Çarçuba 3.Sayı

ÇARÇUBA ‘‘SALDIRGANLIK’’
Gençlik dönemi, kimliğin şekillenmeye başladığı ve yoğun olarak gencin kendini
tanıma ve kim olduğu üzerine düşündüğü bir dönemdir. Bu dönemde aile, toplumsal
ortam ve çevreyle kurulan ilişkiler önemli rol oynar. Yaşanan bu süreç boyunca
bağımlılık bir değer ya da çaresizlik şeklinde genç kimliği üzerinde kendini gösterebilir.
Bu çalışmada, genç ve aile perspektifinde uyuşturucu madde bağımlılığı karşısındaki
durumunun biyopsikososyal analizi yapılacaktır. Yönetmenliğini Darren Aronofsky’nin
(2000) yaptığı Bir Rüya İçin Ağıt (Requiem For a Dream) isimli filmde yer alan dört
karakterin yaşadığı olaylar kapitalizm, tüketim toplumu, kitle nevrozu, haz toplumu
kavramları çerçevesinde ele alınacaktır. Karakterlerin deneyimleri üzerinden bağımlılık
döngüsünün bireyden topluma, toplumdan bireye yansımaları değerlendirilecektir. Bu
bağlamda bireyler arasındaki iletişim kopuklukları, aile bağlarının zayıflığı, yalnızlık,
sosyal destek, tüketimin haz veren nesnelere yönelmesi, maddeye ulaşmak için verilen
mücadelede kaybolan değerler, benlik yitimi başlıklarıyla ele alınacaktır. Mevcut
sistem, eleştirel bir bakış açısıyla ele alınıp bağımlılık sorununa toplumsal nedenler
konusunda bir farkındalık sağlanması amaçlanmaktadır.
Bağımlılık, Birey, Toplum, Kitle Nevrozu
Bağımlılık, değişen teknolojik gelişmeler sonucu yaşamın birçok alanını kapsayan
yeni formlar kazanmıştır. Zamanın ruhunun değişimiyle beraber önceden ilk akla gelen,
alkol, sigara, uyuşturucu ve bağımlılık yapan ilaçların dışında alışveriş, egzersiz, yeme,
teknoloji, iş, sosyal medya, internet gibi yeni bağımlılık alanları oluşmuştur. Bu
durumda bağımlılığın bireysel ve toplumsal boyutlarını farklı olarak ele almak ve
bunların arasındaki ilişkiyi irdelemek önem kazanmaktadır.
Postmodern dönemde “tüket ve unut” anlayışı anlam kazanmıştır. Bu noktada
ihtiyaçlar ve ihtiyaçların giderilmesine dayanan arzu ekonomisi ilişkisi tersine çevrilir.
İhtiyaç ne kadar az bilinirse, tatmin vaadi bir o kadar çekici hale gelir. Bilinmeyen bir
deneyimi yaşamak büyük bir eğlence serüveninin kapılarını aralar. Tüketiciyi
doyumsuzluk çemberinin içine çeken bilinmeyen arzuların verdiği acıdır (Birincioğlu,
2019). Bauman’ın bakışıyla değerlendirildiğinde bağımlılık hangi türde olursa olsun,
temel olarak gerçekliğin kısa süreli de olsa yeniden üretildiği geçici ikamelerdir. Bu
geçiciliğin acı vermiş olması bile döngünün yaşanılmasının adeta bir yazgıya
dönüşmesine engel olamamaktadır.
Baudrillard, simülasyon evreni ile gerçeklik kavramının sorgulanması gerektiğini
belirtir. Ona göre gerçeğin ortadan kalktığı, her şeyin simülasyon olduğu “gibi”ler
evreninde gerçeklikten yoksun gerçek yeniden üretilir. Birey simülasyon ile sahip
olmadığı/olamayacağı şeye sahip olmaktadır (akt. Birincioğlu, 2019). Yapay ve
gerçeğin bir arada karmaşıklaştığı, gerçek olanın sembollerle kurgusallaştığı
11