55

Sayfa 8
Akdeniz Uygarlıkları
Çin Uygarlığı
Sayfa 9
Akdeniz kıyıları, medeniyetlerin ilk kurulduğu alanlardan biridir. Tarım alanlarının az olması, akarsuların varlığı, kıyılarında liman ada ve yarımadaların bulunması bu bölgede İyonya, Lidya, Yunan,
Fenike ve Roma gibi birbirinden farklı medeniyetlerin kurulmasına neden olmuştur. Bu medeniyetlerden bazıları yer altı ve yer üstü kaynakları bakımından zengin olmadıklarından deniz ticaretine
yönelmişler ve ihtiyaçlarının bir bölümünü denizden karşılayarak denizel karakterli uygarlıklar kurmuşlardır.
Romalıların medeniyeti 12 yüzyıl sürer, yönetim biçimi monarşiden oligarşiye dönüşerek büyük bir imparatorluk haline gelir. Roma Uygarlığı, Antik Çağda Roma kentinden başlayarak, önce İtalya,
ardından da Akdeniz dünyasını fetheden büyük bir imparatorluktur. Kavimler Göçü sonucu, 395 yılında Roma İmparatoru I. Theodosius, Roma Uygarlığını iki oğlu arasında Doğu Roma (Bizans) ve Batı
Roma olmak üzere paylaştırdı. Batı Roma İmparatorluğu 476 yılında sona erdi ve imparatorluk hakları, Doğu Roma İmparatorluğu’na devredildi. Doğu Roma İmparatorluğu ise 1453 yılında Fatih Sultan
Mehmet’in İstanbul’u fethetmesi sonucu yıkıldı.
İyonlar: M.Ö. 1200 yıllarında Yunanistan’dan göç ederek Ege kıyılarına yerleşen Akalar tarafından kuruldu. Tarihte İzmir Körfezinden, Güllük Körfezine kadar olan bölgeye İyonya denilirdi. Yunanistan’dan
gelen Akalar buradaki yerli halkla karışarak, şehir devletleri halinde yaşadılar. Başlıca İyon şehirleri şunlardır: Efes, Milet, İzmir, Foça, Bodrum.
Çin uygarlığı Çinliler, Hint ve Orta Asya göçmenleri tarafından oluşturulmuştur.
M.Ö 2400 yıllarından itibaren Çin Devletleri’nin etkileri görülmektedir. İlk
yazılı belgeler ise ancak M.Ö 1500’lu yıllara kadar gidebilmektedir. Çin uygarlığı
teknik buluşlarıyla tanınan bir uygarlıktır. Kâğıdı bularak dünya kültür tarihine
bir imza atmışlardır. Barut, pusula, ipekli dokumacılık, baskı tekniği, ipekten
kâğıt yapımı, porselen ve mürekkep ilkçağda Çinlilerce geliştirilip kullanılmıştır.
Askeri teşkilatlanmalarda Hunlardan örnek aldılar. Hun saldırılarına
karşı M.Ö 214’de yapımına başlanan 2400 km uzunluğundaki Çin Seddi’ni
yapmışlardır. Yüzyıllarca
devam eden Türk-Çin mücadelesinin
temel nedenini
İpek Yolu ve Orta Asya’nın
hâkimiyeti oluştur-
Çin medeniyeti tarihçilere
göre
Henan eyaletinde Sarı
Nehrin ortasında doğmuştur.
Gelişmiş Neolitik kültürlerin
kalıntıları 7000 yıl
öncesine dayanmaktadır.
Ayrıca Güney Çin'de Neolitik keşifler yapılmıştır. Bunların her biri bir tarım
kültürüdür fakat kuzeyde darı ve güneyde pirinç yetiştirilmekteydi. Batıda yer
alan Qin devleti MÖ 300'lerden itibaren küçük devletleri fethederek
ve sınırlarını güneye genişleterek MÖ 221'de tüm Çin'i birleştirdi
ve Qin Hanedanı kuruldu. Qin Hanedanı'nın kurulmasıyla Çin'de imparatorluklar
dönemi başladı. Bu dönemde ilk Çin Seddi inşa edilmiş
ve para, ölçü ve ağırlık birimleri bu dönemde standartlaştırılmış, daha
iyi bir yazı sistemi oluşturulmuştur.
Qin Hanedanı taht krizi sonucu çıkan
halk ayaklanması ile MÖ 206'de yıkıldı
ve yerine Han Hanedanı
kuruldu.maktadır.