BİLGİLİ

Eskişehir'de TEI (TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş/TUSAŞ Engine
Industries) Türkiye'nin ilk yerli ve milli jet motorunu tamamladı.
Türkiye son 10 yılda savunma sanayini 'yerli ve milli' hale getirmek için
çok önemli projeler başlattı. Gemi, helikopter, insansız hava aracı, tank
ve savaş uçağı...
TEI, öncelikle TSK bünyesindeki uçak ve helikopterler için parça
üretimi ve motor montaj testi için, dünyanın önde gelen şirketlerinden
ABD merkezli General Elektrik'in yüzde 46,2 ortaklığıyla kuruldu. Önce
F-16 savaş uçaklarının motor montaj ve testlerini yaptı, ardından parça
üretimine başladı. İlk aşamada sadece 5 parça üretilirken, bugün
dünyada üretilen her jet motoruna parça üretiyor. Bugün her iki
uçaktan biri TEI'de üretilen parçaları taşıyor, hedeflenen her 4 uçaktan
3'ünün TEI parçalarıyla uçması. Bu motorları Boeing, Airbus ve Çin'in
Comec uçakları kullanıyor.
TEI bu proje, 'Türk Yıldızları'nın da kullandığı T-38 uçaklarının
ABD'nin doğusundan batısına yakıt ikmali yapmadan uçmasını sağladı.
2002'de dev askeri kargo uçağı A400M'in motor üretiminde ilk kez
'tasarım ortağı' oldu. Yine GE ortaklığıyla kurulan Türkiye Teknoloji
Merkezi, GE'nin tüm motorları için tasarım desteği veriyor. Türkiye'nin
en büyük savunma sanayi şirketi. "TEI 2008'den itibaren sıfırdan iki
küçük jet motoru projesi başlattı. Küçük yerli jet motorumuz 3,6 kilo
ağırlığında ve F-16 savaş pilotlarının eğitimi için insansız 'hedef uçak'
olan 300 kiloluk Şimşek'i uçuruyor. Bu yıl 10 bin feet yükseklik ve
saatte 700 km hızda başarıyla denendi, Şimdi hedef 20 bin feet
yükseklik. İkincisinin ise bu yıl Şubat ayında SSM ile sözleşmesi
imzalandı, milli helikopterde kullanılacak ve 1400 beygir gücünde
olacak. Halen Atak helikopteri 1375 beygir, Hürkuş uçağımız ise 1600
beygir gücünde motor kullanıyor.
İlk yerli ve milli jet motorumuz bu iki aracı da uçurabilecek.
Özetle;
2023'te yerli ve milli helikopter bu motorla uçacak; gelecekte bütün
hava araçları için geliştirilebilecek.
M.Enes GÜLÜMOĞLU
Şehit Şerife Bacılı Olmak Bir Ayrıcalıktır