HÜTBAT Bülten - Tıbbın Geleceği

Genetik Gelişmeler ve Etik
Mert Meriç Ünal
1. Etiğin Günümüzdeki Önemi
1.1. Genetik Gelişimlerin Hızı ve Etik Tartışmalar
Geçmişten günümüze genetik teknolojiler insanoğlunun üzerine çalıştığı bir alan olmuştur. Fakat geçmişten
farklı olarak teknolojiler günümüzde logaritmik olarak çoğalıyor. Ulaşılan her bilgi diğer bir bilginin bulunması
için adeta kapı aralıyor. Bu yüzden de geçmişe oranla çok daha hızla değişen teknolojiler ve gelişmeler oluyor.
Bu hızlanma gelişmenin toplumsal ve kültürel olarak yerleşememişken yeniden değişmesine yol açıyor. Bu
hızlı gelişmelerin günlük yaşama geçirilmesi için etik olarak toplumsal bir kabulleniş olması gerekiyor. Bu gelişme
hızı içerisinde etik tartışmaların da aynı hızda yapılması için şeffaf bir ortam ve düşünce özgürlüğünün
bulunması gerekiyor.
1.2. Toplum ve Etik Kabulleniş
Bir teknolojinin mutlu ve sağlıklı biçimde hayata geçirilmesi için de toplumda ahlaki olarak kabul görülmesi
gerektiği göz önüne alındığında etik tartışmaları çok daha önemli hale geliyor. İnsanoğlu çoğu zaman yeniliğin
çekiciliği ile teknolojilerin hayata geçirilmesi için uğraş verse de bazı uygulamaların toplumda büyük
sorunlara yol açma potansiyeli vardır. Bunun için geliştirilen materyallerin topluma bütünleştirmeden önce
etik yönünün iyice araştırılması ve düşünülmesi gerekmektedir. Bu araştırılma ve düşünülme konusunda etik
tartışmalar ve toplumsal vicdan ortaya çıkıyor. Toplum içerisinde teknolojinin kabullenilişi bu teknolojinin
hızla yayılmasına ve kullanım kolaylığını beraberinde getirmektedir. Klonlama bu kapsamda örnek verilebilir.
Halen birçok popüler kültür ögesinde klonlanma temasının işlenildiğini ve bir korku ögesi olarak kullanıldığını
görebiliriz.
2. DNA Manipülasyonları ve Risk Unsuru
1990 yılında başlayan İnsan Genom Projesi insan genomu üzerindeki
çok önemli etki alanları ve ilişkileri gözler önüne sermiştir.
İnsan Genom Projesi sonrası gen tedavisi ile genetik hastalıkların
tanısı ve ucuz tedavisi sağlanması hedeflenmiştir. Bu
karakteristik özelliklerin dışarıdan müdahale ile değiştirilmesi
sonradan insan ırkının homojenleşmesi ve çeşitliliğin yitirilmesi
anlamına gelebilir. Bu homojenleşme, belirli gen üzerinde
etkili olan patojenlerin çok daha ölümcül ve tehlikeli olacağı
anlamına gelmektedir.
Gen terapisi DNA üzerinde yapılan çeşitli manipülasyonlar ile insan genomunu
ve buna bağlı olarak fenotipik değişmeyi hedefleyen bir tedavi biçimidir. Bu
tedaviyi basit şekilde açıklarsak bazı viral vektörler kullanılarak istenilen genin
genom üzerine yerleştirilmesi amaçlanmıştır fakat viral üzerinde bulunan genin
mutasyona uğrama ihtimali ile farklı hastalıkların ortaya çıkabilme ihtimali vardır.
3. Sonuç
İnsan genomuna bu kadar direkt etki edilebilmesi belirli grupların
çıkarları ile insan gruplarının çoğaltılması siyasi ve sosyal
açıdan birçok sorunu beraberinde getirme potansiyeline
sahiptir. Bu unsurların şeffaf ve özgür bir ortamda tartışılması
gerekmektedir.
38