Çarçuba 3.Sayı

iyyupsikoloji
from iyyupsikoloji More from this publisher
22.02.2022 Views

fuhuşa sürüklenerek benliğini, Tyron ise özgürlüğünü kaybetmiştir. Filmin sonlarınadoğru dört karakterin de bağımlı oldukları eşyalara cenin pozisyonunda sarıldıklarınıgörürüz. Bu sahne kahramanların regrese olma halini, kendini en güvende hissettiğianne rahmine duyduğu arzuya dönüşü simgelemektedir.Tüketim Çılgınlığı ve Tüketim Nesnesine DönüşmekFilmin ilk sahnesinde Harry, madde satın alabilmek için evdeki televizyonu satmayagötürür. Harry başlarda maddeyi keyif amaçlı kullanmaktadır. Sonrasında onagetirebileceği zararları düşünmeden, gününü kurtarmanın peşindedir. Ancak Harry’ninilk başlardaki iyi hissetme hali süreç ilerledikçe onu çöküşe doğru sürüklemektedir.Filmde tüm karakterlerin yaşadığı olaylar yaz, sonbahar ve kış dönemi olarak ifadeedilen metaforik bir anlatımla yer almaktadır. Maddenin ilk alındığında verdiği geçici iyihissetme hali ile tüketim çılgınlığının vermiş olduğu kısa süreli mutluluk arasındakibenzerlik yaz mevsimi metaforuyla ilişkilidir. Günümüzde tüketimin yeni bir anlamkazanması, temel ihtiyaçlardan ziyade tüketimin artık hazla ilişkili nesnelere yönelmesi,insanların bir nesneye bağımlı hale gelmesinde önemli bir etken olmaktadır. Tüketimçılgınlığının işleyişindeki nesneye ilk sahip olunduğunda verdiği kısa süreli iyi hissetmehalinin sonraki süreçte paradoksal bir şekilde günden güne insanı tüketir hale getirdiğigörülmektedir. Filmde tüm karakterler üzerinde, insanın meta haline gelmesi, tüketimçılgınlığının insanı tüketim nesnesi haline getirmesi farklı biçimlerde meydanagelmektedir.Değerlerin Yitimi, Anlam KaybıDüşünmeye ve üretmeye ihtiyaç duyulmayan bir sistem içerisinde yaşayan bireylervaroluşunu nasıl gerçekleştireceğini bilememektedir. Bir şeyleri elde etmek için çabaharcamayan bireylerde, kurulması emek istenen aile, sevgi, arkadaşlık gibi kavramlarıniçleri boşalmakta ve değerler birer birer yok olmaya yüz tutmaktadır (May, 2007). Harryve sevgilisi Marion arasında geçen bir diyalogda, Marion’un Harry’e yönelttiği “Anneniçok seviyorsun değil mi? sorusuna verdiği “Bilmiyorum, galiba öyle. Genelde onunmutlu olmasını istiyorum” cevabında aile içi iletişimin kopukluğu açıkçagörülebilmektedir. Anne çocuk arasındaki iletişimde anlam kaybı, nesnelerle doldurmaçabasıyla sonuçlanmaktadır. Nitekim Harry annesiyle olan bağı da ona bir televizyonsatın alarak, yani yine bir nesne üzerinden kurmaya çalışmaktadır. Kent yaşamında,şehrin karmaşası içerisinde insanlar birbirlerinin gerçek ihtiyaçlarını görmek yerinebunu telafi edeceğini düşündükleri nesneler bulmaktadır.Filmde 3 bölüme ayrılan bağımlılık sürecinde; kış mevsiminin gelmesiyle birlikteMarion, yoksunluk krizlerini çok yoğun bir şekilde yaşamaktadır. Sevgilisi için maddebulamayan Harry, ona seks karşılığında madde satan bir adamdan bahseder ve Marionsevgilisi Harry’nin kendi elleriyle fuhuşa sürüklenir. Harry’nin bahsettiği adama ulaşan14

ÇARÇUBA ‘‘SALDIRGANLIK’’Marion yoksunluk krizleriyle baş edebilmek için çaresizce fuhuş partilerine katılır.Bedenine yabancılaşır ve maddeyi kullanmak uğruna günden güne değer verdiği herşeyini yitirir. Rollo May’in yaklaşımıyla değerlerini yitiren ve içi boşalan insan kendinikaybetmekte ve kendine yabancılaşmaktadır.Kapitalizm ve Haz Yönelimli OlmakFilmin Amerika’da geçiyor olması, Amerikan yaşam tarzının insanın bedenine,ruhuna ve topluma açtığı yaraları yansıtması bakımından kapitalizm olgusunu sinemaüzerinden anlamayı kolaylaştırmaktadır. Kapitalist sistemin ürettiği haz yönelimlitoplumlarda sürekli daha fazlasına sahip olmaya güdülü bir bakış açısı yerleşmektedir(Gökalp, 2017). Hep daha tatlı olana, daha hoş olana yönelmekte, en ufak acıdankaçınan birey haline gelinmektedir. Günümüzde kaynakların sınırsız ve kuralsız birşekilde tüketilmesi arzusu, bunun teşvik edilmesi, çocukların her istediğinin kısasürede karşılanması, bireylerde baş etme becerilerinin sağlıklı gelişememesi ve özyeterlik duygusunun hissedilmemesine neden olmaktadır. Bu yüzden birey,yetişkinliğe giden süreçte karşılaştığı sorunların çözümü için en kısa yoldan, çaba sarfetmeden, sağlıksız baş etme yöntemlerine baş vurmaktadır. Bu kimi zaman Harry,Tyron ve Marion’da olduğu gibi maddeye yönelerek, kimi zaman da Sara’da olduğu gibitelevizyon, yemek ve ilaç bağımlılığı şeklinde ortaya çıkabilmektedir. Bunun yanı sırakapitalist toplumlarda düşük ekonomik gelire sahip işçi sınıfı şehir hayatındaki kötüyaşam koşullarına katlanabilmek için uyuşturucu maddelere yönelebilmektedir.Filmdeki kurguda uyuşturucu pazarını yöneten mafyaların siyahi olması ile toplumtarafından dışlanmış bireylerin suça yönelmesinin daha kolay olduğu ifadeedilmektedir. Yine Harry’nin siyahi arkadaşı Tyron’ın, dahil olduğu etnik grubunAmerikan toplumunda barınma ve çalışma koşullarının kısıtlı olması göz önünealındığında hayata tutunma serüveni daha da zorlaşmaktadır. Bu yazılanlardanhareketle kapitalist toplumlarda bir nesneye bağımlı olmanın sınıfsal bir ayrımgözetmediği görülmektedir. Toplumsal bağlamda düşünüldüğünde insan nedenbağımlı olur sorusunun cevaplarına bahsedilen bu ilişkiler üzerinden ulaşmak mümkünolmaktadır.Birbirimize Sosyal Destek mi Köstek mi OluyoruzSara Goldfarb, Harry Goldfarb’ın annesidir. Filmin ilk sahnesinde Harry annesininyaşadığı eve gelir ve zincirle bağlı olan televizyonu rehinciye götürerek alacağı parakarşılığında uyuşturucu alma eyleminin ilk aşamasını gerçekleştirmektedir. Sara’nınyoksunluk yaşayan oğlundan korunmak için kendini bir odaya kilitleyerek anahtardeliğinden dış dünyayı izlemesi televizyonla koltuğu arasındaki dünyaya bakışınısimgeleyen vayörist bir metafordur: “Bu gerçek değil. Gerçek olsa bile sorun olmaz.Her şey düzelecek, göreceksin, sonu güzel bitecek…” Sara’nın televizyon sebebiylegerçek dünyadan nasıl uzaklaştığı, televizyon bağımlılığının onu sahte bir dünyayla15

ÇARÇUBA ‘‘SALDIRGANLIK’’

Marion yoksunluk krizleriyle baş edebilmek için çaresizce fuhuş partilerine katılır.

Bedenine yabancılaşır ve maddeyi kullanmak uğruna günden güne değer verdiği her

şeyini yitirir. Rollo May’in yaklaşımıyla değerlerini yitiren ve içi boşalan insan kendini

kaybetmekte ve kendine yabancılaşmaktadır.

Kapitalizm ve Haz Yönelimli Olmak

Filmin Amerika’da geçiyor olması, Amerikan yaşam tarzının insanın bedenine,

ruhuna ve topluma açtığı yaraları yansıtması bakımından kapitalizm olgusunu sinema

üzerinden anlamayı kolaylaştırmaktadır. Kapitalist sistemin ürettiği haz yönelimli

toplumlarda sürekli daha fazlasına sahip olmaya güdülü bir bakış açısı yerleşmektedir

(Gökalp, 2017). Hep daha tatlı olana, daha hoş olana yönelmekte, en ufak acıdan

kaçınan birey haline gelinmektedir. Günümüzde kaynakların sınırsız ve kuralsız bir

şekilde tüketilmesi arzusu, bunun teşvik edilmesi, çocukların her istediğinin kısa

sürede karşılanması, bireylerde baş etme becerilerinin sağlıklı gelişememesi ve öz

yeterlik duygusunun hissedilmemesine neden olmaktadır. Bu yüzden birey,

yetişkinliğe giden süreçte karşılaştığı sorunların çözümü için en kısa yoldan, çaba sarf

etmeden, sağlıksız baş etme yöntemlerine baş vurmaktadır. Bu kimi zaman Harry,

Tyron ve Marion’da olduğu gibi maddeye yönelerek, kimi zaman da Sara’da olduğu gibi

televizyon, yemek ve ilaç bağımlılığı şeklinde ortaya çıkabilmektedir. Bunun yanı sıra

kapitalist toplumlarda düşük ekonomik gelire sahip işçi sınıfı şehir hayatındaki kötü

yaşam koşullarına katlanabilmek için uyuşturucu maddelere yönelebilmektedir.

Filmdeki kurguda uyuşturucu pazarını yöneten mafyaların siyahi olması ile toplum

tarafından dışlanmış bireylerin suça yönelmesinin daha kolay olduğu ifade

edilmektedir. Yine Harry’nin siyahi arkadaşı Tyron’ın, dahil olduğu etnik grubun

Amerikan toplumunda barınma ve çalışma koşullarının kısıtlı olması göz önüne

alındığında hayata tutunma serüveni daha da zorlaşmaktadır. Bu yazılanlardan

hareketle kapitalist toplumlarda bir nesneye bağımlı olmanın sınıfsal bir ayrım

gözetmediği görülmektedir. Toplumsal bağlamda düşünüldüğünde insan neden

bağımlı olur sorusunun cevaplarına bahsedilen bu ilişkiler üzerinden ulaşmak mümkün

olmaktadır.

Birbirimize Sosyal Destek mi Köstek mi Oluyoruz

Sara Goldfarb, Harry Goldfarb’ın annesidir. Filmin ilk sahnesinde Harry annesinin

yaşadığı eve gelir ve zincirle bağlı olan televizyonu rehinciye götürerek alacağı para

karşılığında uyuşturucu alma eyleminin ilk aşamasını gerçekleştirmektedir. Sara’nın

yoksunluk yaşayan oğlundan korunmak için kendini bir odaya kilitleyerek anahtar

deliğinden dış dünyayı izlemesi televizyonla koltuğu arasındaki dünyaya bakışını

simgeleyen vayörist bir metafordur: “Bu gerçek değil. Gerçek olsa bile sorun olmaz.

Her şey düzelecek, göreceksin, sonu güzel bitecek…” Sara’nın televizyon sebebiyle

gerçek dünyadan nasıl uzaklaştığı, televizyon bağımlılığının onu sahte bir dünyayla

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!