MİX DERGİ SAYI 2

Tutkunun Dansı TANGO

Mix Kültür-Sanat-Uzay SAYI Dergisi2

Eylül 2021

Fiyat: Ücretsiz

Kıbrıs'ta Bile

Perseverance

Evinde

Bitkili Akvaryumlar

Kamp ve Bitkiler

Bipolar Duygudurum

Bozukluğu

Mix Kültür-Sanat-Uzay Dergisi

2


Editör Notu

Bu sayımızda yine çeşitli konulara yer verdik. Umarım beğenerek okursunuz.

Genel olarak yine ilgilendiğim konuları yazmaya çalıştım. Mars'a giden araç

konusu keyifliydi. Umarım ilerde yollanacak james webb teleskopunu da böyle

yazmak kısmet olur. Malum geçen aylarda ormanlarımız yandı, bu yangınlarla

ilgili de ilerde bir şeyler yazmayı düşünüyorum. Keyifle okumanız dileğiyle...

Saygılarımla.

3


ŞIK HANIMLAR TARZ BEYLER;

TANGO

Arjantinden çıktı, bütün dünyaya yayıldı.

Aşkın tutkunun simgesi oldu. Haydi gelin

biraz tanıyalım tango nedir ne değildir.

Tango kelimesi tambo'dan geliyor.

Tambo, özgür bırakılmış

siyahların on dokuzuncu

yüzyılda Rio De la Plata’da

buluştukları yerlere verilen

isim. 1900'lerin başında Paris'e,

oradan da tüm dünyaya yayıldı.

Çocuklar duymasın dizisinde

Meltem Haluk'a 'tango öğrenelim'

deseydi (muhetemelen

kesin vardır böyle bir bölüm) Haluk'un

cevabı 'Light mıyım ben?'

olurdu. Oysa ki tango erkeğin

kadını hakimiyet altına aldığı, kadının

bu sahiplenmeyi başım gözüm üstüne diyerek

sahiplendiği bir dans türü. Maçoluk

tangonun kanında var. Özellikle kadınların

bu kadar çok sevmesinin altında yatan

neden budur. Fakat ülkemizde genellikle

'entel dantel' olarak görülür özellikle

eskiler tarafından.

Köken olarak Afrika'ya dayanıyor.

Tanıtımını ise Arjantin gemicileri

yapmışlar daha çok. Günümüzde

ise modern dans, şehirli dansı

olarak görülüyor.

.

4


TÜRKİYE'DE TANGO

Türkiye'de eskiden beri çok güzel örnekleri var tango müziğin. 'Sevdim bir genç kadını','Mazi kalbimde yaradır', 'Papatyam'

ve daha neler neler...

MAZİ KALBİMDE BİR YARADIR

SEVDİM BİR GENÇ KADINI

Sözlerini Necdet Rüştü Efe Tara'nın yazdığı, Necip Celal

Andel tarafından bestelenen ilk Türk tangosudur (Tango

Turco). 1928 yılında bestelendikten sonra, ilk yorumu

1932'de dönemin ünlü seslerinden Seyyan Hanım tarafından

plağa okunmuş ve o zamandan beri çok sevilen

tangolar arasındaki yerini korumuştur. Yakın zamanda ise

Dilek Türkan hanım tarafından yeniden yorumlanmıştır.

Ben de gönül çektim eskiden

Yandı hayatım bu sevgiden

Anladım ki bir aşka bedel

Gençliğimmiş elimden giden

Önünde ben geldim de dize

Yâr olmadı bu kimse bize

En nihayet düşüp can verdim

Gözündeki yeşil denize

Sarmadımsa da belden, geçmedim bu emelden

Bir hazin maceradır, onu aldılar elden

Başkasına yâr oldu, eller bahtiyâr oldu

Gönlüm hep baştan başa viran bir diyâr oldu

Mazi kalbimde bir yaradır

Bahtım saçlarımdan karadır

Beni zaman zaman ağlatan

İşte bu hazin hatıradır

Ne göğsünde uyuttu beni

Ne bûseyle avuttu beni

Geçti ardından uzun yıllar

O kadın da unuttu beni

Sarmadımsa da belden, geçmedim bu emelden

Bir hazin maceradır onu aldılar elden

Başkasına yâr oldu, eller bahtiyâr oldu

Gönlüm hep baştan başa viran bir diyâr oldu...

Tango deyince sanırım Şecaattin Tanyerli ve sevdim bir

genç kadını şarkısından bahsetmemek olmaz. İstiklal caddesinde

akordeon ile kulağınıza çalınır kimi zaman. Kimi

zaman radyoda denk gelir değiştiremezsiniz istasyonu.

O ses Şecaattin Tanyerli'dir işte. 44 yıl boyunca İstanbul

Radyosu'nda 1000'i aşkın türkçe sözlü tangoyu seslendiren

sanatçı 30'u aşkın taş plak, 2 uzunçalar, 2 kaset, 40

kadar 45'lik plak ve 1 CD yaptı. 1971'de altın plak ödülü

alan Tanyerli kendini tangoya adamış desek yalan olmaz.

Sevdim bir genç kadını, ansam onun adını.

Her şey beni ona bağlar, kalbim durmadan ağlar.

Aşkım hiç sönmeyecek, gitti o dönmeyecek.

Uzun yıllar geçse bile, yaşarım hayaliyle.

Kemanımla ona bir ses verebilseydim eğer,

Bu sesimle ona ersem bana dünyaya değer.

Ne yazık ki deniz engin, şu ufuklar ölgün,

Bin elemle doğuyor her yeni gün.

Yarın olsun, yarın olsun diye renkler soluyor,

Neye baksam ne işitsem bana bin dert oluyor.

Şu karanlık günün elbet gelecektir sonu,

Kalbim özlüyor onu.

Yollar uzun sürüyor, sevgi beni bürüyor.

Kavuşursam bir gün ona, hasret erecek sona.

O gün bahar olacak, yollar çiçek dolacak.

Sevinçlerle coşacağım, sevgime koşacağım.

[1]

Kemanımla ona bir ses verebilseydim eğer,

Bu sesimle ona ersem bana dünyaya değer.

Ne yazık ki deniz engin, şu ufuklar ölgün,

Bin elemle doğuyor her yeni gün.

Yarın olsun, yarın olsun diye renkler soluyor,

Neye baksam ne işitsem bana bin dert oluyor.

Bu karanlık günün elbet gelecektir sonu,

Kalbim özlüyor onu.

Bazı Tango Şarkıları

• Gönlüm Sensiz Olmaz

• Papatya Gibisin

• Kıskanıyorum

• Sessiz Tango

• Mazi

• Papatyam

• Sana Nerden Gönül Verdim

• Suna

5


BİTKİLİ AKVARYUM

Akvaryumda bitki yetiştirmek

kulağa acayip

gelse de tutkunları balığa

dekor olarak bitki yerine

bitkiye gübre üretsin diye

balık besliyor. Film nerede

kopuyor bilmiyorum ama

genellikle böyle oluyor. Bitkili

akvaryum dünyası çok

geniş, seçenekler ise bir o

kadar fazla. Hele tasarımların

ucu bucağı yok. Gelin

beraber sucul bitkilerin dünyasına

ufak bir adım atalım.

Hiç fotosentez yapan

bitkiyi canlı olarak olay esnasında

gördünüz mü? Sucul bitki yetiştirenler buna çok

tanık oluyor. Bitkilere 3 şeyi çok verdiğinizde öyle bir fotosentez

yapar ki, atık olarak çıkardığı oksijenler çatlaklarından

dışarı çıkarken size de seyrine doyulmaz bir manzara

yaşatır. Tıpkı hava motoru varmışcasına bitkilerden

oksijen kabarcıklarının çıkışını seyredersiniz.

Bu 3 şey ise besin, ışık ve karbondioksit (CO2). Besin

akvaryumdaki balık gübreleri, çürümüş bitkiler gibi şeylerdir.

Işık için ise ledlerden bitkiye uygun floresanlara kadar

önünüzde birçok seçenek var. Karbondioksit konusu çok

acayip. Evde kimyagerlik yapmak gibi bir şey. Piyasada

hazır CO2 tüpleri var ama insanlar genellikle evde kendisi

üretiyor. Evde litrelik şişe içinde üreten de var piknik

tüpünün içinde bar basıncını ayarlayarak işi profesyonele

döken de var. Yazımızın devamında önce bitkileri ve gereksinimlerini

tanıyacağız. Daha sonra ışık ve CO2 konularına

değineceğiz.

Ama bunlardan önce bitkili bir akvaryumun yapılış amacına

değinelim biraz. Bitkili bir akvaryum kurarak doğayı

taklit ederiz aslında. Biyotop kurarız. Bazılarına aşağıda

değindim.

• Güney Amerika Biyotop Akvaryumları

• Güneydoğu Asya Biyotop Akvaryumları

• Afrika Biyotopları

Görüldüğü gibi bazı akvaryumlar bir bölgeyi taklit ederler.

Bu tür akvaryumlara biyotop akvaryumları denilir. Bu

akvaryumlarda balık, bitki, taş, odunsu dekorlar ve toprak

alt yapısı, suyun özellikleri bu bölgeleri taklit ederek oluşturulur.

6


Zemin Bitkileri

Marsilea Crenata

Micranthemum Umbrosum

Lilaeopsis Littorella

Hemianthus Callitrichoides Cuba

Java Moss Yosun

Staurogyne Repens

7


Orta Bölge Bitkileri

Pogostemon stellata

Cryptocoryne beckettli

Cryptocoryne wendtii

Echinodorus

Lobelia cardinalis

Microsorum pteropus

8


Arka Plan Bitkileri

Alternanthera reineckii

Heteranthera zosterifolia

Cryptocoryne crispatula

Pogostemon erectus

Myriophyllum mattogrossense

Nesaea crassicaulis

9


Evde Karbondioksit Üretimi

Çekvalf

Damla sayacı olarak görev yapar.

Gece kapağı gevşetilerek vana görevi görür.

Serum Hortumu

Tek yönde akışa müsaade eden, diğer yönden

akış kesitini kapayan valflere çekvalf denir.

Su

Vantuz

500 ml Pet Şişe

Mayalı

Su

Kapak delinir.

Hortum takılır.

Sıcak silikon ile hava kaçırması

engellenir.

2.5 litre Pet Şişe

500 gr Şeker

2 Çay Kaşığı Maya (Kuru veya Yaş)

8-10 Damla Limon Suyu

1 Yemek Kaşığı Süt

Karıştırılır ve 1 saat kadar kapağı açık şekilde bekletilir.

Daha sonra kapatıp sisteme CO2 verebilirsiniz.

Difuzor

Akvaryumculardan alabilirsiniz.

Üretilen CO2 gazın suda çözünmesini

sağlar.

Bitkierin fotosentez yapabilmesi için karbondioksite

ihtiyacı vardır. Piyasada hazır CO2 tüpleri var fakat

pahalı genellikle. Evde kendi kuracağınız sistem ile kendiniz

de CO2 üretebilirsiniz.

Çalışma mantığı ise şu şekildedir. Evlerde kullanılan

yaş veya kuru maya içerisinde bakteri bulunur. Bu

bakterilere şeker verildiğinde CO2 üretir. Üretilen CO2

akvaryuma verilir. Fakat sudan hafif olan CO2 tanka direkt

verildiğinde suda çözünemeden yukarı çıkıp havaya

karışır. Bunun önüne geçmek için akvaryumculardan

bulabileceğiniz difüzor kullanılır. Bu sayede CO2 minik

partiküllere ayrılarak suda daha kolay çözünür.

Suda CO2 çözdürmenin bir diğer yolu ise reaktör kullanmaktır.

Reaktör dediğimizde insana 'Atom mu parçalıyoruz?'

hissiyatı doğuyor. Teknik olarak atom parçalamasak

da CO2 parçalıyoruz. Reaktör, üzerinde bulunan

motor ile CO2'yi suya daha fazla emdirir. Daha çok büyük

tanklarda kullanılır.

10

11



Dr. B, delirmesi veya bildiği her şeyi itiraf etmesi için konduğu,

içerisinde yalnızca yatak, masa gibi hiçbir heyecanı

olmayan materyallerin olduğu odada, hayatta kalabilmek için onu

sorgu odasına götüren görevlilerden birinin cebinden bir satranç

kitabı çalar. Kitap, orada geçirdiği o harikulade monoton günleri

pek değiştirebilecek gibi değildir. Dr. B, kitabı okumaya başlar. Birçok

büyük satranç ustasının, satranca dair bilinmeyenlerin olduğu

kitap zamanla kendisine oldukça çekici gelmeye ve onu sıkıcı günlerinden

kurtarmaya başlar.

Okuyucu yorumu;

Kitap tam bir Zweig klasiği. Bilirsiniz; Stefan Zweig, uzun uzun

ancak akıcı ve sürükleyici yazmasıyla bilinen edebiyatın kültleşmiş

romancılarından biridir. Kelime seçimi ve anlatım tarzıyla

okuyucuyu alır götürür adeta. Diğer tüm romanlarında da olduğu

gibi; tarzından ödün vermemiş, seçtiği konu her detayıyla güzelce

işlenmiş. Kitabın konusu genel itibariyle yukarıda bahsettiğim

şekildedir. Bir adamın aklını sabit tutmak için sığındığı limanın,

aklını ciddi şekilde yerinden oynatmasına vesile olmasına ramak

kala kendine gelmesinin romanı. Kitap önerisi isteyen birçok kişiye

ilk etapta söylediğim romanlardan biri ancak şunu söylemeden

geçemeyeceğim; eğer bu romanı bilgi edinmek gibi bir amaçla

okumayı düşünüyorsanız kesinlikle yanılgı içerisindesiniz çünkü

bu tür kitaplar sizi edebi yönden geliştirir. Edebiyat alanında gelişmek

ve kült romancılardan birinin kitabını okuyup kendi tarzınızı

geliştirmek istiyorsanız mutlaka okuyun. Kazancınız gelişmiş bir

kelime dağarcığı, hızlı okuma/anlama ve yazım yeteneğini geliştirme

olacaktır.

Son Feci Mars

12

Son 80 yılın en sert kışı, henüz küçücük yaşta kaçırılan bir çocuk,

hayalleri, umutları yıkılan bir anne ve öğrendiği gerçeklerle şaşkına

uğrayan bir kadın.

Daniel Ray, annesinin eve dönmesini beklerken kaçırıldığı gün, hiçbir

şeyin eskisi gibi olmayacağını bilmiyordu. Vera Ray ise yıkılmış ve hipotermi

geçirene değin sokaklarda küçük Daniel'ını aramıştı. Ardından

yaşanan olaylar anne-oğul için birer travmadan ibaretti. Peki, gerçeklerin

acıtmadan ortaya çıkmadığını kim bilebilirdi?


Okuyucu yorumu;

Sarah jio'nun ilk okuduğum romanı olan Böğürtlen Kışı; yazara

olan hayranlığımın başlangıcı olmuş, beni duygudan duyguya

sürüklemişti. Geçmişe dönüşler, anlatırken kullanılan ifadeler...

Kitap her şeyiyle insanı kendine çekiyor ve karakterlerden biri

ağlıyorsa siz de ağlıyorsunuz, biri gülüyorsa siz de gülüyorsunuz.

Betimlemeler kitap bittikten sonra dahi beyninizde dolanmaya

devam ediyor. Kitabın etkisi kolayca geçmiyor anlayacağınız.

Unutamadığım ve harikulade bulduğum bu kitap, Sarah

Jio'nun kaleminden çıktığını çok güzel belli ediyor. Okumak

isteyenlere keyifli okumalar dilerim! Yanınıza peçete almak

için acele edin!

Son Feci Mars

Blum, eşi ve iki çocuğuyla mükemmel bir hayat yaşamaktadır.

Kocasını çok sevmekte, hayatında şikayet

edebileceği neredeyse hiçbir sorunu yoktur. Ta ki o güne

kadar... Çok sevdiği kocası Mark ölmüş, Blum'un dünyası

başına yıkılmıştır. Kendini toparlayıp olayların peşine

düşen baş karakterimiz; aslolanın sanıldığı gibi olmadığını,

kocasının ölümünün arkasında birçok sır olduğunu

öğrenir. Hayat onu hiç bilmediği sokaklarda yürümeye zorlamaya

başlamıştır.

Okuyucu yorumu;

Genel itibariyle polisiye/gerilim roman severlerin ilgisini

çekebilecek nitelikte bir kitap ancak benim gibi sıkı bir

Agatha Christie takipçisiyseniz istediğiniz zevki alamayabilirsiniz.

Anlatım tarzı iyi, iç gözlemler okuyucuyu hayli

etkiliyor. John Verdon okuyanlar bilirler; bazı polisiye/gerilim

romanları istenilen hazzı vermez ama bir çırpıda okuyup

bitirmek istersiniz. Bu kitapta da aynen böyle oluyor.

Sürükleyici anlatımdan dolayı çarçabuk bitsin de olayın

aslını öğreneyim istiyorsunuz. Okumak isteyenler hiç durmasın!

Son Feci Mars

13


KAMP

VE

BİTKİLER

14

Doğada Kolayca Bulabileceğiniz Bitkiler

Kampa gittiğiniz vakit doğa size her şeyi sunuyor. Kolayca

bulabileceğiniz bitkilerin bazıları ile bitki çayı yapabilirsiniz.

IHLAMUR


Ihlamur Faydaları

• Terlemeyi teşvik eder.

• Ateş düşürür.

• Öksürüğe iyi gelir.

• Gribe ve nezleye iyi gelir.

• Migren ağrılarını hafifletir.

• Kaygıyı azaltır.

• Stresi azaltır ve rahatlama sağlar.

• İshal tedavisinde kullanılır.

KUŞBURNU

Kuşburnu Faydaları

• Kansızlığa iyi gelir.

• Gözleri koruyor.

• Cildi güzelleştiriyor.

• Bağışıklık sistemini güçlendiriyor.

• Kabızlığı önlüyor.

• Kansere karşı koruyor.

• Kötü kolesterolü düşürüyor.

PAPATYA

Papatya Faydaları

• Papatya çayının en bilinen özelliği sinirleri gevşetmesi ve

uykusuzluğa iyi gelmesidir.

• Sindirimi kolaylaştırır, mide kramplarına ve ağrıları

geçirir.

• Diş ağrılarını hafifletir.

• Cildi güzelleştirir ve canlı bir görünüm sağlar.

• Göz kapaklarında meydana gelen iltihaplanmaları tedavi

eder.

15


KEKİK

Kekik Faydaları

• Öksürük, bronşit gibi solunum sisteminizi etkileyen

rahatsızlıkları iyileştiriyor.

• Yemek sonrasında yaşanan hazımsızlığı önlüyor.

• Romatizma ağrılarına iyi geliyor.

• Özellikle kolon kanseri konusunda tam bir savaşçı.

• Gargara yapıldığında ağız kokusunu engelliyor, diş eti

hastalıklarına iyi geliyor.

KARABAŞ OTU (LAVANDULA)

Karabaş Otu Faydaları

• Mide bulantısını giderir.

• Hazımsızlığa, kabızlığa ve mide gazına iyi gelir.

• Kas ağrılarını ve kas yorgunluğunu giderir.

• Cilt yaralarının iyileşmesini hızlandırır.

• İdrar yolu enfeksiyonu ve vajinal enfeksiyonların

tedavisine yardımcı olur.

• Kan dolaşımını hızlandırır.

• Sinüzit, öksürük, kronik nezle ve ateşli soğuk algınlığı

tedavisinde yararlanılır.

SARI KANTARON

Sarı Kantaron Faydaları

• Strese iyi gelir.

• Cilde iyi gelir.

• İltihap gidericidir.

• Sindirim sistemini rahatlatır.

• Hormonları dengeler.

• Adet sancılarını hafifletir.

• Ağrı kesicidir.

16


ISIRGAN OTU

Isırgan Otu Faydaları

• Vücudu temizler.

• Böbrek taşlarını önler.

• Dolaşımı arttırır ve kanın temizlenmesine yardımcı olur.

• Solunum sorunlarını giderir.

• Alerjik hastalıklara iyi gelir.

• Osteoartrit (Kireçlenme), artrit ve eklem ağrısını hafifletir.

• Osteoporoz ve kemik sağlığına katkı sağlar.

• Prostat sağlığını korur.

ARDIÇ

Ardıç Faydaları

• Vücuttan su ve ödem atılmasını destekler.

• İdrar söktürücüdür.

• Regl ağrılarını giderir.

• Damar tıkanıklıklarını önler, anemiye karşı etkilidir.

• Kandaki şeker miktarını düşürür.

• Kan dolaşımını düzenler.

• Kalp krizi riskini önler ve kalp sağlığınızı korumaya

yardımcı olmaktadır.

ÇAM İĞNESİ

Çam İğnesi Faydaları

• Yara tedavisi; Çam kabuğunu öğütün ve yaranın üzerine

uygulayın.

• İdrar söktürme tedavisi; Çam iğnesi ve biberiyeyi beraber

kaynatıp bal ile tatlandırıp için.

17


Bipolar Duygudurum

Bozukluğu

“Akrabalarının hiçbirinde bipolar bozukluk olmayanlarda hastalık görülme olasılığı

%1-2 iken, birinci dereceden akrabasında (anne-baba veya kardeşlerinde)

bipolar bozukluk olanlarda hastalığın görülme sıklığı %7-8'e yükselmektedir. Tek

yumurta ikizlerinden birinde bipolar bozukluk varsa diğer ikizde bipolar bozukluk

görülme olasılığı %45-60’a kadar yükselmektedir.”

18


Bipolar Duygudurum Bozukluğu Nedir?

Bipolar rahatsızlığı bir duygudurum bozukluğudur.

Kişi manik dönem ile depresyon dönemi arasında

gidip gelir. Mani aşırı hareketli, enerjik, umursamaz, baskılı

konuşma, fütursuzca para harcama isteği gibi aşırılık

dönemini ifade eder. Mani dönemi bittiğinde ise kişi depresyon

yani çökkünlük dönemine girer. Depresyon dönemi

çökkünlük, hayattan keyif alamama, daha önce uğraştığı

işlerden keyif alamama, içsel bir acı çekme ve ilerleyen

dönemde intihar etme isteğine kadar uzanan bir dönemi

ifade eder. Ömür boyu süren bu rahatsızlık kontrol altında

tutulduğu sürece kişi senelerce atak geçirmeden yaşayabilir.

Bipolar Türleri Nelerdir?

• Bipolar Tip 1: Kişinin en az 1 adet mani dönemi geçirdiği

tiptir.

• Bipolar Tip 2: Kişinin en az 1 depresyon ve hipomani

(hafif mani) geçirdiği tiptir. Hipomani geçiren kişi daha

sonra bipolar tip 1'e göre daha ağır bir depresyon ile

seyreder.

• Siklotimik Bozukluk: Bu bozuklukta birkaç kez hipomani

semptomları ve depresyon semptomları yaşanır. Depresif

dönemler majör depresyondan çok daha az şiddet

seviyesindedir ve semptomların yaşanması genellikle en

az iki yıl sürer

Karma Dönem Nedir?

Bazı kişiler mani ile depresyon dönemini günler hatta

aynı gün içerisinde beraber yaşarlar. Ruh hallerinin saatlik

değiştiği durumu ifade eder.

Manik Dönem Nedir?

Hepimiz kendimizi zaman zaman çok enerjik hissederiz,

çok sevinçli olabiliriz. Manik dönem ya da mani taşkınlık

anlamına gelir. Kendimizi normalde özgüvenli hissedebiliriz

ama özgüvenli hissediyoruz diye bir anda hiç tecrübemiz

olmayan bir işe yüklüce para yatırmaz, evliliğimizi

bitirmez ya da İstanbul'dan Edirne'ye yürümeyiz. Mani

özgüvenli olmanın haricinde fersah fersah taşkın olmayı

ifade eder.

Manideki kişinin konuşmaları baskılıdır. Çok hızlı düşünür

ve konuşur. Aklında fikir uçuşmaları vardır sürekli.

Yine de bu fikirleri verimli kullanamaz. Daldan dala sürekli

atlar. Mani dönemine ilk giriş genellikle uykusuzlukla

başlar. Kişi 1 saat bile uyumadığı halde kendini enerjik

hisseder. Hatta günlerce uyumayabilir. Manik insanlar çok

eğlenceli de olabilirler. Girdiği ortamın havasını değiştirir,

etrafa pozitif enerji saçabilir.

Bütün bu etrafa neşe saçmalar önce agresifliğe dönüşür.

Kişi sinirli olur. Ya da taşkınlık dediğimiz durumu yaşayabilir.

Akabinde ise bazı kişilerde sesler duyma, hayaller

görme, takip edildiği hissi oluşabilir. Tehlikeli hareketlerinden

dolayı, kişiyi kendisinden korumak için hastaneye

yatışı gerekebilir. Atak dönemi geçtiğinde ise kişi sıradan

normal bir insandır.

Manik Dönem Belirtileri;

Manik dönemde en az beş belirtinin iki hafta ya da daha

fazla sürmesi beklenir.

• Uyku problemleri (uyku ihtiyacında azalma)

• Oldukça yükselmiş (öforik) duygudurum

• Artmış enerji, etkinlikler ve yerinde duramama hali

• Konsantrasyonda azalma

• Cinsel istek artışı

• Çok para harcama

• Kişinin kendi kabiliyeti konusunda gerçek olmayan

inanışlara sahip olması

• Yargılama kapasitesinde azalma

• Düşünme ve konuşma içeriğinde artış

• Tahrik edici, uygun olmayan davranışlarda artış

• Alkol ve madde kullanımında artış

Hipomani Nedir?

Kişinin çok verimli olduğu, enerjisinin yerinde olduğu

maninin hafif halidir. Kişi bu dönemde uykuya fazla ihtiyaç

duymayabilir.

• Kontrolsüz şekilde özgüven artışı

• Düşüncelerin sürekli meşgul etmesi

• Arka arkaya planlar kurma

• Daha sosyal olma

• Başlanılan işi bitirememe

• Cinsel arzuda yükseliş

Depresif Dönem Nedir?

Manik dönemdeki uç nokta gibi depresif dönemde kişi

uç noktada bir depresyon yaşar ve intihar teşebbüsüne

varan tehlikeli durumlara atar kendini. Kendini değersiz

hisseder ve içsel bir acı çeker. Klasik depresyonların aksine

bu dönemde tedavi amaçlı ancak doktor kontrolünde

ve kısa süreli antidepresan verilebilir. Çünkü kişinin depresyondan

çıkıp maniye girmesi çok kolaydır. Depresif dönemde

de, en az beş belirtinin iki hafta ya da daha fazla

sürmesi beklenir.

Depresif Dönem Belirtileri;

• Umutsuz ve karamsar olma

• Üzgün endişeli ve mutsuz hissetme

• Yaşamdan zevk alamama

• Enerji azlığı

• Unutkanlık

• Konsantrasyon güçlüğü

• Değersizlik hissi

• İştah değişikliği; kilo kaybı ya da kilo alımı

• Fazla uyuma, uykuya dalmakta güçlük çekme, geceleri

sık uyanma

• Çaresizlik ve değersizlik hisleri

• Ölüm ya da intihar düşünceleri

19


Duygudurumdaki Değişmelerin Grafiksel Gösterimi

Mani (Taşkınlık)

Ruh Hali

Pozitif

Ruh Hali

Normal Ruh

Hali

Gün İçinde Yaşanan

İniş Çıkışlar

Çok Sinirli ya da Çok Sevinçli

Olduğumuz Durumlar

Negatif

Ruh Hali

Mani veya Depresif Dönemdeki

İniş Çıkışlar

Depresif

Ruh Hali

Şizofreni ve Bipolar Arasındaki Fark Nedir?

Bipolar ve Şizoaffektif Bozukluk

Bipolar hastaları da şizofreni hastalığında olduğu gibi

psikoz, sanrı, katatoni, görsel veya işitsel halusinasyon,

paranoid düşünceler yaşayabilir. Sıklıkla birbirine karıştırılan

bu iki rahatsizlık birbirinden çok farklıdır.

• Bipolar duygularımızdaki bir bozukluk iken şizofreni

zihin bölünmesini ifade eder.

• Bipolar kişi ataklar geçtiğinde sıradan normal bir insan

iken şizofrenide rahatsızlık süreğendir.

• Bipolar kişi bütündür. Şizofren kişide dağılmışlık vardır.

Gerçek ile hayali ayırt edemez.

• Bipolar kişi manik dönemde örneğin kendini peygamber

sansa bile bunu enerjik veya agresif söyler. Şizofren kişi

ise tutuk ve bitkin şekilde bunu dile getirir.

• Bipolar rahatsızlığının teedavisinde duygudurum

dengeleyici olarak lityum kullanılırken şizofreni

rahatsızlığının tedavisi başka yöntemlerdir.

Bipolar

Şizoaffektif

Şizofreni

Şizoaffektif bozukluk bipolar ve şizofreni belirtilerinin

birlikte görüldüğü bir bozukluktur. Bipolar bozuklukta mani

döneminde yaşanan psikoz, sanrı ve halusinasyonlar

ataklar geçtiğinde yaşanmaz. Eğer ataklar geçtiği halde

şizofreni belirtileri var ise hekim kararı ile şizoaffektif bozukluktan

bahsedilebilebilr.

Şizoaffektif ve şizofreni arasındaki en önemli farklardan

biri, ilki için psikotik semptomlar zamanla tekrarlama

eğilimindeyken, ikincisi için bu semptomlar sürekli devam

edebilir. Bir başka belirgin fark ise şizoaffektif olan bireyin

sürekli olarak duygudurum bozuklukları yaşaması, şizofreninin

ise ruh hali üzerinde geçici etkileri olmasıdır.

20


Bipolar Bozukluk Tedavisi

Bipolar bozukluk ömür boyu süren bir hastalıktır fakat

bilimsel ilerlemeler ile ileride bipolar bozukluk tedavisinin

kalıcı olarak bulunacağı öngörülmektedir. Tedavi

iki aşamadan oluşmaktadır. Bunlar sağaltım ve koruyucu

tedavilerdir.

Ataklar sırasında kişinin sosyal yaşantısı, aile ilişkileri,

evliliği çok kötü etkilenebiliyor veya kişi intihar girişiminde

bulunabiliyor. Özellikle ilk teşhis aşamalarında kişinin

hastaneye yatışı gerekebiliyor. Psikiyatri servislerinde kişinin

bu akut durumu yatıştırılıyor ve genellikle ortalama

3 hafta sürüyor. Kişi eğer hastalığını daha kabullenmiş bir

kişi ise kendisi dahi yatışını isteyebiliyor. Çoğu durumda

hastaneye yatış gerekmeden artık ayaktan aylık iğne ile

sağaltım yapılabiliyor.

Koruyucu tedavide ise etken maddesi lityum olan duygudurum

düzenleyiciler kullanılıyor. Buna ek olarak antipsikotik

ve antiepileptik ilaçlar eşlik edebilir tedaviye. Nadir

olarak depresif dönemdeki hastaya hekim kontrolünde

antidepresan süreli olarak verilebilir.

İlk teşhis konulma aşamasında kişinin tiroid bezi ve B12

değerlerine bakılarak diğer depresyon türleri elenir. Maalesef

günümüzde bipolar bozukluk teşhisinde bir ölçüm

ya da tanı cihazı yoktur. Hekimin gözlemi ve hasta yakınlarının

ifadelerine dayanarak tanı koyulur. Hekimin teşhis

koyabilmesi için en az bir mani döneminden bahsedibilebilmelidir.

Hastanın kontrolleri yapıldıktan sonra uygun lityum

dozu ve diğer ilaçlarla birlikte hasta tedaviye başlar.

Lityum çok sınırlı bir aralıkta faydalı olmaktadır. Belirtilen

dozun aşağısı tedavide etkili olmazken fazlası ise

böbrek fonksiyonları başta olmak üzere hayati tehlikeye

varan ciddi sorunlara yol açmaktadır. Lityum akut tedavi

edici düzeyi 0.8-1.2mEq/L iken lityum sürdürüm tedavisi

sırasında serum lityum düzeyi 0.4-0.8mmol/L olarak kabul

edilir. Genel olarak iki ayda bir lityum düzeyi kontrolü

gereklidir. 6 ayda bir ise böbrek fonksiyonları kontrol edilir.

Bipolar Kişi Nelere Dikkat etmeli?

Bipolar kişiler ilaç kullanımını asla bırakmamalı ve hekim

kontrollerini aksatmamalıdır. Önleyici tedaviler ile bipolar

kişiler evlenebilir, çocukları olabilir, senelerce atak

yaşamadan mutlu bir hayat sürebilirler. Sadece gebelik

düşünülüyorsa bu dönem hekim kontrolünde geçmelidir.

Çünkü lityum tedavisi bebeğe zarar verebilmektedir. Uygun

ilaçların yeniden düzenlenmesi için hekim kontrolü

şarttır.

Özellikle mani atağı öncesi uykusuzluk başladığı bilinmektedir.

Kişi veya kişinin çevresi uykusuzluk, hızlı ve

baskılı konuşma farkettiğinde derhal hekime başvurmalıdır.

Genellikle ayaktan tedavi ile bu dönem en az sıkıntı

ile rahatlıkla atlatılmaktadır. Aksi durumda keyifli gibi görünen

mani dönemi çok kötü sonuçlar doğurabilmektedir.

Mevsimsel geçişlerin bipolar hastalığını tetiklediği bilinmektedir.

Bahar ayları mani dönemine sebep olabilirken

kış ayları depresif döneme sebep olabilmektedir. Bu dönemlerde

kişinin ve çevresinin dikkatli olmasında fayda

vardır.

Aile fertleri ve arkadaş çevresi bipolar kişiye karşı olabildiğince

anlayışlı olmalıdır. Bipolar bozukluğa sahip kişinin

karakterinin bu olmadığını bilmelidir. Çünkü bipolar

bozukluğa sahip kişiler ruh halindeki dalgalanmalar sırasında

yakınlarına karşı oldukça kırıcı olabilmektedir. Aile

fertleri de gerekirse bir uzmandan yardım almaktan çekinmemelidir.

Hastanın acil durumlar için mutlaka bir destek grubu

bulunmalıdır. Örneğin mani dönemine gireceğini farkeden

hasta kredi kartlarını, araba anahtarlarını, cep telefonunu

hemen ilgili kişiye teslim edebilir. Bu bipolar kişiyi finansal

açıdan daha sonra zor duruma girmekten kurtarabilir.

Bunlara ek olarak hasta ve hasta yakınlarının psikoterapi

almasında büyük yarar vardır. Hastalığı kabullenmeyen

hastaların tedavi sürecinde psikoterapi, destekleyici tedavi

olarak işe yaramaktadır. Hasta yakınlarını da zorlayan bu

yıpratıcı dönemde gerekirse hasta yakınları da bir psikologtan

yardım almaktan çekinmemelidir.

Hasta için çok faydalı olan bir şey ise aile ve çevre desteğidir.

Bipolar kişilerin kendi ifadelerine göre onlara uzanan

en ufak bir şefkat ya da 'seni anlıyorum' mesajı onları belki

intiharın eşiğinden kurtarmaktadır.

21


Dünyanın En Küçük Geyiği;

PUDU

Güney Amerika'ya özgü olan pudu geyikgiller familyasından

olup boyları tavşandan çok az büyüktür.

İki alt türü bulunur. Kuzey pudusu ve güney pudusu olarak

adlandırılır. Kuzey pudusu (Pudu mephistophiles) (dünyanın

en küçük geyiği), Kolombiya, Peru ve Ekvador'da,

And Dağları'nda yaşar. Şili pudusu, Güney pudusu (Pudu

puda), anavatanı Patagonya'nın kuzeyidir.

İsmini Mapuçe dilinden alan puduların vücut boyları 60-

83 cm arasında olup omuz yüksekliği 25-43 cm arasındadır.

6 ile 13 kg arasında ağırlığa sahiptirler. Post rengi

güney pudusunda kırmızı-kahve, kuzey pudusunda koyu-kahverengi

olup, bunun dışında ikincisi hemen hemen

siyah bir yüzle karakterize olmuştur. Genç güney puduları

lekeliyken, kuzey pudusu yavruları tek renktir.

Kuzey pudusu, ender bulunması sebebiyle çok az tanınır.

Sadece benzer bir yaşam tarzı olduğu tahmin ediliyor.

Avlanma ve yaşam alanlarının tahrip edilmesi sebebiyle

her iki türün de sayıları gerilemiştir. Güney pudusu bugün,

eskiden olan dağılım alanlarının güneyindeki bölgelerde

sınırlıdır. Ancak mesela Chiloé Adası gibi bazı bölgelerde

halen sık bulunur. IUCN Kırmızı Listesi'nde tehlikede

olarak listelenmiştir (vulnerable). Kuzey pudusu ise düşük

tehlikede gösterilir.

Bu iki tür, çok farklı yaşam alanlarında bulunurlar. Kuzey

pudusu 2000 ve 4000 metre aralığında yüksek dağlarda

bulunur ve dağ ormanları ile meralar arasında değişimli

olarak yaşar. Güney pudusu orman hayvanı olup, deniz

seviyesi ile 1500 m aralığında görülür. Her iki türün dağılım

alanları arasında büyük bir boşluk aralığı oluşur.

En başta güney pudusunun davranış biçimi gözlemlenmiştir.

Bu hayvan gece faal, gizli yaşayan bir türdür. Besin

olarak yaprak, kabuk, meyve, çiçek ve filizleri tercih eder.

Küçük boyu itibarıyla en sık çalılıklarda hareket edebilir,

hatta eğik duran ağaç gövdelerine tırmanabilir. Güney pudusu

yalnız yaşayan bir hayvan olup, sadece çiftleşme

zamanı çiftler birbirlerini bulurlar. Çoğu geyikte olduğu gibi

sadece bir yavru dünyaya getirilir. Esaret altında pudular

20 yaşına ulaşabilirler.

22


ortalama 30 cm

25-43 cm

60-83 cm

23


Perseverance Rover Mars'a İndi

Perseverance Rover Evine Ulaştı...

Perseverance Rover Türkçe adıyla Azim 18 Şubat

2021 tarihi itibariyle Kızıl gezegene inişini tamamladı

ve ilk görüntüleri yollamaya başladı. Perseverance

Rover'ın ana görevi Mars'ta bir zamanlar hayat olup olmadığını

araştırmak. Nasa'nın Mars'a gönderdiği bu araç,

bugüne kadar gönderilmiş en ileri teknolojili ve en ağır

araç. Peki günümüze kadar Mars'a hangi araçlar yollanmıştı?

• Mariner 3: 1964 yılında fırlatılan Mariner 3 fırlatma

sırasında başarısız oldu.

• Mariner 4: Mars'a yakınından geçen ilk uzay aracı oldu.

• Viking 1 ve 2: 1976 ylında atmosfer hakkında bilgiler

gönderdi. Yüksek çöözünürlüklü fotoğraflar yollayabiliyorlardı.

• Sojourner: 1997 yılında gönderildi ve Mars'ta bir aracın

bize gezebileceğini gösterdi.

• Spirit and Opportunity: 2004 yılında gezegenin bir

zamanlar donmuş bir çöl haline gelmeden önce akan suya

ev sahipliği yaptığına dair kanıt buldu.

• Phoenix Mars Lander: 2008 yılında iniş yapan Phoenix

Mars Lander'ın hedefleri, Mars'ın arktik bölgesindeki suyun

tarihini incelemek, yaşanabilir bir bölgenin kanıtlarını

aramak ve buzun biyolojik potansiyelini değerlendirmekti.

• Curiosity: 2012'den beri Mars'ı keşfeden Curiosity,

iniş yeri Gale Krateri'nin milyarlarca yıl önce bir göle ev

sahipliği yaptığını ve mikrobiyal yaşamı destekleyebilecek

bir çevreye sahip olduğunu keşfetti .

• Perseverance Rover: Astrobiyolojinin temel sorularından

birini yanıtlamak için birincil hedef olarak bir sonraki

adımı atmayı hedefliyor. Mars'ta bir zamanlar yaşam olup

olmadığına dair araştırma yapacak.

Perseverance Rover 45 km genişliğindeki Jezoro kraterine

iniş yaptı. Bu bölge yaşam belirtisi potansiyeli taşıyan

yüksek bir bölge. Çünkü Jezero'da 3 milyar ile 4 milyar

yıl önce Tahoe Gölü büyüklüğünde bir su kütlesi vardı bir

zamanlar.

Perseverance Mars'a ilk gidiş dönüş projesinin ön ayağını

oluşturuyor aynı zamanda. Topladığı örnekleri Mars

yüzeyine bırakacak. İlerde tasarlanıp yollanacak bir araç

bu örnekleri Dünya'ya getirecek.

Perseverance Rover alt bölgesinde bir helikopter götürdü

Mars'a. Helikopterin 30 gün içinde bir veya daha fazla

uçuş yapması planlanıyor.

Ingenuity

Mars Helikopteri

24


Ağırlık: 1025 kg

2.2 Metre

3 Metre

2.7 Metre

Perseverance Rover'ın Parçaları ve Görevleri

Mastcam-Z: Uzak hedefleri büyütmek için bir zoom

lens ile Mars yüzeyinin ve atmosferdeki özelliklerin yüksek

çözünürlüklü video, panoramik renkli ve 3 boyutlu

görüntülerini çekmek.

SuperCam: Kayaların ve toprakların atomik ve moleküler

yapıları dahil kimyasal bileşimini tanımlamak.

SHERLOC: Minerallerin, organik moleküllerin ve potansiyel

biyolojik imzaların ince ölçekli tespiti için kullanılan

sistem.

MEDA: Mars yüzeyinden sensörlerle hava durumunu

ölçmek ve tozu izlemek için kullanılan sistem.

RIMFAX: Yere nüfuz eden radar ile yüzeyin altındaki

jeolojik özellikleri görmek için kullanılan sistem.

MOXIE: Mars'ın karbondioksit atmosferinden oksijen

üretmek için kullanılacak.

Matkap: Matkap, Mars yüzeyinden kaya çekirdeği örnekleri

çıkarmak için tasarlanmış bir döner darbeli matkaptır.

Navcam: Navigasyon kameraları aracın güvenli bir şekilde

gezinmesine yardımcı olur.

Hazcam: Tehlikeden kaçınma kameralarıdır.

Güç Ünitesi: Perseverance, bir radyoizotop güç sistemi

taşır. Bu güç sistemi, plütonyumun radyoaktif bozunmasının

ısısını "yakıt" olarak kullanarak güvenilir bir

elektrik akışı üretir.

Sample Handling: Gelecekte dünyaya geri gönderilebilecek

ilgi çekici bir dizi kaya ve toprak örneğini toplayıp

saklamak için tasarlandı.

Bilgisayar: Mars rovers Spirit ve Opportunity'nin bilgisayarlarındaki

hızın 10 katı hızda tasarlandı.

PIXL: Kayaların kimyasal yapısını çok ince bir ölçekte

ölçmek için kullanılacak.

25

Genel İn

Rüzgar hı

hava duru

deki toz p


Maksimum 1600 x 1200 piksel

Ağırlığı 4 kg

Mesafeye bağlı olarak piksel başına

yaklaşık 150 mikron (0,15 milimetre

veya 0,0059 inç) ile 7,4 milimetre (0,3

inç) arasında çözümleme yapabilir.

Mars'ın Yüzey Altı Deneyi için Radar

Görüntüleyici, gezginin altındaki zemini

araştırmak için radar dalgalarını

kullanır.

Malzemeye bağlı olarak 10 metreden

daha derini ölçebiliyor.

Yol boyunca her 10 cm'de

bir örnekleme yapabiliyor.

Saatte 10 gr'a kadar oksijen üretmeyi deneyecek.

Bu deney ilerde Mars'a insan gönderilmesi konusunda

çok önemli.

26


celeme

Mars'taki geçmiş yaşamla ilgili olabilecek organik bileşikleri

aramak için kayaları ve toprakları kamera, lazer ve

spektrometreler ile inceler. Bir kalem noktası kadar küçük

hedeflerin kimyasal ve mineral yapısını 7 metre uzaktan

tanımlayabilir.

zı ve yönü, sıcaklık ve nem dahil olmak üzere

mu ölçümleri yapar ve ayrıca Mars atmosferinarçacıklarının

miktarını ve boyutunu ölçecek.

Sulu ortamlar tarafından değiştirilen ve geçmiş mikrobiyal

yaşamın belirtileri olabilecek organik ve mineralleri

aramak için kameralar, spektrometreler ve bir lazer kullanıyor.

PIXL, X-ışını spektrometresi adı verilen bir araca sahiptir.

Kimyasal elementleri küçük bir ölçekte tanımlar. PIXL

ayrıca kaya ve toprak dokularının süper yakın çekim fotoğraflarını

çeken bir kameraya sahiptir. Bir tuz tanesi

kadar küçük özellikleri görebilir! Bu bilgiler birlikte, bilim

insanlarının Mars'ta geçmiş mikrobiyal yaşamın belirtilerini

aramasına yardımcı oluyor.

27


HiRISE, Mars'a İniş Sırasında

Percevarance'ı

Görüntülemeyi Başardı

“Mars Keşif Gezgini'ndeki Yüksek Çözünürlüklü Görüntüleme Deneyi

(HiRISE) kamerasıyla 18 Şubat 2021'de çekilen bu görüntüde,

NASA'nın Perseverance rover'ın bulunduğu iniş aşaması, Mars'ın atmosferine

düştüğü, paraşütünün arkasından düştüğü görülebiliyor.

Perseverance misyonunun hedefi olan antik nehir deltası soldan Jezero

Krateri'ne girerken görülebiliyor.

HiRISE, Perseverance'tan yaklaşık 700 kilometre uzaklıkta ve görüntü

çekildiği sırada saatte yaklaşık saniyede 3 kilometre hızla gidiyordu.

İki uzay aracının aşırı uzaklığı ve yüksek hızları, hassas zamanlama

gerektiren zorlu koşullardı ve Mars Keşif Orbiter'ın hem yukarı doğru

adım atması hem de sola sertçe yuvarlanması ile Perseverance'ın

HiRISE tarafından tam doğru anda görüntülenebilir oldu.”

28


BIÇAKLAR

GÜNEŞ

PANELİ

PİLLER

AVİYONİK

VE

GÖVDE

AYAKLAR

SENSÖRLER

VE

KAMERALAR

Ingenuity

Mars Helikopteri

1

Başka bir gezegende motorlu uçuşun ilk testi.

2

Mars'a giderken gezginin altında saklandı ve yüzeye vardıktan

sonra zorlu Mars ortamında hayatta kalabilecek kadar

hafif ve güçlü olacak şekilde üretildi. Helikopterin ağırlığı

1.8 kilogram.

3

İnce Mars atmosferinde havalanacak kadar güçlü. Mars'ın

atmosferi çok ince, Dünya'nın yoğunluğunun% 1'inden az.

4

Helikopter 90 saniyeye kadar bir seferde yaklaşık 300

metre mesafeye ve yerden yaklaşık 10 ila 15 fit yüksekliğe

kadar uçabilir . Wright Kardeşlerin uçağının ilk 12 saniyelik

uçuşuna kıyasla bu küçük bir başarı değil.

5

Helikopter, insan kontrolü olmadan kendi başına uçabiliyor.

Önceden gönderilen minimum komutlarla havalanıyor,

uçuyor ve iniyor.

29


Kediler 200 kHz ile 100 kHz değerleri

arasındaki sesleri duyabilirler.

Bu da onların çok küçük sesleri dahi duyabilmeleri

anlamına gelir.

Kedilerin gözlerinde az ışığa a

olmak için retinanın arkasında ta

lucidum adında özel bir tabaka b

Avını çiğnemeden küçük parçalara

ayırarak yer.

Kedilerin postlarının iki önemli işlevi

vardır; birincisi hayvanı soğuk, sıcak gibi

çevresel etkilerden korur, ikincisi kamuflaj

görevi görerek diğer hayvanlardan

gizlenmelerini sağlar.

Diğer büyük kedi türleri arasında en kısa

bacaklara sahipler.

30


dapte

petum

ulunur.

31


Böğürtlen Kışı

Elinize kahvenizi aldınız, rahat bir pozisyona geçtiniz

ama bir şey eksik? Kaliteli bir kitap. Kitap okumayı

seven özellikle de roman okumayı seven kesimin dikkatini

çekecek bir kitaptan bahsedeceğim. Birçoğumuzun okuduğu

ya da ismini duyduğu bir kitap bu.

ABD'li yazar Sarah Jio'nun muhteşem eseri Blackberry

Winter! (Böğürtlen Kışı)

Sarah Jio Amerikalı bir yazar ve gazetecidir. Çocukluğunu

Washington'da geçirmiş, daha sonra Western Washington

Üniversitesi'ne girmiştir.

Seattle'da yaşayan, evli ve üç çocuk annesi yazarın

Mart Menekşeleri, Yağmur Sonrası, Kelebek Adası, Agopi,

Yeşil Deniz Kabuğu gibi kitapları bulunmaktadır. Sarah

Jio'nun birçok kitabı Newyork Times çok satanlar listesinde

yer almaktadır.

Sarah Jio, Türk okurlar tarafından oldukça sevilen ve bu

sevgiye karşilık veren samimi bir yazardır. Böğürtlen Kışı

kitabının basımındaki kitapta okurlarına olan duygularını

içten bir dille ifade etmiştir.

Vee gelelim Böğürtlen Kışı'na; Ansızın beliren kar, tipi,

fırtına anlamlarına gelen bu doğa olayı, kitabın çıkış konusu

aynı zamanda yazarın, bize yüreklerimize emanet

ettiği kitabın ismi.

Bir annenin acısını derinlerde hissedeceğiniz ve tesadüfü

bir araştırmanın şaşırtıcı sonucuyla mest olacağınız

bu kitabı Sarah Jio'nun da dediği gibi yüreğinizden silip

atamayacaksınız!

32

1939 yılında Amerika'nın Seattle şehrinde Mayıs ayında

beklenmeyen bir kar yağar. Üç yaşındaki oğlu ile huzurlu

bir hayatı olan Vera'nın en büyük üzüntüsü gün içinde

oğlunu bırakarak işe gitmesidir. Yine bir gün her zaman

olduğu gibi oğlunu öperek işe gider. Fakat eve döndüğünde

ne biricik oğlunu görür ne de bulur. Ortadan kaybolan

oğlunun en sevdiği oyuncak ayısı da karların içine gömülmüştür.

Ve Vera için kaybolan oğlundan sonra hayat sona

ermiştir.

Zamanda yolculuk yapıyormuşsunuz hissi veren bu

kitapta 80 yıl sonrasını 2019 yılını gösterdiğinde bir kez

daha bir böğürtlen kışı yaşanır. Mayıs ayında karların arasından

boy gösteren pembe çiçekler bilinmez olayların

habercisidir.

KİTAP ÖZETİ

Claire Aldridge Ethan ile evlidir. Ethan Kensington'un

oğlu olup, Kensington gazeteye sahiptir. Ve Claire de bugazetede

çalışan bir muhabirdir. Claire, talihsiz bir kaza

nedeniyle oğlunu kaybeder. Claire'nin kayınpederi ondan

o gün içerisinde çıkan kar fırtınasının benzerinin bundan

80 yıl önce de çıktığını söyler ve bu konuyla ilgili bir makale

yazmasını ister. Fırtınanın adı ise böğürtlen kışıdır. Bu

konuda arkadaşı Abby'den yardım isteyen Claire, 1933 yılındaki

dosyaları karıştırırken ilginç bir başlığa takılır kalır.

Başlıkta 2 Mayıs 1933 günü üç yaşındaki Daniel Ray'in

evinden kaybolduğu yazmaktadır. İşte bu ondan sonra

Claire'nin fırtınayı araştırmakla başlayan soruları Daniel'in

kayboluş sırlarını aydınlatmakla devam eder. Kitapta

olayların akışını açıklamak için 1939'lu yıllara değinilir ve

Daniel'in annesi Vera anlatılır.


KİTAP KAPAK TASARIMI

Arkadya yayınların tarafından çıkarılan

kitabın kapağından da biraz bahsedelim.

Alegorik olarak bir böğürtlen kışı manzarasıyla

bizi karşılıyor. Kitapta da sıkça bahsedilen

bu olay görselde de gözümüzün

önünegeliyor. Sıcak ve samimi tasarımıyla

okuyucunun ilgisini çekmeyi başarabilmiş

bir kapak tasarımı. Adeta kitabın büyülü

sayfalarına bir davet.

ÜSLUBU SIKICI MI?

Kesinlikle hayır. Akıcı ve bir o kadar da sıkmayan bir

üslubu var. Realizmden uzak değil fakat yer yer betimlemeleriyle

kitabın heyecanını arttırdığını söylemek mümkün.

Anlatılmak isttenen yalın ve anlaşılır bir biçimde ifade

edilmiş. Okuru sıkmayan sıcak bir üslup kullanılmış.

KİTABIN ANA FİKRİ

Ana fikir, hayatınızda tesadüfü bir şekilde başladığınız

bir isim altında sırlar, hikayeler, derin anlamlar olabilir

ve gerçeklerin er ya da geç ortaya çıkmak gibi kötü bir

huyu vardır.

PEKİ NEDEN BU KİTAP?

Eğer bir Sarah Jio hayranıysanız çok da bir şey anlatmaya

gerek yok. Ama bilmeyen okurlar için şunları

söylemekte fayda var. Sarah Jio, şaşırtan kurguları ve

samimi hikayeleri ile tanınan bir yazar. Yani kitabı açtığınız

anda onunla sıcak bir bağ kurmuş oluyorsunuz ve o

atmosferi hissediyorsunuz. Böğürtlen Kışı'nda da o beklenmedik

kışın şaşkınlığına şahit olup gizemli olayların

içinde kendinizi kaybediyorsunuz.

“Yüreğinizdeki derin acıyı tek kelime ile

nasıl ifade edersiniz?”

Son olarak kitabın kapağındaki bir soruyla bitirmek istiyorum.

''Yüreğinizdeki derin acıyı tek kelime ile nasıl

ifade edersiniz?''

Yere Düsen Dondurma

33


ELEKTRONİĞE

KISA BİR BAKIŞ

Elektronik sözlük anlamı olarak elektrik kullanarak

bilgi işleyen, taşıyan veya depolayan elemanları ve

sistemleri inceleyen bilim dalıdır. Şühesiz elektronik hayatımızın

artık bir parçası. Çamaşır makinelerinden bilgisayarlara

cep telefonundan arabalara her yerde. Elektroniği

güzel yapan şey atomlara hükmediyor oluşumuz. Aslında

günlük hayatta kulllandığımız pek çok elektronik cihazın

bilim kurgu filmlerinden fırlamış gibi olduğunu biliyor muydunuz?

Örneğin eski tüplü tv'ler birer elektron tabancasıydı.

Peki nasıl oluyor da bu cihazları yapabiliyoruz. işin

arka planında elektronlar, elementler, fizik kanunları hatta

quantum var.

Yıl 1873, Frederick Guthrie diyotu icat etti fakat kullanılabilir

değildi henüz. Thomas Edison 1880 yılında ayrıca

geliştirdi fakat patentini 1904 yılında John Ambrose

Fleming aldı. Bu erken dönem diyotlar vakum tüplü diyotlardı.

Vakum tüplü diyotlar çok pratik ve kararlı çalışan

malzemeler değildi. Öte yandan başka çalışmalar da

vardı diyotlarla ilgili. Karl Ferdinand Braun, ilk yarı iletken

diyotu 1874 yılında icat etti ve 1899'da patentini aldı.

1873 yılında Frederick Guthrie, termiyonik diyotun temel

prensibini pozitif yüklü bir elektroskobun yakınına topraklanmış

bir sıcak metalin yaklaştırıldığında, pozitif yükün

dokunmadan deşarj olabilmesini gözlemlemesi sayesinde

keşfetmiştir. Aynı işlem elektroskop negatif yüklendiğinde

gerçekleşmemiştir. Bu da akımın yalnızca tek bir yönde

aktığını gösterir.

Yarı iletken.... İşte bu elektroniğin tam manası ile doğuşuydu.

Yarı iletken malzemelerde elektron akışı kontrollü

olur. Wikipedia tanımına göre normal durumda yalıtkan

olan bu maddeler ısı, ışık, manyetik etki veya elektriksel

gerilim gibi dış etkiler uygulandığında bir miktar değerlik

elektronlarını serbest hale geçirerek iletken duruma gelirler.

Yıl 1947, Bell laboratuarlarında William Shockley başkanlığında

John Bardeen ve Walter Brattain‘den oluşan

ekip, transistörleri buldu ve nobel ödülünü aldılar. Hatta

nobel ödülünü allmadan sadece iki gün önce transistörü

radyoya takarak sesin yükseldiğini gördüler.

Transistör: Küçük elektrik sinyallerini yükseltmek veya

anahtarlamak amacıyla kullanabileceğimiz bir yarı-iletken

devre elemanıdır.

Transistörler çeşitlerine göre hem radyo dalga, ses, küçük

akımlar gibi sinyalleri yükseltebiliyor hem de anahtarlama

dediğimiz bilgiyi işleme işlerini yapabiliyorlar. Transistörlerle

birlikte dijital elektronik hayatımıza girdi. Artık

1 ve 0'lardan oluşan dünyanın kapıları aralandı. Peki hep

bahsedilen bu 1 ve 0 ile neler yapılabiliyor? Öyle çok soyut

düşünmenize gerek yok. Bildiğiniz toplama, çarpma,

çıkarma gibi işlemler. Bu işlemler ile başlayıp karmaşık

işlemlere doğru gidiyor.

Doğru Voltaj

Diyot

Temelinde lojik kapılar var. Yani mantıksal kapılar. Bu

mantıksal kapılar girişlerine gelen elektrik var ya da yok

sinyaline göre çıkışında elektrik veriyor. İşte bu bilginip işlenip

taşınmasıydı.

Ters Voltaj

Diyot

Diyotlara Ters voltaj verildiğinde elektriği iletmez.

Diyot halen daha birçok devrede kullanılan bir malzeme.

Anot ve katot denilen iki uçtan oluşuyor. Kabaca kullanımı

çok basit. Örnek verecek olursak, elinizde hassas bir

devre var ve artı eksi uçlarını ters bağlarsanız devre bozuluyor.

Devrenin girişine bir diyot taktığınızda artı ve eksiyi

ters bağladığınızda diyot elektriği öbür uca iletmeyeceği

için devreniz korunur ve bozulmaz. İşte bu yarı iletken teknolojisi

ile mümkün olmuştu. Bugün günümüzde elektronik

dediğimiz şeyin temelinde yarı iletken teknolojisi yatar.

34

Elektronikte bu devreye VE KAPISI deniliyor ve Çarpma

işlemini ifade ediyor. Aşağıda kapıları ve mantıklarını

listeledim.

Ve kapısı: Çarpma işlemi yapar. Bütün girişlerinde elektrik

sinyali varsa çıkışta elektrik var yani 1 olur.

0x0=0

0x1=0

1x0=0

1x1=1

Veya kapısı: Toplama işlemi yapar. Girişlerinden herhangi

birinde elektrik sinyali varsa çıkışında elektrik vardır.

0+0=0

1+0=1

0+1=1

1+1=1

Değil kapısı: Girşine verilen sinyal 1 ise 0 yapar, 0 ise 1

yapar.

Ve değil kapısı: Ve kapısının tam tersi olarak davranır. bütün

girişleri 1 ise çıkış 0 olur.

Veya değil kapısı: Veya kapısının tam tersidir. girişlerinden

herhangi birisi 0 olduğunda çıkış 1 olur.

Dijital Dünyanın Dili; Binary

Alman matematikçi Gottfried Wilhelm Leibniz Binary

number system'i yani günümüzde dijital elektronikte kullanılan

ikilik sayı sistemini bulan kişidir. Tıpkı onluk sayı

sistemi gibi ikilik sayı sisteminde de toplama, çıkarma,

çarpma, bölme her şeyi yapabilirsiniz. Aşağıda çeşitli sayı

sistemlerini listeledim.

Decimal: Günlük kullandığımız onluk sayı sistemidir.

1-2-3-4-5-6-7-8-9-0 rakamlarından oluşur.

Binary: İkilik sayı sıstemidir. 1 ve 0 rakamlarından oluşur.

Octal: Sekizlik sayı sistemidir. 1-2-3-4-5-6-7-0 rakamlarından

oluşur.

Hexadecimal: Onaltılık sayı sistemidir. Decimal

tabana ek olarak 5 adet harf de vardır. Bunlar

0-1-2-3-4-5-6-7-8-9-A-B-C-D-E-F şeklindedir.

İkilik sayı sistemi ile aritmetik işlemler dışında ayrıca

belli girişlerin low-high durumları da gösterilebilir. Her bir

giriş bit olarak ifade edilir. 8 bitlik bir bilgi artık byte olur.

Farkettiyseniz artık bilgi kelimesinden bahsediyoruz. İşte

bu elektriğin var ve yok bilgileri ile bir takım verileri toplayıp

bundan bir sonuç çıkararak çıkışta bir işlem yapabiliyoruz.

Örneğin bir ev düşünelim, 6 pencere ve 2 kapıdan oluşuyor.

Evimize hırsız girsin istemeyiz değil mi? Dijital

elektronik ile nasıl bir alarm devresi yapabiliriz? Pencere

ve kapılar giriştir. Çalacak alarm ise çıkıştır. 6 pencere ve

2 kapı olduğuna göre elimizde 8 adet bilgi var. Her bir

bilgi bit oluyor. Herhangi bir durumda kapı ve pencerelerin

durumu 00100101 olabilir örneğin. Alın size 1 byte'lık bir

bilgi. Bu bir alarm devresi olduğuna göre bu devrede girişlerin

herhangi birisinden 1 yani elektrik var bilgisi gelirse


alarm çalsın istiyorsak veya kapısı kullanmamız gerekir.

Elektroniğin Evrimi; Mikroişlemciler

Mikroişlemciler kendi hafızası bulunan, içine yüklediğimiz

yazılımı yürüten işlemcilerdir. Minik bir bilgisayar

benzetmesi yapmak çok da yanlış olmaz. İlk microişlemci

1971 yılında Federico Faggin tarafından tasarlanmıştır.

Bu işlemci 4 Bit Intel 4004 idi.

Günümüzde Microchip firmasının ürettiği pic, atmel gibi

microişlemciler standart elektronikçilerde bulunmaktadır.

Faydasını en basit şekilde anlatacak olursak yaptırmak

istediğimiz işin karmaşık devre tasarımlarına gerek kalmadan

programlanabiliyor olması diyebiliriz. Bu mikroişlemcilerin

giriş ve çıkış bacaklarını istediğimiz gibi ayarlayabilmekteyiz.

istersek çıkış olur istersek giriş.

Bu işlere merak salanlar en az bir kez nasıl oluyor da

klavyeden girilen komutu mikroişlemci anlayabiliyor diye

düşünmüştür. Mikroişlemciler entegre devrelerdir. İçerisinde

ALU denilen bir sistem bulunur. ALU'nun açılımı

Aritmetiksel Mantık Birimi'dir. En basit mikroişlemciden en

karmaşık ekran kartlarına kadar bu sistem kullanılır.

Dış Dünyayı Algılamak; Sensörler

Yapmak istediğimiz birçok devrede dış dünyayı algılamak,

yorumlamak ve işlemek durumundayız. Bu yüzden

sensörler çok önemlidir. Isı, ışık, gaz, basınç, hız, hareket

gibi faktörleri ölçümler sensörler. Aşağıya birçok sensörü

ekliyorum.

LDR: Işığa duyarlı bir dirençtir. Üzerine düşen ışık miktarı

arttıkça direnç değeri azalır.

Fototransistör: Işığa duyarlı transistörlerdir. Genellikle

devrelerin ışığa duyarlı açılıp kapanmasında kullanılır.

NTC: Isısı arttıkça direnci azalan devre elemanıdır.

PTC: Isısı arttıkça direnci artan devren elemanıdır.

Gaz Sensörleri: Gaz sensörleri ölçülmek istenen gaza

göre değişir. Karbonmonoksit, propan, metan, hava kalitesi,

sigara dumanı gibi çeşitleri bulunur.

Basınç Sensörleri: Basınç sensörü sıvı ya da gazların

basınç ölçümünde kullanılan bir cihazdır. Bu cihaz sıvıların

veya gazların yüzeye uyguladığı gücü algılar ve ona

göre elektrik sinyalleri oluşturur.

NTC gibi sensörler elektronik malzeme olduğu için mikroişlemciler

gelen bilgiyi ADC denilen bir sistemle dijitale

çevirirler. Örneğin NTC'den gelen 5 voltu 8 bit hassasiyetle

ölçmesi demek, 5 voltu 255 parçaya bölüp okuması

demektir.

Bazı sensörler ise modül yani hazır minik devre olarak

satılır. Bu modüllerin bazıları mikroişlemciye analog bilgi

verirken bazıları direkt sayısal bilgi verirler.

35


3D

Modelleme

Mimari sunumlardan üretime, sağlık sektöründen

hobiye, ev üretmekten havacılık ve uzay sanayisine

ve hatta animasyon filmlere kadar her yerde adını duyduğumuz

3d işlerinin nasıl yapıldığını genel hatlarıyla göreceğiz

bu yazımızda.

Gelişen bilgisayar teknolojileri ile artık evimizde bile

zahmetsizce 3d bir ürün basabilmekteyiz. Üstelik başta

microsoft olmak üzere artık işletim sistemleri bile 3d dosyaları

açan uygulamalar ekliyor. Genel olarak ne yapmak

istediğinize göre kullandığınız program da değişebilmektedir.

Kimi zaman ise farklı disiplinlerde programlar ile

beraber çalışılmakta. Aşağıda sizlere başlangıç rehberi

olarak önce birkaç programı tanıttım. Tabii ki bunların haricinde

yapmak istediğiniz şeye göre daha bir sürü program

bulabilirsiniz.

1. 3D Max: Piyasada en çok bilinen ve hakkında en

çok kaynak bulabileceğiniz programdır. Genellikle mimari

sunumlarda çok kullanılır. Ama bu demek değildir ki animasyon

yapılamaz, ya da bir ürün tasarlanamaz. 3d max

ile yapılamayacak çok az şey vardır desek yeri. Fakat ilk

çıkan programlardan ve çok köklü bir program olduğu için

arayüzü ve komutlar göz korkutabilir, korkmayın. İçerisindeki

her şeyi kullanmıyorsunuz genellikle. Örneğin animasyon

ile işiniz yok ise fiziksel uzay etkileri (yer çekimi,

rüzgar vb.) ile ilgili bir şey öğrenmeniz gereksizdir. 3d Max

ile en çok mimari sunum, fantastik karakter ve araba çizildiğini

gördüm ben. Profesyonel olarak yapamayacağınız

şeyler ise taslak harici profesyonel bir ürün üretmektir. Yapılamayacağından

değil ama ürün ağacı, montaj bölümü

gibi fonksiyonlar olmadığı için revizyonlarda sıkıntı çıkarır

ve parametrik değildir. Parametrik demek bir ürünün

milimetrik olarak çizilmesi ve geriye dönük kontrollerinin

yapılması demektir diyebiliriz kaba tabirle.

2. Solidworks: Kısaca makine parçası üretmek için kullanılan

programdır. 3d max'in aksine tamamen parametrik

olarak çalışır ve dosyalar kalıpçıya direkt verilebilir. Sanayide

çokça kullanılır. İçinde bulunan ürün ağacı ile yapılan

her bir işlemi geriye dönük -fiziksel olarak mümkünse- revizyonunu

yapabilir. Örneğin 4cm-4cm bir karenin merkezine

2cm bir daire yerleştirdiniz ve 3 cm derinlik verdiniz.

Daha sonra bu dairenin çapını değiştirmek istediğinizde

geriye dönük bu işlemi çok kolay yapabilirsiniz. Bunların

yanısıra Solidworks programı ve türevleri üretim programlarında

genel mantık şöyle işler. Önce ürüne ait parçalar

çizilir. Ardından bu parçalar montajlanır. Montajlardan

simülasyon yapabilirsiniz. Örneğin bir konveyörün ya da

dişlilerin bir motor vasıtası ile hareket ettirilmesi gibi. Sunum

yapmanız gerekiyorsa render ( Çizimlerin ışık,doku,

kaplama ile kaydedilip resim veya film haline getirilmesi)

edilmesi gibi şeyler yapılır.

Yumurta içinden çıkan oyuncaklara dair bir çizimim.

3. Autodesk Inventor: 3d max ve Inventor aynı firmaya

ait iki ayrı programdır. Fakat yukarıda anlatılan parametrik

sebeplerden ötürü Autodesk firması Solidworks programına

alternatif olarak Inventor programını çıkartmıştır. Solidworks

ile ne yapabiliyorsanız Inventor programıyla da

yapabilirsiniz. Tamamen aynı mantıkla çalışır. Avrupa'da

Inventor programının daha yoğun kullanıldığından bahsedilir.

Kaynak: https://www.tr3d.com/galeri/ic-mekan-render-ogrenci66.htm

36

Invertor programında ledli bahçe armatürü gövdesi ile ilgili

bir çizimim.

4. Catia: Mimari ve mühendislikte kullanılan bir diğer

program Catia'dır. Uçak, araba üretmek gibi çok karmaşık

şeylerin üretiminde Solidworks, Inventor gibi programlar

yetersiz ve hantal kalmaktadır. Bu program Dassault

Systems'in Solidworks'ün ileri düzeyi olarak çıkardığı bir

programdır. Boeing firması uçaklarını Catia ile tasarlamaktadır.


6. Marvelous Designer: Genel hatlarıyla kumaşlarla

ilgili tasarım yapılan bir program olsa da kullanım alanı

epey geniştir. Stilistler kıyafet tasarlayabilir, mimarlar yatak

üzerine estetik şekilde yerleştirilmiş bir pike yapabilir

ya da ağırlığından kıvrım kıvrım olmuş bir yastık yapabilir,

ya da bir oyun firması karakterlerinin kıyafetlerini tasarlayabilir.

İçerisinde hazır erkek, çocuk, kadın modelleri

ile defile animasyonu bile yapabilirsiniz. Kıyafetler ya da

örtü, pike gibi objeler daha sonra ilgili programa aktarılır.

Kaynak: https://www.cadcrowd.com/3d-models/catia-modeling-and-keyshot-render-bmw-850ci-by

5. Sketchup: Ücretsiz olan bu program mevcut olan en

hızlı çizim programıdır. Google earth programında yerleştirilen

3D yapılar bu programla hazırlanır. Google ile

entegre bir programdır. Çoğu mimar taslaklarını bu programda

hazırlar. Hatta sunuma bile bu program çıktıları ile

gidenler çoktur. Kendi ortak kütüphanesi sayesinde sayısız

objeye kolaylıkla erişebilirsiniz.

Kaynak: https://dribbble.com/shots/8935909-Tutorial-creating-dress-in-Marvelous-Designer/attachments/8935909-Tutorial-creating-dress-in-Marvelous-Designer?mode=media

7. Adobe Dimension: Bu program daha çok mock up

için kulllanılır. Mock up, reklamcılık sektöründe ürünlerin

sunumu anlamına gelir. Bu ürünler dergi, kartvizit, çanta,

kalemlik gibi objelerdir. Tasarımcıların işini hızlandırmak

için içerisinde hazır objeler bulunur. Bu objeler tasarımcının

tasarımı ile kaplanıp ivedi şekilde müşteriye sunulur.

Kaynak: https://cadsay.com/sketchup-kullanimi

Eğlence olsun diye yapılmış bir dimension resmi.

37


Adım Adım

Modelleme

Modelleme her programda farklıdır. Ben burada yaygın

olan genel teknikleri anlatmaya çalışacağım.

Daha sonra modellediğimiz objelerde dokulandırma, kaplama,

ışık ekleme, kamera ekleme, render konularına

değineceğiz.

1. 2D çizimlerle işe başlamak: İster bir ev çizin isterseniz

makine parçası işe 2d çizimler ile başlanır ve duruma

göre değişik tekniklerle bu 2d çizim 3 boyutlu hale getirilir.

Örneğin bir küp çizecekseniz bir kare çizersiniz ve extrude

komutu vererek ona 3. boyutu yani derinliği eklersiniz.

Eğer bir ev oluşturacaksanız bu profesyonel olarak Autocad

programı dosyasından alınır. Yani elimizdeki mevcut

bir Autocad planını örneğin 3D Max programına aktarırız

ve oradan duvarlara yükseklik vererek işe başlarız.

3. Kaplamalar: Söz gelimi zemine bir parke koymak

istiyorsanız onun jpeg resmini koyarsınız. Daha sonra

bump denilen bir teknik kullanılarak parke arasındaki girinti

çıkıntılar oluşturulur. Bump aynı parke resminin siyah

beyaz fotoğrafının dokuya eklenmesi ile oluşturulur. Örneğin

duvara bir tablo koyacaksanız da içine resim kaplama

olarak atanır.

Çaydanlığın krom görüntüsü doku iken bilyelerin içindeki

desen kaplamadır. kırmızı bilye sert bir plastik dokusunda,

çaydanlık krom ya da aluminyum dokusunda.

4. Işık Eklemek: Tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi 3 boyutlu

tasarımlarda da gerçekçi olabilmesi için ışık eklenir.

Bu ışıklar iç mekan için omni yani genel, spot (odaklı)

hazır ışıklar olabileceği gibi firmaların hazırlayıp ücretsiz

yayınladığı ies adı verilen ışıklıklar da olabilir. Örneğin

projeye 2x35W Philips ışık ekleyebilirsiniz. Dış mekan için

ise daylight isimli hazır güneş ekleyebilirsiniz. Hatta dış

mekanlarda artık HDR denilen kendi ışık bilgisini de taşıyan

background planlar kullanabilirsiniz.

Autocad ile oluşturulmuş mimari bir plan.

Eğer bir makine parçası çizecekseniz bu işlemler için

genellikle Solidworks ve İnventor'un içinde 2D çizersiniz.

Tabii ki istenirse 3D max içinde de çizilebilir 2D bir ev ama

profesyonel bir çalışmada Autocad ve türevi programlardan

alınır çizim.

2. Doku vermek: Yukarıda basit şekilde derinlik verdiğimiz

duvar, zemin gibi objelere artık doku verilir. yani bu

obje pencere ise cam, duvar ise saten bir boya, zemin

ise ahşap olması sağlanır. Cam, ahşap, su, beton, plastik,

kumaş hep farklı dokulardır.

3D max programında yaptığım bir aydınlatma showroom.

Bazı ışıklarda ise bir nesnenin kendisinden ışık vermesi

istenilir. Yukarıda gördüğünüz sarmal aşağı inen dekoratif

aydınlatma ürününde objenin kendisine ışık atandı.

38

5. Kamera eklemek: Her şeyi hazırladığımızda artık

objemize bir noktadan bakış yakalayıp o bakışı kaydetmemiz

gerekmektedir. Özellikle Vray (Render motorudur,

ilerde değineceğiz) içinde fiziksel yani gerçek bir kameranın

birebir taklidi bir kamera bulunmaktadır. Bu kamera ile

çekeceğimiz fotoğrafın ıso ayarından beyaz dengesine,

lens açısından diyafram açıklığına kadar her tür ayar vardır.

Kamera olmadan da bir kayıt alınabilir fakat özellikle

mimari sunumlarda örneğin bir banyonun içi geniş açı ile

çok daha güzel render edilir.


Yukarıdaki resim 3D max ile yapıldı. Render motoru

olarak Vray kullanıldı Ceket modelleri Marvelous designer

programından hazır alındı.

Yukarıdaki resimde arka taraflara gidildikçe daha bulanık

bir görüntü vardır. Ön plandaki objeyi vurgulamak için Vray

phsyical camera'dan yararlanılarak alan derinliği verilmiştir.

6. Render Almak: Artık resmimizi kaydedebiliriz. Bu

işleme render almak denilir. Bilgisayarlar her şeyi ayarladığımız

gibi göstermezler. Bu çok uzun süren bir işlemdir.

Her şeyi ayarladıktan sonra render tuşuna bastığımızda

bilgisayar objeye vuran ışıkları, dokudan yansıyacak ya

da geçecek ışıkları, kaplamaları, dokuları her şeyi hesaplar

ve bize bir resim verir. Render projenin yoğunluğuna

göre yarım saat de sürebilir günlerce de sürebilir. Burada

bilgisayarınızın gücü önemlidir. Tabii ki sizin de yapabileceğiniz

tasarruflar var. Örneğin bir küreyi oluşturmak için

32 segment de kullanabilirsiniz 512 segment de kullanabilirsiniz.

Poligon sayınız fazla olursa, ışıklarınız gereksiz

fazla olursa, resimde görülmeyen ama projede bulunan

objeler fazlaysa bilgisayara gereksiz yük bindirir ve render

süresini uzatırsınız.

7. Render Motorları: 3 boyutlu olarak bir proje oluşturduğunuzda

hesaplamaları yapıp resim haline getiren

programlara render motoru denilir. Bu render motorları 3

boyutlu programın içinde olabileceği gibi Örneğin 3D Max

ya da Sketchup programının içine sonradan da dahil edilebilir.

Piyasada en yoğun kullanılan program Vray programıdır.

3d max içinde standart bulunmaz sonradan dahil

edilir. 3d max içerisinde Mental ray veya Iray bulunur fakat

insanlar genelde Vray, Corona gibi render motorlarını tercih

eder.

3D Max ile hazırladığım mutfak dolabı.

Solidworks ile hazırladığım LED projektör gövdesi.

Render motorları içinde bulunan bir ayar da global illumination

bölümüdür. Bu bölüm bir ışık eklediğimizde onun

çarptığı yüzeylerden ne kadar sıçrayacağı, foton sayısı,

foton çapı gibi ayarların yapıldığı bölümdür. Global illumination

olmazsa eklediğimiz ışıklar çarptığı noktada kalır.

Gerçek dünyada ise ışık çarptığı noktadan başka yerlere

giderek sönümlenir. Global illumination bize bunu sağlar.

39


40


“İngilizce açılımı United Nations Development Program olan

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) yoksulluğun ortadan

kaldırılması ve eşitsizliklerin ve dışlanmanın azaltılması

için çalışmaktadır. Ayrıca ülkelere sürdürülebilir kalkınmanın

sağlanması için politikalar, liderlik becerileri, ortaklık yetenekleri

geliştirme ve kurumsal kapasite inşa etme konularında yardımcı

olmayı amaçlamaktadır.”

Dünya Liderleri 2015 yılında, 2030'a kadar 3

önemli işi başarmak için 17 Küresel Amaç üzerinde

uzlaştı. Aşırı yoksulluğu sona erdirmek.

Eşitsizlik ve adaletsizlik ile mücadele. İklim değişikliğini

düzeltme. Sürdürülebilir kalkınma

için Küresel Amaçlar bu taahhütleri gerçekleştirebilir.

Bütün ülkelerde. Tüm insanlar için.

Bunların gerçekleşebilmesi için herkesin bu

hedefleri bilmesi gerekiyor. #HareketeGeç'in.

41


SÜRDÜRÜLEBİLİR

DOĞA DOSTU BİR EV MÜMKÜN MÜ?

Dünyanın kaynaklarının ne kadar azaldığı artık herkesin

malumu. Bilim insanlarından başlayarak aşağı

indiğimizde mimarlar, mühendisler, yapı firmaları hatta

aktivistler harıl harıl doğayla kavga halinde olmayan bir ev

üretilebilir mi sorusunu kendisine soruyor.

Ekolojik olarak da tarif edilen bu evler için çeşitli normlar

koyulmaya çalışılıyor hatta. Kimisi geri dönüştürülebilen

malzemelerden bir ev üretiyor kimisi ise son teknoloji ama

bu teknolojiyi doğanın faydasına kullanan evler üretiyor.

Çok farklı disiplinler bir arada kullanılıyor ve çoğu heyecan

verici desek yanlış olmaz. Benim ilgimi çeken ise

her disiplinin konuya bakışı doğal olarak farklı. Peki sürdürülebilir

ya da ekolojik dediğimiz bir ev nasıl olmalı? En

başta doğa ile barışık olmalı dedik. Mühendisler 800-1000

metrelere kadar dikey mimari yapabiliyor. Peki bu gerçekten

gerekli mi? Aslında dünyada Covid-19'un da etkisiyle

hızlanarak artan bir minimalizm trendi var. Ekolojik evler

ise tam da bu noktada kendi kendine yeten olma özelliği

ile öne çıkıyor. Ben bu durumu biraz Interstaller filmine

benzetiyorum. İzlemeyenler için spoiler vermek istemem.

İzleyenler zaten ne demek istediğimi anlamıştır. Karbon

ayak izimizi ne kadar minimal tutarsak çocuklarımıza o

kadar yaşanabilir bir dünya bırakabileceğiz gibi duruyor.

1. Geri Dönüşümlü Malzemeler: Bir evde sadece yaşamak

değil, minimum karbon izi ile kullanılmış malzemeleri

değerlendirmek sadece ev hanımlarının görevi değil gibi

artık. Böylesi hem daha ucuza geliyor hem de yeni atıklar

oluşmasını engelliyor.

2. Tükettiğinden fazlasını Üretmek: Ekolojik evlerin bir

diğer özelliği tüketmek yerine üretmek. Bunun için bazen

atık sular filtrelerden geçirilip tarım arazisine veriliyor bazen

de güneş paneli vasıtası ile elektrik üretiliyor. Hatta

işin içine teknoloji katarak evin enerji verimliliğini ekranlardan

takip edebiliyorsunuz.

Kaynak: https://www.enerjibes.com/dunyanin-en-iyi-25-ekolojik-evi/3/

Ekolojik apartman daireleri olan bu yaşam evlerinin en

büyük özelliği , bütün dairelerin güneş alması ve bu güneşi

elektrik enerjsine çevirebilmesidir.

3. Doğa ile Uyumlu Olmak: Hobbit evlerini andıran bu

evler tam bir kamuflaj ustası gibiler. Doğanın içinde sırıtmayan

evler yapmanın bir yolu da onu doğanın içine gömmek.

Bu tür evler yaygınlaşacak olsaydı bir evin çatısından

yürüyüp geçtiğinizin farkında bile olmazdınız. Ayrıca

bu kamuflaj ekstra yalıtım malzemesi de sağlıyor.

Kaynak: https://www.yesilodak.com/geri-donusturulmus-malzemelerden-yapilan-carpici-kolaj-ev

Hindistan'ın Mumbai kentinde, yerel tasarım stüdyosu

S+PS Mimarlık, şehirde yıkılan binalardan kurtarılan eski

kapıları, pencereleri ve boruları yeniden kullanarak, bu

zarif konutu yarattı.

Kaynak: https://www.yesilodak.com/organik-hobbit-evi-cevresiyle-butunlesmis

42


4. Enerjini Kaybetme: Sürdürülebilir evler yalıtımları ve

mikroklima özellikleri ile de öne çıkabiliyor. Üretilen ısının

mümkün mertebe korunması karbon üretimini sınırlamada

önemli bir yere sahip. Enerjinin çoğunluğu evin yalıtılması

ile korunuyor. Bu da verimlilik açısından çok faydalı.

Ayrıca evin güneşten maksimum derecede faydalanması

için bazen komple cam cepheler ya da eskiden de mimaride

kullanılan tavanda güneş açıklıkları olabiliyor. Evin

mikroklima özellikleri göz önüne alınarak tasarlanıyor ki

havalandırmada enerji kaybı oluşmasın.

Kaynak: https://www.renovablesverdes.com/tr/casas-ecologicas/

5. Her Alandan Faydalanmak: Eğer şehir içindeyseniz

alanların kısıtlı olması gibi bir sorununuz vardır. Ekolojik

evlerde bu sorunu mimarlar yapının her alanını akıllıca

kullanarak aşmaya çalışıyor. Aşağıdaki örnekte çatılara

bahçe ya da tarım alanı yerleştirilmiş. Kendi kendine yetmek

felsefesi ile insanın içini açan tasarımların birleştirilmesi

hedeflenmiş.

“Dünya herkesi doyuracak

kadar kaynağa sahiptir.

Ama herkesin açgözlülüğünü

doyuracak kadarına değil.”

Mahatma Gandhi

Kaynak: https://ekolojist.net/catisinda-tarim-bahceleri-olan-ekolojik-ev-hayran-birakiyor/

Mimarlık stüdyosu Penda’ya bağlı, mimar Chris Precht

ve mimar Dayong Sun ekolojik bir ev tasarladılar. Bu ekolojik

evi tasarlarken, Çin’in yin yang felsefesinden esinlendiler.

Yin yang; kısaca, iki zıtlığın birbiriyle dengeli bir

bütün oluşturmasıdır. Almanya’nın Kassel şehrine bağlı

küçük bir kırsal alanda yaşamak ve çalışmak isteyen bir

aile için, mimarlar kendi kendine yeten yin yang ekolojik

evi tasarladılar. Mimarlar bu evi tasarlarken, doğada işgal

ettikleri alanı doğaya iade etmeyi düşünerek çalışmışlar.

43

MİX DERGİ SAYI 2

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?