En çok toprak kaybeden osmanlı padişahı

Bilinenin Aksine En çok toprak kaybeden padişah Sultan Abdulhamid Han
değil meşrutiyet dönemi sonrası olduğu için toprak kaybına neden olanlar
ittihat ve terakki cemiyeti ve uzantılarıdır. (Jon Türkler, Yeni
osmanlılar)
ittihat ve terakki cemiyeti ve uzantılarının yanlış meclis kararları ve
yönetimi ile Tunus, Mısır, Kıbrıs, Sırbıstan, Karadağ ve Romanya olmak
üzere 1 milyon 592 bin 806 kilometre kare toprak kaybedilmiştir.
Sultan Abdülhamid Han ın tahtta kaldığı tarihler 31 Ağustos 1876 – 27
Nisan 1909
Birinci Meşrutiyet, Osmanlı İmparatorluğu'nda 23 Aralık 1876'da II.
Abdülhamid tarafından ilan edilen, anayasal monarşi rejiminin ilk dönemi.
Meşrutiyet dönemi meclis dönemine geçiş sürecidir yani karar merci
padişah değil meclistir.
İttihat ve terakki ve uzantılarının Başarısız ve bilinçsiz şekilde
başına buyruk meclis kararları elbette toprak kayıplarına neden
olacaktır.
Abdülhamid han Tahta çıktığı yıllarda Bosna-Hersek,Girit,Sırbistan ve
Karadağ’da isyanlar başlamıştı. Bu sıra da toplanan Tersane
Konferansı’nda İngiltere olası bir savaşı Almanya’nın Rusya’yı
destekleyeceği gerekçesiyle istemiyordu. Rus Çarı Aleksandr’da harp
istemiyordu ancak Rusya’da da Osmanlı’da olduğu gibi savaş yanlıları
vardı ve harbin başlaması için kampanyalarına çoktan başlamışlardı.
Zaten tek karar merci padişah olmuş olsaydı ne toprak kaybı olur ne de
kendi başarısızlıklarını padişaha yükleyip onu tahttan indirebilirlerdi.
Bunu analiz etmek biraz geriye gider ne olup bitmiş takip edersek
kimlerin buna sebep olduğunu anlayacaksınız.
Peki Neler olmuştu daha önce gelin bakalım;
Daha önce Sened-i İttifak (1808) ile başlayan, padişahın yetkilerini
kısma süreci, Tanzimat (1839) ve Islahat (1856) Fermanları ile devam
etmiş, ancak Ali ve Fuat Paşaların ölümleriyle birlikte bir duraklama
evresine girmişti.
İlerleyen yıllarda İtalya’nın ihtilal mantalitesine sahip olan Carbonari
örgütünü örnek alarak 1865 yılında “Genç Osmanlılar Cemiyeti” adı altında
gizli bir örgüt kurmuşlar ve meşruti rejimi kurmak için ihtilal yoluna
başvurmuşlardı. İlk olarak da, 1867 yılında Babıâli’yi basarak Sadrazam
Ali Paşa’yı indirerek Mahmut Nedim Paşa’yı sadrazamlığa getirmek
istemişlerdi. Ancak hükümet bu durumu önceden haber almış ve cemiyetin
pek çok üyesi tutuklanmıştı. Kurtulabilenler ise Avrupa’ya kaçmışlar ve
“sadrazam Fuad Paşa ile geçinmediği için Avrupa’ya gitmiş olan Mustafa
Fazıl Paşa’nın ekonomik desteğinde, daha sistemli ve gür sesli bir
muhalefeti başlatmışlardı”.Etkin muhalefetlerini bir süre daha devam
ettiren cemiyet; mali sıkıntı, Sultan Abdülaziz’in ümit verici
konuşmaları ve 1871 yılında Ali Paşa’nın ölümü gibi nedenler ışığında

muhalefetlerine ara vermişler ve üyelerin büyük bir bölümü ülkelerine
dönmüşlerdi.
Ancak, meşruti bir idarenin kurulmasını ana gaye edinen ve başını Mahmut
Nedim Paşa’nın çektiği grup, bu yöndeki faaliyetlerine devam etmişler ve
bu uğurda yapılacak her yolu da mübah görmüşlerdi. Nitekim, ümitlerini
kestikleri Sultan Abdülaziz’i bir darbe ile tahttan indirerek bunu açıkça
göstermişlerdi.Sultan Abdülaziz’i tahttan indiren darbeciler, birkaç gün
sonra onu öldürerek intihar süsü vermişler ve işbirliği içinde oldukları
V. Murad’ı tahta çıkarmışlardı. Ne yazık ki, meşrutiyetin ilanı için umut
bağladıkları V. Murad’ın, yaşanan gelişmelerden dolayı ruh sağlığı
bozulmuş ve V. Murad, bu halinden dolayı sadece 3 ay tahtta kalabilmişti.
V. Murad’ın da böylece tahttan inmesi üzerine, Veliaht Abdülhamid
Efendi’nin önemi bir kat daha artmış ve meşrutiyetçiler, istemeyerek de
olsa Abdülhamid’e umut bağlamışlardı.
Balkanların fokur fokur kaynadığı, üst üste gelen taht değişiklikleri,
devletin içine girdiği ekonomik sıkıntılar gibi kaotik bir dönemde tahtta
geçen II. Abdülhamid’i bekleyen pek çok sorun vardı ve bunlardan biri de
meşrutiyetin ilanı hadisesiydi.
Mithat Paşa, Abdülhamid ile görüşmüş ve meşrutiyeti ilan etmesi yönünde
ısrarcı tehditkâr bir tavır sergilemişti zaten devlet yönetimi başına
henüz yeni geçmiş olan padişah bu iç karışıklık ve kaosu önlemek için
meşrutiyet ilanını vadetmişti Meşrutiyeti ve Osmanlı Devleti’nin ilk
anayasası Kanun-ı Esasi Mithat Paşa’nın tazyikleri ile anayasa
çalışmaları başlamış ve 23 Aralık 1876 tarihinde Osmanlı Devleti’nin ilk
anayasası olan Sened-i İttifak Kanun-ı Esasi yüz bir pare top atışıyla
ilan edilmişti. Sened-i İttifak yani PADİŞAHIN YETKİLERİNİ KISMA SÜRECİ
ile başlayan sürecin önemli bir ürünü olarak ortaya çıkan Kanun-ı
Esasi’nin alelacele ilan edilmişti. Ancak meşrutiyet ilanı Mithat
Paşa’nın beklentisini karşılamadı Avrupalı devletlerin umurunda bile
olmadı.
Midhat Paşa, Tersane Konferansının Bulgaristan ve Bosna Hersek’te ıslahat
yapılması tekliflerini incelemek üzere Bab-ı Ali’de içerisinde 60’ının
Hristiyan olan 240 kişilik bir meclis topladı. Bu mecliste yaptığı
konuşmada harp aleyhinde oy kullanacakları vatana ihanetle suçlayarak
Tersane Konferansı kararlarını reddetti. Mithat Paşa, işsiz güçsüz
takımına ve medrese talebelerine para dağıtarak Abdulhamid Han’ın
penceresinin altında harp için gösteri yaptırmaktan bile geri kalmadı.
Mithat Paşa ve ekibi padişaha ordunun harp istediği ve İngiltere’nin
harpte Osmanlı Devleti’ne yardım edeceğini bile söylediler
Abdulhamid Han bu fikirlerin hiçbirine katılmıyordu ancak devlet içindeki
güce nüfuz edecek güçte henüz değildi ve Tersane Konferansının
kararlarını reddini onaylamak zorunda kaldı. Bu durum üzerine
İstanbul’daki büyük devletlerin büyükelçileri İstanbul’u terkettiler.
İstanbul’dan büyükelçilerini çekmiş 6 büyük Avrupa Devleti, aralarında
Tersane Konferansı Kararlarından daha hafif olan Londra Protokolünü
imzaladılar. Londra Protokolü, Hersek Sancağının il, Ortodoks Sırplardan
oluşan iki ilçenin de Osmanlı Devleti’ne ait olan Karadağ Prensliğine
verilmesini istiyordu. Yani bir başka deyişle Osmanlı’ya ait toprakları

gene Osmanlı’da kalmak şartıyla bir başka Osmanlı Prensliğine
bağlanmasını istiyordu. Bab-ı Ali bu teklifi de reddetti
Sened-i İttifak yani PADİŞAHIN YETKİLERİNİ KISMA SÜRECİ ile başlayan
sürecin önemli bir ürünü olarak ortaya çıkan Kanun-ı Esasi’nin alelacele
ilan edilmesinde “diplomatik bir taktik” vardı. Şöyle ki, “1875 Hersek
Ayaklanması’yla başlayan olaylar Rusya ile Osmanlı Devletini karşı
karşıya getirmiş ve Osmanlı kuvvetlerinin 29 Ekim1876’da Morova’da Sırp
kuvvetlerine sağladığı üstünlükten sonra Rus hükümeti Babıâli’ye bir
ültimatom vermişti. Bu dönemde Osmanlı’nın toprak bütünlüğünden yana olan
İngiltere ise bu ültimatoma karşı bir konferansın toplanması önerisinde
bulunmuştu. Bu önerinin kabul edilmesi üzerine Büyük Devletler, “Doğu
Sorunu”nun çözümünde çıkarlarını uzlaştırmak için İstanbul’da bir araya
gelmişlerdi”.İstanbul Konferansı ya da toplandığı Haliç Tersanesi’ne
izafeten Tersane Konferansı 23 Aralık’ta toplanmış ve “bütün devlet
temsilcilerinin hazır bulunduğu esnada ‘dışarıdan dehşetli bir surette
atılmaya başlayan top sesleri’ duyulmuştu. Bunun üzerine Hariciye Nazırı
söz alarak delegelere, padişahın halkın meşru isteklerine göre
uygulanmasını gerekli gördüğü yeni idare yönteminden ve meşrutiyet
idaresinin getirdiği özgürlüklerden bahisle, ‘bu inkılâp karşısında
toplantının zait(gereksiz) kaldığını’ dile getirmişti”. Ancak delegeler
Kanun-ı Esasi’nin ilanına pek itibar etmemişler ve bu hareketi,
“diplomatik bir taktik” olarak addetmişlerdi. Sonrada, hiçbir şey olmamış
gibi kaldıkları yerden görüşmelere devam etmişlerdi. Meşrutiyetin ilanı,
konferansa katılan delegeler üzerinde herhangi bir olumlu tesir
uyandırmamasına rağmen, İstanbul’da bulunan Gayr-ı Müslim cemaat üyeleri
tarafından büyük bir coşku ve bayram havası içinde kutlanmıştı. Neticede,
Osmanlı Devleti, devletin bütünlüğüne ve bağımsızlığına büyük bir darbe
vuran maddeler ihtiva eden konferansın kararlarını reddetmiş ve zaten
savaş için fırsat kollayan Rusya, bunu bahane ederek Nisan 1877’de
Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmişti. Böylece, Osmanlı Devleti için
büyük bir felaketle sonuçlanan 1877–78 (93 Harbi) Osmanlı-Rus savaşı ....
Abdulhamid Han, tahta çıktıktan tam 8 ay sonra kendini 1293 Rumi
senesinde gerçekleştiği için “93 Harbi” diye meşhur olan bir savaşın
içinde buldu. Savaş sonucu Osmanlı Devleti için çok ağır oldu.
Abdulhamid Han, her ne kadar 31.8.1876 da tahta geldiyse de tam manasıyla
iktidar olamadı. Amcası Abdulaziz Han’ı şehid eden, ağabeyi şehzade
Murad’ı tahta çıkaran ve sonra indirip Meşrutiyeti ilan etmek için
kendisini tahta çıkaran derin yapıyı yok edip kontrol edene kadar bu
durum sürdü. Bu sürede de yukarıda zikredilen toprak kayıplar yaşandı.
Abdulhamid Han, devlet yönetimi tam manasıyla ele aldıktan sonra sadece
Osmanlı Devleti’nde değil aynı zamanda tüm dünya siyasetinde söz sahibi
oldu. Kurduğu istihbarat teşkilatı ile ülkesini içeri de ve dışarıda
korumayı başardı. Uyguladığı denge siyasetiyle de İngiltere ve Almanya
gibi bir çok devletin yöneticileri onun dahice ülkesini yönettiğini
itiraf eden tarihe geçen bir çok söz söylediler.
Abdülhamid han tahttan indirilme meselesi
İttihat Terakkicilerin ön planda olduğu Meclis-i Mebusan Sultan
II.Abdülhamit'i 25 Nisan 1909'da tahttan indirilmesi yönünde karar
verdi.