TEFEKKÜR / Şubat / 1.Sayı

EN TEHLİKELİ ORGAN
DİL
İnsan vücudundaki bütün organların bir sınırı varken dilin sınırı yoktur. Dil
yorulmaz, hareket etmesinde bir zorluk yoktur ve tesiri oldukça büyüktür.
Öncelikle dili tanımlayarak başlayalım. Dil terim olarak tat alma organıdır. Ayrıca
dil, duygu ve düşünceyi aktarmaya, dışa vurmaya, bildirmeye yarayan herhangi
bir anlatım yolu ya da aracıdır. Şimdi bu iki tanımı ele aldığımızda dil basit bir
organ ve etkili bir iletişim aracıdır.
Halbuki dil bir insanın kalitesini belirleyen en önemli organdır. Çünkü dilin bazı
felaketleri insanın kalitesini, ahlakını ve insanların gözündeki değerini ayaklar
altına sermektedir. Şimdi İmam Gazali'nin İhyâ'u Ulmû'id-Din adlı meşhur
eserinde bahsettiği dilin yirmi afetinden en önemli gördüklerimi yorumlayarak
dilin insana verdiği zararı anlatmaya çalışacağım.
İnsanların konuştuğu sözler genelde dört kısımdır diyen Gazali bu kısımları şöyle
sıralamıştır;
1. Hepsi zarar olan sözler.
2. Hepsi faydalı olan sözler.
3. İçinde hem fayda, hem de zarar bulunan sözler.
4. Ne faydası ne de zararı olan, nötr sözler.
Burada mevzunun birinci tür söz olduğunu düşünebilirsiniz
fakat diğerleri de sorunludur. İnsanın hep zarar konuşması
onu helak eden ve insanların gözünden düşüren bir
konuşmadır. İçinde hem fayda hem zarar bulunan
konuşmalarda ise insan ne kadar çabalarsa çabalasın zararı
faydasını götürecektir. Nötr sözler ise boş konuşmalardır.
Bu tür sözlerde insan zamanını boşa geçirir ve kalitesini
düşürür. Faydalı sözler konuşmak en iyisiyken böyle sözleri
konuşurken de ortay çıkan samimiyetsizlik, sözü gereksiz
uzatmak, kendini övmek veya temize çıkarma çabası da
insanlardan kendini soğutmasına sebep olur. Şimdi kaliteli,
ahlaklı ve saygı gören bir insanın yapmayacağı konuşmalara
bakalım. Bunlar dilin afetlerindendir.
1) Malayani ve fuzuli konuşmaz. Bu ikisinin farkı şudur ki
malayani, baştan sona gereksiz ve faydasız konuşmadır.
Fuzuli ise faydalı konuşmayı fazlaca uzatmaktır. Durmadan
böyle konuşan insanların ne kendisine ne de etrafındakilere
faydası yoktur. Yorulmak bilmeyen dillerini malayani ve
fuzuli sözlere harcayarak hem zamanlarını harcarlar hem de
insanların gözünden düşerler.
24
T E F E K K Ü R | Ş U B A T 2 0 2 2