Çarçuba 3.Sayı

ÇARÇUBA ‘‘SALDIRGANLIK’’
belirlemek amacıyla bana bir otopsi yapılmasını diliyorum” (Eagleman, 2016).
Whitman’ın notu dikkate alındı ve otopside Whitman’ da küçük beyin tümörü olduğunu dile
getirmişlerdir. Bu tümör, korku ve saldırganlıkla ilgili yapı olan “amigdala” ya baskı yapmaktadır.
Amigdala’nın maruz kaldığı basınç bile, Whitman’ın beyninde bir düzey tepkiye yol açmıştır. Normal
şartlarda sıra dışı sayılacak davranışları sergilemesine yetmiştir. Değişime uğrayan beyin bölgesi
Whitman’ın kişiliğinde, duygularında değişikliğe sebebiyet vermiştir. (Eagleman, 2016)
Bu tür vakaları inceleyen araştırmacılar, amigdala hasarına maruz kalan bireylerin bilişsel
yetilerinde herhangi değişim bozulma saptamadığını ancak, karar mekanizmalarında yetersizlik
olduğunu ve gündelik yaşamlarında randevu tarihlerini anlamada olağan kararları vermede sorun
yaşadıkları gözlemlenmiştir. Bu husus, vakaların duygusal bilgi depolama erişimlerinin kaybolmasına
vurgu yapmaktadır. (Goleman, 2014: 56−57).
SONUÇ
Son zamanlarda beyin görüntüleme tekniklerinde ilerlemelerle birlikte beyindeki patolojik
rahatsızlıkların aydınlatılmasında yol katedilmiştir. Fakat bu konuda imkanlar dahilinde biraz kısıtlayıcı
alana sahiptir. Makalede de öne sürülen araştırmalar savı destekler niteliktedir.
Amigdala açlık, tokluk, cinsel içgüdü, üreme dürtüsü, kavgaya katılma, aniden kaçma duygularını
kontrol altına alır. Ayrıca korku, güven ve sosyal ilişki kurma gibi davranışlardan da sorumludur. Yaşam
fonksiyonlarının bu denli değişmesi, yitirilmesi durumunda ciddi krizlere, yaşamda bambaşka
problemlere ve kişiliğe sahip olunacağı anlamına gelebilmektedir. Hasar sonucu değerler, içten içe
hissedilen duygular yok olabilir. Bireyler üzerinde bir yargı oluştururken beynindeki değişim ve
dönüşümleri de göz önüne alarak bir bakış açısı gösterilmelidir.
“Hepimiz kendi havamızı yaratır, duygusal evrenimizde gökyüzünün rengini kendimiz belirleriz.”
-Fulton J. Sheen
Denilebilir mi? duyguların nasıl yaşanılacağına, bireye hangi duygunun eşlik edeceğine, ne
kadarını ifade edebileceğine sosyal çevre şekil vermektedir deniyor. Fakat beyindeki amigdala hasarı
yaşanılanların toplamı olmaktan bireyi çıkarabilir.
Makalede vurgu yapılan nokta da bu gerçekten özgür irade var mı? Bu durumda verilen kararları
kim veriyor?
Sonuç olarak amigdala hasarının patofizyolojisiyle de ilişkili olabilecek anormallikler duygu
renkliliğine, kişiliğe, yaşam gelişimine etkisi olduğu saptandı. Bununla birlikte bu bulguların önem
kazanabilmesi için daha büyük örneklem gruplarında daha ileri araştırmalar yapılmalıdır.
KAYNAKÇA
Aktay, Y. (2011). Karizma Zamanları: 28 Şubat’tan 27 Nisan’a Ak Parti ve Türk Siyasetine Karizma Sosyolojisi Açısından Bir Yaklaşım. İstanbul: Timaş Yayınları.
Ashkanasy Blake E. / Humphrey Ronald; “Emotions in the Workplace: A Reappraisal” Human Relations, Vol. 48, 1995.
Averill, J.R. (1982). Anger and Aggression: An essay on emotion. New York: Spinger
Bhave, S. Y., Saini, S. (2009). Anger Management. USA: Sage Publications.
Bıyık, N. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık Duygularının Kişisel Sosyal Özellikleri, Öfke Eğilimleri Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek tezi, Anadolu
Üniversitesi, Eskişehir.
Bozkurt, F. (2014). Sözlüklerdeki temel duygu kavramlarının yeniden tanımlanması: bir yöntem önerisi. Türkoloji Dergisi, 21(1), 25−34.
Brehm Jack W. “The Intensity of Emotions”, Personality and Social Psychology Review, Wol.3, No: 1, 1999
Cahill L, McGaugh JL. A Novel Demonstration Of Enhanced Memory Associated With Emotional Arousal. Consciousness And Cognition, 1995;4, s.410−21.
Can, İ. (2015). Türkiye’de Siyasal Güven (Liderler Kurumlar Süreçler). İstanbul: Açılım Kitap.
Cemalcılar Z. Psikolojiye Giriş, Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2012, No:1652
Çeçen, R. “Duygular İnsan Yaşamında Neden Vazgeçilmez ve Önemlidir?” Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2002).
Davis M. The role of the amygdala in emotional learning. International Review of Neurobiology 1994; 36: 225−266.
Duman, Üst-Duyguların, Algılanan Stres ve Psikolojik İyi Oluş İle İlişkisinin İncelenmesi, Klinik Psikoloji Tezli Yüksek Lisans / Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul T.C. Maltepe
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temmuz 2018.
Eagleman, D. (2016). Beyin- Senin Hikayen, (Çev. Z. Tozar) İstanbul: Bkz Yayıncılık. Orj.2015.
Eisenberg, S., Delaney, D. J. (1998). Psikolojik Danışma (çev. N. Ören ve M. Takkaç). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Elzinga BM, Schmahl CG, Vermetten E, van Dyck R, Bremner JD. Higher cortisol levels following exposure to traumatic reminders in abuse-related PTSD.
Neuropsychopharmacology 2003; 28: 1656−1665.
Gençöz T. Korku: Sebepleri, sonuçları ve baş etme yolları, Kriz Dergisi 1998; 6 (2): 9−16.
Giddens, A. (1998). Modernliğin Sonuçları. Çev. E. Kuşdil. 2.Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Goldstein BE. Bilişsel Psikoloji, Kaktüs Yayınları, 1.Basım, 2013, s.363.
Goleman, D. (2007). Duygusal Zekâ. İstanbul: Varlık Yayınları.
Goleman, D. (2014). Duygusal Zekâ neden IQ’dan daha önemlidir? (39. Basım). İstanbul: Varlık Yayınları.
UNORT
25