Veraset, 4. Yıla Özel sayı.

Herald, 18 Ekim 1922:
“Gelibolu’da tekrar tekrar sergilenen
nitelikler. Anzak çıkartma gününde Türk
pozisyonunu kurtaran Kemal’in hızlı
kararlılığı ve kararıydı ve Kemal,
birliklerini -971- (Kocaçimen)
Tepesi’nde bir karşı saldırıya yönlendirdi.
Bundan sonra tekrar tekrar Kemal,
stratejisine ve kişiliğine saygı
duyulması gereken bir komutan
olduğunu gösterdi; ve en son eski
birliklerinin ordusunu bir kez daha
yükseltmek ve onu görünüşte zorlu
bir savaş makinesine dönüştürmek,
adamları ve halkı üzerindeki kavramasının
bir başka kanıtıdır.”[31]
Von Puttkamer, “Deutsche Allgemeine
Zeitung”, 27 Şubat 1922:
“İstanbul’un 1915 sonbaharında, Albay
Mustafa Kemal’in bir resmini gördüm. O
zamanlar daha, Anafartalar’da Ağustos
1915 tarihinde İngilizlere karşı kazanmış
olduğu zaferden haberim yoktu.
Resimdeki kartal bakışlı baş ile ikili bir
konuşma yaptım. Kendi kendime veya ona
dedim ki, “Burada istediğini bilen, daha
da fazlası ile emel sahibi biri görülmekte.
Belki kontrol edilemeyecek bir
kuvvet, belki de daha yüksekteki bir bütüne
ulaşabilmek için kabul edici bir kişilik.”
Bu şekil bir tanımlama, daha sonraları
Çanakkale Savaşlarını anlatan
Almanlar tarafından da tekrarlandı.
Aslında Almanlar, silah arkadaşlarını
övme konusunda son derece kısıtlı
davranıyorlardı. Fakat bu Türk için en
yüksek övgüyü yaptılar. Türkleri,
yeteneksiz bir komutanın (Liman von
Sanders) davranışları sonucu içine
düştükleri zor durumdan, kişisel tutumu
ile kurtarmayı başarmıştır.”[32]
L’ıllustration dergisi, 26 Şubat 1921:
“Kararlı, sert ama iman etmiş olan
Mustafa Kemal Paşa, dünyaya baş
kaldırmıştır. Meslekten askerdir.
Çanakkale’de, İngilizler karşısında
kazandığı büyük zafer, anılmaya
değer.”[33]
YERLİ VE YABANCI TANIKLAR
Esat Bülkat Paşa (Çanakkale’de 3.
Kolordu ve Arıburnu Kuzey Grubu
Komutanı):
“Bugün (11 Mayıs 1915) Enver Paşa,
yaveleri ve erkan-ı harbi (kurmayları) ile
karargâhına geldi. 19. Tümen
Kumandanı Mustafa Kemal Bey’in
karargahı hâlâ Kemal yerindeydi.
Oraya gittik. Enver Paşa, Mustafa
Kemal Bey’i kucakladı ve bugüne
Memleket Sevdasıyla...