Çarçuba 3.Sayı

teslimiyetin yaşandığı duyguyu dile getirmektedir (Giddens, 1998: 33; Möllering, 2001).
Güvensizlik uzmanlık savlarına karşı kuşku veya inanmamak olarak dile getirilmiştir (Sarı, 2018).
1.5. Öfke
Öfke doğal bir duygudur. Bu nedenle öfke duygusu, bireyin hiçbir zaman yok sayamayacağı
kuvvetli bir duygudur (Özmen, 2009; Sargın ve Bozoglan 2010). Öfke genel anlamıyla kişinin bir
engelleme durumuyla karşı karşıya kalması, herhangi bir saldırıya maruz kalması veya tehdit
algılaması gibi durumlarda ortaya çıkan bir duygudur (Averill, 1983; Biyik, 2004; Eisenberg, & Delaney,
1998; Kisaç, 1997; Özmen, 2009) Öfke hafif bir kızgınlıktan şiddete kadar birçok şekilde oraya
çıkmaktadır (Bhave ve Saini, 2009). Öfke duygusu insanda birtakım biyolojik sebep olur (Goleman,
2007). Öfke duygusu uygun şekilde ifade edilip yansıtıldığında son derece sağlıklı bir duygudur.
Öfke, süreklilik ve derinlik ifade ettiğinde nefret şeklinde de ortaya çıktığı gözlemlenmektedir
(TenHouten, 2007).
1.6. Korku
Korku, gerçek veya beklenen bir dış tehdit veya tehlikeye karşı verilen bir tepki, kişinin kendi
düşüncelerinin sebep olduğu bir duygu durumudur (Gençöz 1998).
Türk Dil Kurum da korkuyu “gerçek veya beklenen bir tehlike karşısında duyulan ve vücutta bir
takım fizyolojik değişikliklere sebep olabilen kaygı, üzüntü durumu” olarak tanımlanmaktadır (TDK
Türkçe Sözlük 2019).
Korku duygusuyla karşı karşıya kalan bireylerde fizyolojik, bilişsel ve davranışsal tepkiler
görülmektedir. Bu tepkilerin şiddeti, algılanan tehdidin boyutuna göre değişebilmektedir.
Korku hisseden insanlarda görülen fizyolojik reaksiyonlar; terleme, titreme, ağız kuruluğu, hızlı
nefes alıp verme, mide bulantısı, cildin solgunlaşması, sık idrara çıkma, kan basıncının artması, nabzın
hızlanması, göz bebeklerinin büyümesi, tüm vücutta güçsüzlük, bayılma gibi bedensel
reaksiyonlardır. Korku hisseden bireylerde sempatik sinir sistemi aktif olarak çalıştığı görülmektedir
(Kırlı 2000; Gençöz 1998).
1.7. Nefret
Nefret, bazı bireylere veya düşüncelere karşı kullanılabilecek kızgın veya küskün bir duygu
tepkisidir (Reber ve Reber, 2002).
Nefret duygusu öfkeye göre daha geneldir. İğrenme ve korku duygusu da eşlik eder. Nefret, korku
vb. duygular bireyler tarafından yaşanabilir. Nefret duygusuyla genelde acı duygusu da beraberinde
gelir (Spinoza, 1883). Nefret bir bireye veya bazen de bir gruba yöneliktir (TenHouten, 2007).
2. DUYGU RENKLİLİĞİ
Bireyler, farkında olarak ya da olmayarak çok çeşitli duygular yaşarlar. Bazen aynı koşullarda
birbirinden farklı duygular oluşabilir; bazen de bireyler aynı duyguyu farklı şekillerde yaşayabilirler.
Bu durumda göze çarpan “üst duygu” kavramı, yeni bir bakış açısı ortaya koyarak, bireylerin duygu
deneyimlerindeki bireysel farklılıklara şeffaflık getirmektedir (Duman, 2018).
Kişiler aynı duyguları değişik biçimlerde deneyimleyebilirler. Farklı yaklaşımlar neticesinde,
bireyler duyguları hakkında farklı duygular hissetmeye başlarlar. Bazıları, duyguları yaşamın bir
bütünü olarak görmekte ve benimsemekte iken; bazıları duyguları tehlikeli olarak algılamakta ve
kaçınmaktadırlar. (Gottman vd., 1996)
İnsanın psikolojik fonksiyonları, duygu ve davranışlarının bir parçasıdır. Psikopatolojilerin aktüel
modelleri içerisinde düşünce, duygu ve davranışlar arasındaki ilişki karşılıklı etkileşime vurgu
yapılmaktadır. Herhangi bir psikopatoloji belirtisinin bütüncül olarak algılanabilmesi için belirtinin
22