Ocak - Haziran 2011 Say›s› - Türk Nefroloji ve Diyaliz ...
Ocak - Haziran 2011 Say›s› - Türk Nefroloji ve Diyaliz ... Ocak - Haziran 2011 Say›s› - Türk Nefroloji ve Diyaliz ...
Akut Böbrek Yetmezli¤i ve Hemflirelik Yaklafl›m› ABY’inde özellikle oligürik dönemde en s›k karfl›lafl›lan 2’de verilmifltir (5,16). elektrolit bozuklu¤u hiponatremidir. Genellikle volüm faz- Hiperkalemi, ABY’inde görülen ve hemen müdahale lal›¤›na ba¤l› geliflir (13). Hiponatremiye ba¤l› olarak görü- edilmesi gereken en ciddi elektrolit bozuklu¤udur. Bu nelebilecek belirti ve bulgular ve hemflirelik giriflimleri tablo denle uygun hemflirelik giriflimlerinin h›zl› bir flekilde planlan›p, uygulanmas› gerekir (13,16). Bu so- TTaabblloo 11:: Hipervolemide görülebilecek klinik runda görülebilecek belirti, bulgular ve belirti-bulgular ve hemflirelik giriflimleri hemflirelik giriflimleri tablo 3’de görülmek- BBeelliirrttii vvee BBuullgguullaarr • H›zl› ve dolgun nab›z, taflikardi HHeemmflfliirreelliikk GGiirriiflfliimmlleerrii • Vital bulgular›n takibi tedir (13,16, 25,26). ABY’inde en s›k karfl›lafl›lan asit baz denge- • Hipertansiyon • Ald›¤› ç›kard›¤› s›v› takibi (AÇT) si bozuklu¤u metabolik asidozdur. Bu du- • Dispne, ortopne • Ödem ve kilo takibi rum renal asit at›l›m›n›n azalmas› ve kata- • Boyun venlerinde dolgunluk • Ödem • EKG’de kalp boflluklar›nda geniflleme • S›v› ve sodyum al›m›n›n k›s›tlanmas› • ‹drar ç›kar›yorsa doktor istemi do¤rultusunda diüretik verilmesi bolik süreçler nedeniyle geliflir (5,16). Metabolik asidozda görülebilecek klinik belir- ve sol ventrikül hipertrofisi • Cilt bütünlü¤ünün korunmas› ti-bulgular ve hemflirelik giriflimleri tablo • Solunum seslerinin takibi • Elektrolitlerin takibi • Pulmoner ödem varsa hastan›n hemen diyalize al›nmas› 4’de görülmektedir (5,16,27). Hiperfosfatemi bozulmufl renal fonksiyonlar, fosfor at›l›m›nda azalma ve hemoliz gibi nedenlerden dolay› geliflebilir ve uygun giriflimlerle kontrol alt›na al›nabilir (tablo 5) TTaabblloo 22:: Hiponatremide görülebilecek klinik (13,16,28,29). Ayr›ca ABY’nde hipokalse- belirti-bulgular ve hemflirelik giriflimleri mi de s›k rastlan›lan sorunlardan biridir. Bu BBeelliirrttii vvee BBuullgguullaarr • Kas kramplar› • Bafl a¤r›s›, bafl dönmesi HHeemmflfliirreelliikk GGiirriiflfliimmlleerrii • Vital bulgular›n takibi • AÇT ve kilo takibi sorunda uygulanmas› gereken hemflirelik giriflimleri tablo 6’da verilmifltir (13,16,29). 2. Diürez Evresi: Bu evrede nefronlardaki • Bulant›-kusma, ifltahs›zl›k • Su al›m›nda k›s›tlama bozukluklar düzelmifl ve hasta bol miktarda • Konfüzyon, ajitasyon • Halsizlik, yorgunluk • Serebral ödem-koma • S›v› fazlal›¤› belirtilerini izleme • Hipotonik mayi vermekten kaç›nma • Elektrolit takibi yapma idrar ç›karmaya bafllam›flt›r. Hasta günde 1- 2 litre, bazen 3-4 litre idrar ç›karabilir. ‹drar miktar› artt›kça kanda biriken K, fosfor, kre- TTaabblloo 33:: Hiperkalemide görülebilecek klinik belirti-bulgular ve hemflirelik giriflimleri BBeelliirrttii vvee BBuullgguullaarr HHeemmflfliirreelliikk GGiirriiflfliimmlleerrii • EKG de¤ifliklikleri (dar ve sivri T dalgas›, ST • Vital bulgu takibi segmentinde çökme, QT aral›¤›nda k›salma) • AÇT • ‹skelet kas›nda zay›fl›k ve kas›lma gücünde azalma • Monitörize etme • Alt ekstremitelerden bafllay›p yukar› do¤ru ilerleyen • Serum potasyum (K) takibi kas etkilenmesi • K6.5 ve EKG de¤ifliklikleri var ise doktor istemi do¤rultusunda; *‹ntravenöz insülin + dextroz solüsyonu *K’u dilüe etmek ve sodyum ile K aras›ndaki ters etkiden yararlanmak için sodyum bikarbonat *K’un kalbe etkisini antagonize etmek için %10’luk kalsiyum glukonattan 10-20 ml *Hemodiyaliz • Cilt 8 • Say› 1 • Ocak - Haziran 2011 • Sayfa 3
Nefroloji Hemflireli¤i Dergisi atinin, üre gibi maddeler d›flar› at›l›r ve kan biyokimyas› rattan (en az 100 gram/gün) zengin beslenir. Gerekirse en- normale döner (5,11,13). Bu evredeki hasta özellikle s›v› teral veya parenteral nütrisyon uygulan›r (5,11,13,30). elektrolit dengesi, beslenme durumu ve enfeksiyon geliflimi ABY’deki hastalarda mortaliteyi yükselten en önemli ne- aç›s›ndan takip edilmelidir. denlerden biri de enfeksiyondur. Erken dönemde enfeksi- ABY olan hastalarda yüksek protein katabolizma h›z›na yonlar›n tan›s› ve tedavisi için hasta atefl ve lökosit say›s›n- ba¤l› olarak negatif nitrojen dengesi oluflur (21). Bu nedenda art›fl yönünden gözlenmeli, ayr›ca vital bulgu takibi, a¤›z le ABY’nin hem oligüri hem de diürez evresinde hastan›n hijyeni ve deri bak›m›, postüral drenaj yap›lmal›, intrave- beslenmesi çok önemlidir. Özellikle oligürik dönemde dinöz ve üretral kateterler en k›sa sürede ç›kar›lmal›, her türyette protein, K, tuz ve s›v› k›s›tlan›r. Üre oluflumunu azaltlü giriflimde aseptik tekniklere uyulmal›, uygunsuz antibiyot›¤› ve hücre d›fl›na K ç›k›fl›na engel oldu¤u için karbonhidtik kullan›m› önlenmeli ve hastan›n erken mobilizasyonu sa¤lanmal›d›r (5,11,16,21). TTaabblloo 44:: Metabolik asidozda görülebilecek klinik Bütün bu giriflimlere ra¤men hastan›n ge- belirti-bulgular ve hemflirelik giriflimleri nel durumunda bir düzelme sa¤lanamaz- BBeelliirrttii vvee BBuullgguullaarr • Kan pH’›n›n solunum merkezini uyarmas› ile kussmaul solunum HHeemmflfliirreelliikk GGiirriiflfliimmlleerrii • Vital bulgu takibi • AÇT sa ve üremik perikardit, ensefalopati, konvülsiyon, bulant›-kusma, perikardit, tehlikeli s›n›rlarda hiperkalemi, hipervo- • Bulant›-kusma • Ventilasyon, kardiyak ve nörolojik lemi, diüretiklere cevaps›zl›k, akci¤er • Bilinç de¤iflikli¤i de¤iflikliklerinin takibi ödemi, metabolik asidoz, üre ve kreati- • Deliryum, kuvvetsizlik, stupor • H+ tamponlan›rken K+’un hücre d›fl›na ç›kmas›na ba¤l› hiperkalemi • Hava yolu aç›kl›¤›n›n sa¤lanmas› • Kan gaz› takibi • Monitörize etme ninde h›zl› artma e¤ilimi söz konusu ise hasta diyalize al›n›r (11,13). • Serum K takibi Sonuç olarak, renal replasman tedavi se- • Biriken hidrojen iyonunu nötralize etmek çeneklerindeki geliflmelere ra¤men son için sodyum bikarbonat (NaHCO3) verilir. Hedef serum HCO3= 15 mEq/L olmal›d›r. • Kan pH
- Page 1 and 2: E d i t ö r d e n De¤erli Meslekt
- Page 3 and 4: • Akut Böbrek Yetmezli¤i ve Hem
- Page 5 and 6: Yazarlar, www.ndthd.org internet ad
- Page 7 and 8: Diyabetin Kronik Böbrek Hastal›
- Page 9 and 10: Safha I: Glomeruler Hiperfonksiyon
- Page 11 and 12: ise mikroalbuminüri tan›s› kon
- Page 13 and 14: Ramipril on cardiovascular and micr
- Page 15 and 16: amaç; hastal›k sürecini, tedavi
- Page 17 and 18: Nefroloji Hemflireli¤i Dergisi per
- Page 19 and 20: lili¤ine a¤›rl›k verilmesi ve
- Page 21 and 22: periton diyalizi, hemodiyaliz ve ek
- Page 23 and 24: enci, GFH 50ml/dk alt›nda oldu¤u
- Page 25 and 26: 3. Levey AS, Atkins R, Coresh J , C
- Page 27 and 28: zin vücut kompozisyonu ve kan lipi
- Page 29 and 30: (1,4). Osteoartrit’li hastalar da
- Page 31 and 32: Kaynaklar 1. Sport and recreation n
- Page 33: eden kardiovasküler yetersizlik, h
- Page 37 and 38: Periton Diyalizi Tedavisindeki Çoc
- Page 39 and 40: di¤inde SAPD uygulamas›n›n nor
- Page 41 and 42: at›klar›n› tuvalete boflaltt
- Page 43 and 44: Periton Diyalizinde Evde Bak›m HH
- Page 45 and 46: leri gerekir. Tüm bunlar periton d
- Page 47 and 48: Girifl Kronik böbrek yetmezli¤i (
- Page 49 and 50: Nefroloji Hemflireli¤i Dergisi tek
- Page 51 and 52: hastalar›n yaflam kalitesi ve öz
- Page 53 and 54: ortaya koymas›n› gerektirir. He
- Page 55 and 56: da, myoklonus, sedasyon ve uyku hal
- Page 57 and 58: Özel Diyaliz Ünitelerinde Çal›
- Page 59 and 60: gereksinimlerinin de karfl›lanmas
- Page 61 and 62: TTaabblloo 22:: Diyaliz hemflireler
- Page 63 and 64: zeyi diyaliz hemflirelerinin ifl do
Akut Böbrek Yetmezli¤i <strong>ve</strong> Hemflirelik Yaklafl›m›<br />
ABY’inde özellikle oligürik dönemde en s›k karfl›lafl›lan 2’de <strong>ve</strong>rilmifltir (5,16).<br />
elektrolit bozuklu¤u hiponatremidir. Genellikle volüm faz- Hiperkalemi, ABY’inde görülen <strong>ve</strong> hemen müdahale<br />
lal›¤›na ba¤l› geliflir (13). Hiponatremiye ba¤l› olarak görü- edilmesi gereken en ciddi elektrolit bozuklu¤udur. Bu nelebilecek<br />
belirti <strong>ve</strong> bulgular <strong>ve</strong> hemflirelik giriflimleri tablo denle uygun hemflirelik giriflimlerinin h›zl› bir flekilde planlan›p,<br />
uygulanmas› gerekir (13,16). Bu so-<br />
TTaabblloo 11:: Hipervolemide görülebilecek klinik<br />
runda görülebilecek belirti, bulgular <strong>ve</strong><br />
belirti-bulgular <strong>ve</strong> hemflirelik giriflimleri<br />
hemflirelik giriflimleri tablo 3’de görülmek-<br />
BBeelliirrttii v<strong>ve</strong>e BBuullgguullaarr<br />
• H›zl› <strong>ve</strong> dolgun nab›z, taflikardi<br />
HHeemmflfliirreelliikk GGiirriiflfliimmlleerrii<br />
• Vital bulgular›n takibi<br />
tedir (13,16, 25,26).<br />
ABY’inde en s›k karfl›lafl›lan asit baz denge-<br />
• Hipertansiyon • Ald›¤› ç›kard›¤› s›v› takibi (AÇT) si bozuklu¤u metabolik asidozdur. Bu du-<br />
• Dispne, ortopne • Ödem <strong>ve</strong> kilo takibi<br />
rum renal asit at›l›m›n›n azalmas› <strong>ve</strong> kata-<br />
• Boyun <strong>ve</strong>nlerinde dolgunluk<br />
• Ödem<br />
• EKG’de kalp boflluklar›nda geniflleme<br />
• S›v› <strong>ve</strong> sodyum al›m›n›n k›s›tlanmas›<br />
• ‹drar ç›kar›yorsa doktor istemi<br />
do¤rultusunda diüretik <strong>ve</strong>rilmesi<br />
bolik süreçler nedeniyle geliflir (5,16). Metabolik<br />
asidozda görülebilecek klinik belir-<br />
<strong>ve</strong> sol <strong>ve</strong>ntrikül hipertrofisi • Cilt bütünlü¤ünün korunmas› ti-bulgular <strong>ve</strong> hemflirelik giriflimleri tablo<br />
• Solunum seslerinin takibi<br />
• Elektrolitlerin takibi<br />
• Pulmoner ödem varsa hastan›n<br />
hemen diyalize al›nmas›<br />
4’de görülmektedir (5,16,27).<br />
Hiperfosfatemi bozulmufl renal fonksiyonlar,<br />
fosfor at›l›m›nda azalma <strong>ve</strong> hemoliz gibi<br />
nedenlerden dolay› geliflebilir <strong>ve</strong> uygun<br />
giriflimlerle kontrol alt›na al›nabilir (tablo 5)<br />
TTaabblloo 22:: Hiponatremide görülebilecek klinik<br />
(13,16,28,29). Ayr›ca ABY’nde hipokalse-<br />
belirti-bulgular <strong>ve</strong> hemflirelik giriflimleri<br />
mi de s›k rastlan›lan sorunlardan biridir. Bu<br />
BBeelliirrttii v<strong>ve</strong>e BBuullgguullaarr<br />
• Kas kramplar›<br />
• Bafl a¤r›s›, bafl dönmesi<br />
HHeemmflfliirreelliikk GGiirriiflfliimmlleerrii<br />
• Vital bulgular›n takibi<br />
• AÇT <strong>ve</strong> kilo takibi<br />
sorunda uygulanmas› gereken hemflirelik<br />
giriflimleri tablo 6’da <strong>ve</strong>rilmifltir (13,16,29).<br />
2. Diürez Evresi: Bu evrede nefronlardaki<br />
• Bulant›-kusma, ifltahs›zl›k • Su al›m›nda k›s›tlama<br />
bozukluklar düzelmifl <strong>ve</strong> hasta bol miktarda<br />
• Konfüzyon, ajitasyon<br />
• Halsizlik, yorgunluk<br />
• Serebral ödem-koma<br />
• S›v› fazlal›¤› belirtilerini izleme<br />
• Hipotonik mayi <strong>ve</strong>rmekten kaç›nma<br />
• Elektrolit takibi yapma<br />
idrar ç›karmaya bafllam›flt›r. Hasta günde 1-<br />
2 litre, bazen 3-4 litre idrar ç›karabilir. ‹drar<br />
miktar› artt›kça kanda biriken K, fosfor, kre-<br />
TTaabblloo 33:: Hiperkalemide görülebilecek klinik belirti-bulgular <strong>ve</strong> hemflirelik giriflimleri<br />
BBeelliirrttii v<strong>ve</strong>e BBuullgguullaarr HHeemmflfliirreelliikk GGiirriiflfliimmlleerrii<br />
• EKG de¤ifliklikleri (dar <strong>ve</strong> sivri T dalgas›, ST • Vital bulgu takibi<br />
segmentinde çökme, QT aral›¤›nda k›salma) • AÇT<br />
• ‹skelet kas›nda zay›fl›k <strong>ve</strong> kas›lma gücünde azalma • Monitörize etme<br />
• Alt ekstremitelerden bafllay›p yukar› do¤ru ilerleyen • Serum potasyum (K) takibi<br />
kas etkilenmesi • K6.5 <strong>ve</strong> EKG de¤ifliklikleri var ise doktor istemi do¤rultusunda;<br />
*‹ntra<strong>ve</strong>nöz insülin + dextroz solüsyonu<br />
*K’u dilüe etmek <strong>ve</strong> sodyum ile K aras›ndaki ters etkiden yararlanmak<br />
için sodyum bikarbonat<br />
*K’un kalbe etkisini antagonize etmek için %10’luk kalsiyum<br />
glukonattan 10-20 ml<br />
*Hemodiyaliz<br />
• Cilt 8 • Say› 1 • <strong>Ocak</strong> - <strong>Haziran</strong> <strong>2011</strong> • Sayfa 3
Change language