55

Sayfa 4
Mısır Uygarlığı
Sayfa 13
Mısır medeniyeti Kuzey Afrika’da Nil Nehri ve etrafında kurulmuştur. Etrafının
çöllerle kaplı olması diğer medeniyetlerle etkileşiminin daha az olmasına neden
olmuştur. Bu nedenle Mısır medeniyeti kendine özgü özelliklere sahiptir. Mısırlıların
medeniyete geçişinde; neolitik yerleşmelerin varlığı, Nil Nehri ve Mezopotamya
uygarlığı etkili olmuştur.
Mısır’ın da Mezopotamya gibi, büyük bir taşkın nehre sahip olması, verimli topraklarından
yılda iki kez urun alınabilmesi ve uygun iklim şartlarına sahip olması
uygarlığa geçişini kolaylaştırmıştır. Nil Nehri çevresinde yaşayanlar düzenli taşkınlardan
sonra bozulan tarlaların sınırlarını yeniden tespit etmek için matematikten
yararlanmışlardır. Bu durum bilimin de gelişmesine katkı sağlamıştır. Nil Nehri’nin
uygarlığa diğer bir katkısı da üzerinde ulaşım yapılmasıdır. Nehrin düzenli
akışı nehir taşımacılığını geliştirmiştir. Nil boyunca hem ticari ilişkiler rahatça
yapılmış hem de vergiler kolayca toplanmıştır. Bu durum uygarlığın çok daha hızlı
büyüyüp güçlenmesinde etkili olmuştur
Mısır firavunlarının bedenlerini, bilgi birikimlerini ve servetlerini obur dünyada
korumak üzere Gize’nin heybetli taş piramitleri inşa edilmiştir. Piramitlerin
Mısır toplumunun yapısını da simgeleyen rolü vardır. Tanrı-firavun tepede,
devlet görevlileri orta katta, halk ise en alt katta yer almaktadır.
Urartular, Milattan Önce birinci yüzyılın başında, Anadolu’da, Van Gölü
çevresinde kurulan bir devlettir. Bu bölgeye yerleşen kavimler, beylikler
ve aşiretler halinde yaşamaktansa, bir devlet kurarak kendilerini koruyabilmek
adına, zaman içinde bir araya gelmiş ve Urartu Devleti’ni kurmuştur.
Başkenti Tuşpa (Van) olan Urartu Devleti, Milattan Önce 8. ve 7. yüzyılda
en güçlü olduğu dönemi yaşamıştır. Bu dönemde devletin sınırları
içinde İran’ın kuzeybatısı, Aras Vadisi ve Doğu Anadolu yer almaktaydı.Mezopotamya
ve Asur sanatının etkisini barındıran bir kültüre sahip
olan Urartular,
çivi yazısı ve Hitit
hiyeroglif yazısını
kullanan birLidyalılar’ın
dili Hitit
Dili ile benzerlik
göstermektedir.
Frigler’in yıkılmasıyla
Lidyalılar milattan önce 680 yılında bağımsız bir devlet kurmuşlardır.
İlk kralları Giges’tir. Başkentleri Sardes’tir. Bu o dönemin en büyük
ve en zengin kentidir. Giges çok güçlü bir ordu kurup sınırlarını doğuda
Kızılırmak’a kadar genişletti. Kimmerlere karşı yürüttüğü savaşlar sırasında
Asurlular’la işbirliği yaptı ve Kral Yolu’nu Asur’a kadar götürdü.
Milattan önce 585 yılında Medler’le barış yapılarak Kızılırmak
Lidyalılar parayı ilk kullanan medeyinet olmuştur. Parayı yapmak
için altın, gümüş ve elektrolit kullanırlardı. Son kral Kroisos zamanı devletin
en parlak ve en zengin dönemi olmuştur. Ancak Pers İmparatorluğu’nun
ani bir saldırısı sonucunda bu zengin devlet, tarihe karışmıştır. ’la
Medler arasında sınır oldu. devletti.
Mısırlılar Hiyeroglif adı verilen resim yazısını kullanmışlardır. Güneş yılına
dayalı ilk takvimi icat etmişlerdir. Nil nehri ve tarımsal faaliyetler mevsimlerin
adlandırılmasında etkili olmuştur. Mısır takvimi Miladi takvimin temelini
oluşturur.Geometri ve astronomide ilerlemişlerdir. Kesirli, ondalık sayılar ve pi
sayısını buldular, ölümden sonraki yaşantıya inandıklarından (ahiret) mumyacılık
ve tıpta ilerlemişlerdir. En önemli tanrıları Amon Ra’dır.