HÜTBAT Bülten - Tıbbın Geleceği

E-DOKTOR
Stj. Dr. Aygül ERDEMİR
DSÖ’nün yayınladığı teletıp raporunda “mesafenin kritik bir faktör olduğu durumlarda, hastalık ve yaralanmalardan
korunulması; araştırma, değerlendirme ve sağlık çalışanlarının sürekli eğitimi ile bireylerin ve toplumların
sağlığını geliştirmek ile ilgili bilgi alışverişi için, sağlık profesyonelleri tarafından, bilgi ve iletişim teknolojileri
kullanılarak sağlık hizmeti sunumu” olarak tanımlanan teletıp Covid19 pandemisi ile sıkça duyduğumuz
ve rutinimize giren bir kavram oldu. Teletıp senkron ya da asenkron olarak gerçekleştiriliyor. Senkron teletıp
eş zamanlı olarak video konferans gibi uygulamalarla hasta ve doktor görüşmesi, doktorlar arasında konsültasyon
yapılması gibi durumları karşılar. Asenkron uygulama ise laboratuvar sonuçları, medikal görüntüleme
sonuçları gibi belgelerin saklanıp sağlık profesyonellerine
iletilmesiyle gerçekleşir. Radyoloji, psikiyatri ve
kardiyoloji hasta ve hekim olarak teletıpın kullanıldığı
en yaygın alanlar olurken; acil tıp hekimleri, patologlar
ve radyologlar konsültasyon için teletıpı en yaygın
kullanan gruplardır.
Teletıp yöntemleriyle ya da birebir temasla sağlık
hizmetine erişimin ayrı ayrı avantaj ve dezavantajları
mevcuttur. Hastaların doktorlarla birebir görüşerek
yardım alması durumunda tatmin duygusunu daha
fazla olmaktadır. Fizik muayene ve laboratuvar testleri
yapılabilmesi açısından da direkt temas avantajlıdır.
Ulaşım, bekleme odalarında beklemek gibi koşullardan dolayı zaman kaybı yaratması; anında doktora
erişim şansının düşük olması, fiziki ya da sosyoekonomik koşullardan dolayı herkes için ulaşmanın kolay
olmaması ise dezavantajlarıdır. Teletıp uygulamalarıyla zaman kaybı azalmakta, daha fazla kişi için sağlık
hizmetleri erişilebilir konuma getirilmektedir. Teletıp alanında yazılım ücretleri, yazılımları kullanabilecek insan
eğitilmesi gerekliliği ve laboratuvar testleri için sağlık kuruluşu ziyaretleri gerekliliği dezavantajlardır. Ayrıca
burada ülkelerin hukuk sistemlerinde yapılması gereken yenilikler, teknolojiye erişimin ve kullanabilme
oranlarının yüksek olması gerekliliği, hasta ve sağlık personelinin sisteme adaptasyonu, kültürel değerler gibi
başlıklar teletıp kullanımı önündeki aşılması gereken engellerdendir.
Teletıp uygulamalarının geliştirilmesi pandemiden bağımsız olarak pek çok açıdan oldukça değerlidir. DSÖ’nün
2010 yılından beri yayınladığı teletıp raporlarında farklı uygulama alanlarında ulaşılabilirlik, maliyet etkinliği ve
yüksek kalite sağlık hizmetinin bütün gruplara sunulabilmesinin sağlanması için yapılan araştırmalar ve gelişmeler
raporlanmıştır. Gelişmiş ülkelerde bu alandaki yatırımlar devlet desteğiyle gerçekleşirken gelişmekte
olan ve geri kalmış ülkelerde bağışlarla sürdürülmeye çalışılmaktadır. Gelişmiş ülkeler için teletıp uygulamaları
zaman ve insan gücü tasarrufu sağlaması açısından önemliyken geri kalmış ülkelerde toplumun bütün
kesimlerine hizmet götürebilme ve toplum sağlığı alanlarında önemli bir konumdadır.
Sosyal medyanın kullanımı tüm dünyada giderek artarken insanlar sosyal medya kanallarıyla sağlık konusunda
paylaşımlar yapmakta ve buradan aldıkları bilgileri önemsemektedir. Hükümetler ve sağlık örgütleri sosyal
medyayı kullanarak daha çok insana erişebilir ve doğru bilginin yayılması için daha çok kanal kullanabilirler.
Dünyanın hızla değişmesi ve teknolojinin kendine çok hızlı yeni alanlar açması kaçınılmaz olarak sağlık hizmetlerini
de etkiliyor. Teletıp kullanım alanlarının geliştirilmesi ve geleneksel yöntemlere entegre edilmesi
hem hasta hem de doktor açısından kazanımlar sağlayacaktır. Umarım bu hizmetler Sahra Altı Afrika ülkeleri
gibi dezavantajlı olan toplumlar açısından sağlık gibi çok temel bir insan hakkına ulaşımın önündeki engelleri
aşmada başarılı olur.
31