Güzellik Uzmanlığı Eğitim Notları

Bir keratinositin bazal tabakadan deri yüzeyine kadar olan yolculuğu dört hafta
sürmektedir. Bu işlem psoriasiste (sedef) çok hızlıdır. Tüm olay dört günde biter.
Stratum korneum’dan sürekli olarak ölü keratinositler (epidermisde hücre) döküldüğü
için epidermisin hücre yapısını sağlamlaştırmak ve dengelemek için bazal tabakada sürekli
yeni hücrelerin yapımı gereklidir. Yeni hücre yapımı hücre bölünmesi ile gerçekleşir (mitoz).
Epidermisin yüzeyi koruyucu tabaka ile kaplıdır. Epidermisin kalınlığı, cinsiyet ve
vücut yüzeyine bağlı olarak değişir. Bunlar:
‣ Stratum bazale (bazal hücre katmanı): Silindirik hücrelerden yapılı, kolonlar
hâlinde dizilmiş bir sıra canlı hücreden yapılmıştır. Epidermisin diğer katlarını
doğuran katmandır. Bu kısım epidermis ile kutis arasında sınırdır. Bazal
hücreler arasında melanosit denilen ve derinin renk maddesi olan melanin yapan
hücreler bulunur. Bazal katmandaki hücre çoğalma faaliyeti bilhassa istirahat ve
uyku hâlinde iken olur. Kasların çalışmaları sırasında bu faaliyet en azdır.
Hücreler bu bazal tabakanın üst katlarına 15–28 gün içinde çıkar. Bazal katman
hücreleri içine ve arasına ancak yağda ve suda çözünmüş maddeler nüfuz
edebilir. Kozmotolojide bu önemlidir ve kozmetik maddeleri ile yapılan
bakımda etkin maddeler bazal katman etkili olabilmelidir.
‣ Stratum spinozum: Bazal katmanın üzerinde, deri yüzeyine paralel olarak
yerleşen 6–7 sıra polygonal (dikenli) hücrelerden yapılmış katmandır. Bu
hücreler birbirine prostoplazmik (hücre zarı) uzantılarla bağlıdır. Hücreler arası
boşluklarda lenf bulunur.
‣ Stratum granulosum: Dikenli hücreler katmanı üzerinde iki üç sıra ip şeklinde
hücrelerden yapılmış stratum granulosum bulunur. Buradaki hücreler atrofye
(zayıflamış) olmuş durumdadır. Hücreler arasında köprüler bulunmaz.
‣ Stratum lucidum: Stratum granulosum’un üstünde, çekirdeksiz görülen
hücrelerden oluşan stratum lucidum bulunur. Buradaki hücreler çok
yassılaşmıştır. Yassı, saydam hücrelerden oluşan bu katman belirgin biçimiyle
yalnızca avuç içi ve ayak tabanında bulunur.
‣ Startum corneum (boynuzsu katman): Stratum lucidum’dan sonra lameller
hâlini almış ve müvesi (çekirdeği olmayan) bulunmayan hücrelerden oluşmuş
stratum corneum’dur. Bu hücreler ölüdür. Bu katmandaki hücre sayısı, kişinin
yaşına ve derinin muhtelif bölgelerine göre değişir. Alttaki hücreler birbirine
bağlı oldukları hâlde üsttekilerle bağlar gevşemiştir ve dökülmeler görülür.
Bunlara ölü hücre yani keratin denilir (Şekil 1.6). Bu olay, normalde hemen
hemen hiç fark edilmeden olur. Stratum corneum zedelenme ile bozulduğunda
ve ortadan kalktığında cilt koruyuculuğu yok olur.
Cilt görünümünü büyük ölçüde belirleyen epidermisin korunması, sağlığı,
bütünlüğünün muhafazası bütün cilt yapısını ve fonksiyonlarını da etkiler. Kozmetik bakımın
en önemli görevi, biyolojik görevlerini tam anlamıyla yerine getirebilecek şekilde cildin
fonksiyonlarını etkilemektir.
5