize giren hastalar›n anksiyete
düzeylerinin de¤erlendirilmesiyle aç›klanabilir. Sürekli
ayaktan periton diyalizi alan hastalar›n sosyal yaflama iliflkin
s›k›nt›lar› daha az düzeydedir. Ayr›ca çal›flma grubumuzdaki
hastalar a¤›rl›kl› olarak tedavinin bafllang›ç dönemindedir.
Diyaliz hastalar›nda anksiyetenin tedavinin bafllang›ç
döneminde daha yo¤un oldu¤u bildirilmektedir (20).
Killingwort ve Akker (1996) taraf›ndan hemodiyaliz hastalar›
üzerine yap›lan ve hastane anksiyete depresyon ölçe¤inin
kullan›ld›¤› çal›flmadaki sonuçlar bizim çal›flmam›z› des-