symbiosis en son hali

SYMBIOSIS | 02 O C A K 2 0 2 1

LIVING
TOGETHER
Editörlerin Kaleminden
SYMBIOSIS EKİBİ
SYMBIOSIS | 05
O C A K 2 0 2 1
Science for
Everyone

B İ L İ M
Geyik
Aksolotl'un aks ne gey kler g b kopan uzuvlarını
tamamen yen leyemezler. Ancak, boynuzu
koptuktan sonra 3 ay g b b r sürede, yen b r
boynuz oluşturab l r. Gey k boynuzu 27-30 k lo
ağırlığındadır, bu kadar ağır b r uzvun tamamen
yen lenmes doğada nad r rastlanan b r durumdur.
Deniz Yıldızı
Der s d kenl ler sınıfında olan den z yıldızları,
uzuvlarının beş tarafını da yen leyeb lme
yeteneğ ne sah pt r. Merkez s n r s stem hasar
görmed ğ sürece, tek b r kolu kalsa da bütün
kollarının yer ne yen s yapab l r. Ancak bu
yen lenme sürec b rkaç ay ya da yıl süreb l r.
Den z yıldızları, aseksüel ve seksüel üreme
yapmaktadır. Aseksüel üremede kollarından
b r n vücudundan ayırır ve bu ayrılan parçadan
yen b r den z yıldızı gel ş r. Böylece kopan kolunu
yen lerken, aseksüel üreme de yapmış olur.
Deniz Hıyarı
Okyanus tabanında bulunan den z hıyarları da
der s d kenl ler sınıfındadır. Der ler kayış
sertl ğ nded r ve gerg n b r vücuda sah pt rler. B r
den z hıyarı parçalarına ayrılırsa her b r parçadan
yen b r den z hıyarı oluşur. Araştırmacılar, den z
hıyarının bu özell ğ n nsan vücudunda da
kullanıp kullanılmayacağı üzer nde çalışmalar
yapmaktadır. Fakat yürütülen çalışmalar,
yen lenmey sağlayan bu mekan zmanın tam
olarak nasıl çalıştığını henüz keşfedemed .
Kertenkele
B l nd ğ üzere, kertenkeleler saldırı anında,
d kkat dağıtmak ç n ger de kuyruklarını bırakırlar.
Bu hareket, onların yaptıkları b r savunma
mekan zmasıdır. Kopan kuyruğunun yen lenmes
yaklaşık dokuz ay sürmekted r.
Örümcekler
B l m
nsanları, örümcekler üzer nde yaptıkları
çalışmada, örümcekler n kopan bacakları yer ne
yen s n oluşturab ld kler n
gözlemlem şlerd r. Bu özell ğ , nsan üzer nde nasıl
takl t edeb lecekler ne da r araştırmalar hala
devam etmekted r.
Yassı Solucan
Yassı solucan, b l nen en yüksek yen lenme
yeteneğ ne sah p canlıdır. B r yassı solucan k ye
bölünürse, her b r parçadan yen b r yassı solucan
oluşturab lmekted r. Kafası da dah l bütün
vücudunu tamamen yen leyeb lmes , yassı
solucanları d ğer canlılardan ayırt eden b r
özell kt r.
Dikenli Fare
Saldırıya uğradığında der s n bırakarak kend n
yen leyen b r d ğer hayvan da d kenl fared r. D kenl
fare; der s n , kıl fol küller n , kıkırdağını ve ter
bezler n yen leyeb l r. D kenl fareler de nsanlar g b
memel sınıfındadır. Bu ortak nokta, araştırmacıları,
d kenl farelerde yen lenmey sağlayan gen
nsanlara aktardığında, bu gen n nsanda da aynı
etk y göster p gösteremeyeceğ n araştırmaya
yönlend rm şt r. Yen lenme mekan zmalarına da r
b lg m z arttığında, gelecekte kol ve bacak kayıpları,
kalıcı yara zler tar h olab l r.
SYMBIOSIS | 07 O C A K 2 0 2 1

B İ L İ M
BAKTERİ DÜNYASI
YENİDEN
SINIFLANDIRILIYOR
SYMBIOSIS | 08 O C A K 2 0 2 1

B İ L İ M
B a k t e r i l e r , f a r k l ı o r t a m l a r d a ü r e y e b i l e n
m i k r o s k o b i k , t e k h ü c r e l i c a n l ı l a r d ı r . B u
o r g a n i z m a l a r t o p r a k t a , o k y a n u s t a v e i n s a n
b a ğ ı r s a ğ ı n d a y a ş a y a b i l i r l e r . B a k t e r i l e r i n
i n s a n l a r l a o l a n i l i ş k i s i o l d u k ç a k a r m a ş ı k t ı r .
S ü t ü , y o ğ u r t y a p m a k v e y a s i n d i r i m i
k o l a y l a ş t ı r m a k g i b i f a y d a l a r ı o l d u ğ u k a d a r ,
z a t ü r r e y e v e m e t i s i l i n e ( b i r ç e ş i t
a n t i b i y o t i k ) d i r e n ç l i S t a f i l o k o k a u r e u s g i b i
h a s t a l ı k l a r a d a n e d e n o l u r l a r .
Antarktika'ya Bilim Üssü Kurulması Projesi kapsamında 3. Ulusal
Antarktika Bilim Seferi'ne bir Türk ekip de katılmıştır. Bu proje
kapsamında, genomik analizler ile herbisitleri parçalayabilen
psikrofil ve psychotolerant mikroorganizma çalışmaları
yürütülmüştür. Bu çalışmalar yaklaşık 1 yıl sürmüştür. Prof. Dr.
Ersan Başar tarafından toplanan örnekler sonucunda farklı iki yeni
bakteri ırkı keşfedilmiştir. Düzenlenen Bilim Seferi’ne gönderilen
ekibin lideri Doç. Dr. Burcu Özsoy olduğu için, keşfedilen bu bakteri
ırklarına “Psychrobacter“
sp. strain TaeBurcu001” ve “Psychrobacter sp.
strain TaeBurcu002” ” isimleri verilmiştir. Yılmaz Kaya tarafından bu
bakteriler araştırılmıştır ve yabancı otları öldüren kimyasal bir
maddeyi doğada kalıntı problemini önleyecek şekilde zararsız hale
getiren bir tür olduğu bildirilmiştir. Bu bakterilerin, tarımsal
biyoteknoloji ve özellikle sürdürülebilir tarım alanında kullanılabilme
potansiyelleri vardır.
SYMBIOSIS | 09 O C A K 2 0 2 1

T E K N O L O J İ
İKLİM
DEĞİŞİKLİĞİNE
ÇÖZÜM YAPAY
ZEKA MI?
Yapay zeka günden güne b z şaşırtmaya devam ed yor.
Karşılaşılan zorluklar nedeniyle yapay zekanın kullanım alanı günümüzde giderek artıyor.
Peki bozulan iklimimizi ve iklim değişikliğinin yol açtığı sorunları yapay zeka yardımıyla
düzeltebilir miyiz?
Yapay zeka teknolojisi hayatımızın hemen her alanına girmeye başladı. Günümüzde
kullandığımız birçok cihaz ve hizmetler de aslında bu teknolojinin eseri. En büyük katkısı
ise, yüklü miktardaki dijital veriyi, yapay zeka teknolojisi yardımıyla daha iyi anlayabiliyor
olmamız. Bilim insanları, en büyük toplumsal sorunlara getirilebilecek yeni ve daha etkili
çözümler için yapay zekadan faydalanıyor. Dünya’nın iklim davranışlarını ve bunların
gelecekte nasıl değişebileceğini anlamak, gündemin en başında yer alıyor. İklim değişikliği,
insanlığı her zamankinden daha fazla etkilemeye başladı. Bu değişiklik için çözümlere her
zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. İklim değişikliğinin azaltılması için yapay
zeka teknolojilerini kullanmak en iyi çözüm olarak görülüyor. Peki, çevresel değişimleri
azaltmasında, önlemesinde ve insanlığın geleceğe uyum sağlamasında yapay zeka bize
nasıl yardımcı olabilir?
SYMBIOSIS | 12 O C A K 2 0 2 1

T E K N O L O J İ
İklim değişikliği, insan yapımı bir sorun olmasına
rağmen, insan yapımı teknolojiler sayesinde
önlenebilir.
Yüklü miktarda veriyi ve bilgileri çok hızlı işleyebildiği ve
bilgiler arasında ilişki kurabildiği için yapay zeka, çığır
açan bir yenilik olarak karşımıza çıkıyor. Yapay zeka
teknolojisinin avantajları, iklim bilimi ve iklim
değişikliğini izleme sistemleri için de geçerli. İklim
değişikliği, temel çözümler kullanılarak çözülmesi zor ve
karmaşık bir problem haline gelmiştir. Yapay zeka gibi
teknolojileri ilgilendiren yer de burasıdır. Yapay zeka;
iklim değişikliğine neden olan olayları analiz etmek, ve
gelecekte bizi bekleyen senaryoları tahmin etmek için
insanlığa katkısı olması adına kullanılabilir. Hatta iklim
değişikliğinin sebeplerini, etkilerini en aza indirmeye
yardımcı olabilecek yeni ürün ve hizmet oluşturabilir.
Günümüzde uydular vasıtasıyla toplanan iklimsel
verilerin miktarı, tarih boyunca görülmemiş seviyelere
ulaşmış durumda. Karşılaştığımız hava tahminleri ise
daha önce hiç olmadığı kadar fazla ayrıntıya yer veriyor.
Fakat iklim modelleri ve senaryoları, birçok belirsizlik
barındırmaya devam ediyor. Bilim insanları, edindikleri
yüklü verileri yapay zekadan faydalanarak
değerlendirdiler. Bu sayede klimatoloji yani iklim bilimi
gelişmeye başlayacak. Toplumun ve doğanın geleceğe
uyum sağlaması kolaylaşacak ve daha tutarlı iklim
tahminleri yürütmek hedefleniyor.
Yapay zeka, uydu görüntülerinin yorumunda ve iklim
tahminlerinde bilim insanlarına yardımcı olabilir.
Bilim insanları, yapay zekadan faydalanarak gezegenimiz
hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmeyi başardı. Yapay
zeka kullanılarak arazi ve bitki örtüsündeki değişiklikler
tespit edildi. Şehirlerin hava kalitesi tahminleri ve uydu
görüntülerini otomatik olarak işleme çalışmalarında
yapay zekanın sağladığı avantajlar, Copernicus İklim
Değişikliği Servisi (C3S) ve CAMS tarafından test
edilmeye ve kullanılmaya başlamıştır.
Ayrıca, Turing Enstitüsündeki İngiliz Antarktika
Araştırması (BAS) uzmanları, Antarktika kıtasının
batısında yer alan Amundsen Denizi’nde buzulların
bölünüp daha küçük parçalara nasıl ayrıldığını tespit
etmek ve onları izlemek amacıyla bu teknolojiden
faydalanıyorlar. Uzmanlar, Denizdeki buzulların
gelecekteki durumlarına dair tahmin yürüten yapay zeka
algoritmalarını geliştirmek için de kullanıyorlar. Yapılan
tahminleri bu teknoloji sayesinde yorumlayabiliyor ve
iklim değişkenlerinin birbirlerini zamanla nasıl
etkiledikleri hakkında yeni bulgular ediniyorlar.
SYMBIOSIS | 13 O C A K 2 0 2 1

T E K N O L O J İ
Büyük ve küçük çevresel, toplumsal
sorunların çözümünde kullanılan yapay zeka
uygulamaları bunlarla da sınırlı kalmıyor.
Deniz suyu sıcaklıklarındaki artışların
izlenmesinde ve daha doğru tahminler
yürütülebilmesinde, yaban hayatı ve insan
faaliyetlerini havadan izleyip yapay zekadan
faydalanarak hayvan-insan karşılaşmalarının
önlenmesinde, yeşil alanların korunmasına
yönelik gerekli önlemlerin alınabilmesi için
şehirdeki ağaçların sayısının ve sağlık
durumlarının kontrol edilmesi gibi alanlar
için yapay zekadan faydalanılması
planlanıyor.
Yapay zeka, iklim değişikliğini önlemedeki
savaşımıza aşağıdaki yollarla yardımcı
olabilir:
Daha iyi hava tahminleri sağlama
Akıllı evler için akıllı ürünler geliştirme
Enerji tüketimini düzenlemek için akıllı
termostatlar
Su tasarrufu için akıllı su çözümleri
İklim değişikliğinin başlıca kaynaklarını
sıfırlama
Yapay zeka, iklim değişikliğini tahmin
edebilecek güçlü bir araç olabilir mi?
Yapay zekanın en iddialı hedeflerinden biri,
Dünya’nın bir “dijital ikizi”ni oluşturmak.
Dijital ikiz, yani gezegenimizdeki sistemleri
ve süreçleri taklit eden bir kopyasının
oluşturulması. Dr. Mathieu, “Bahsedilen
dijital ikiz’, dünyamızı yansıtan sayısal bir
laboratuvar niteliğindedir. Burada çeşitli
denemeler yapabilir, doğacak sonuçları
değerlendirebilir ve edinilen bulgular ışığında
gerekli politikaları oluşturabiliriz”. Fakat
yapay zeka halen kusursuz sonuçlar sunan
bir teknoloji değil. Bazı uzmanlar, elimizdeki
verilerin iklim öngörülerinde bulunacak
algoritmaları geliştirme konusunda yetersiz
olduğuna dair uyarıda bulunuyor. İklim
değişikliği için Yapay Zeka’dan yararlanmak
sihirli bir çözüm olarak işe yaramayabilir,
ancak insanlığın bu değişikliğe karşı
mücadelesinde önemli ölçüde yardımcı
olabilir. Son olarak akıllara şu soru geliyor.
Dünyanın sonunu getireceğine inanılan
yapay zeka, aslında Dünyanın kaderini
yeniden yazabilir mi?
SYMBIOSIS | 14 O C A K 2 0 2 1

U Z A Y
2020 UZAYDA
O C A K
Güneş’in En Yakın ve En Yüksek
Çözünürlüklü Görüntüleri Elde Edildi
Gökbilimciler Güneşin, şimdiye kadar ki en gelişmiş Güneş
Teleskopu (DKIST) tarafından elde edilen en yüksek
çözünürlüklü görüntüsünü paylaştılar. Teleskop hala teknik olarak
yapım aşamasında olsa da alınan veriler sistemimizdeki
yıldızların gizemini çözmeye yardımcı olacaktır.
M A Y I S
Dünya’ya En Yakın Kara Delik
Keşfedildi
Dünyaya en yakın kara delik uzayın güney yarımküresinde
bulunan Telescopium takımyıldızında keşfedildi. Bu kara delik
dünyaya yaklaşık 1000 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor.
H A Z İ R A N
A Ğ U S T O S
Uzaya gönderilen Spektr-RG Uzay Teleskobu görevine başladı.
Evrenin farklı noktalarından veri toplamaya başlayan Spektr-
RG’nin üzerine yerleştirilmiş eRosita cihazının elde ettiği
verilerden uzayın yeni bir haritası oluşturuldu.
Evrenin En Detaylı X Işını
Haritası Çıkarıldı
Yerli Roketimiz Uzaya Ulaştı
Roketsan tarafından geliştirilen bir roket uzayın sınırı olarak
kabul edilen 100 km hattını aşmayı başardı ve bize Dünya’nın
bir görüntüsünü gönderdi. Bu yerli roket, uzay sınırını geçen ilk
Türk aracı oldu.
SYMBIOSIS | 16 O C A K 2 0 2 1

NELER OLDU?
U Z A Y
Beyaz Cüce Etrafında Dolaşan
Gezegen
Bilim insanları beyaz cüce türü bir ölü yıldızın etrafında dolanan
bir gezegen keşfetti.Yeni keşfedilen gezegen her 1,4 günde bir
WD 1856+534 adlı beyaz cücenin etrafında bir tur atıyor.
Gezegenin kütlesinin ne kadar olduğu ise henüz bilinmiyor.
E Y L Ü L
E K İ M
Venüste Fosfin Gazı Keşfedildi
Dünya'nın ikizi olarak da adlandırılan Venüs'te yaşam belirtisinin
en önemli bulgularından biri olan fosfin gazı bulundu.Bilim
insanları yaptıkları araştırmada, Venüs gezegeninin atmosferinde
mikropların yaşamlarını sürebileceği fosfin adlı bir gaz tespit
ettiklerini ve bunun da Dünya'ya benzer bir yaşamın belirtisi
olduğunu duyurdu.
Ayın Güneş Işığı Alan Bölgelerinde
Su Molekülü Bulundu
Ay’ın güney kutbu civarındaki Clavius Krateri’nde su molekülleri
olduğu tespit edildi. Ay’ın çeşitli bölgelerinde su olduğu
belirlenmişti fakat bölgelerin tamamı güneş ışığı almayan soğuk
yerlerdi. Clavius Krateri gibi güneş ışığı alan bir bölgede su tespit
edilmesi bilim dünyasını şaşırttı.
Asteroit Madenciliği Resmen
Başladı
A R A L I K
2014 yılında fırlatılan ve 2018 yılında Ryugu isimli asteroide
ulaşan Japon Hayabusa 2 uzay aracı 2019 yılında asteroitten bir
miktar örnek almayı başarmış ve Dünya’ya doğru yola
koyulmuştu. Hayabusa 2 taşıdığı asteroit örneğini 6 Aralık 2020
tarihinde bir kapsül içinde Dünya’ya ulaştırdı.
SYMBIOSIS 17 O C A K 2 0 2 1

U Z A Y
MARSTAN HABER VAR!
M A R S ' T A Ş E H İ R M İ
İ N Ş A E D İ L İ Y O R ?
Elon Musk neden tüm mülklerini sattığını açıkladı:
'Mars'ta şehir inşa etmek için kaynak gerekecek.'
Dünyanın en zengin kişisi unvanını elde eden
SpaceX ve Tesla kurucusu Elon Musk’ın Mars’ın
kolonileştirilmesi için sahip olduğu tüm mülkleri
satmaya niyetli olduğu bildirildi.
M A R S D Ü N Y A Y A Ç O K
Y A K I N !
Mars: 'Kızıl Gezegen' gelecek 15 yıl boyunca
Dünya'ya bu kadar yakın olmayacak. Mars 6
Ekim günü 62,1 milyon km ile Dünya'ya en yakın
mesafeye yaklaştı. İki gezegenin yeniden bu
kadar yaklaşması için Eylül 2035'i beklemek
gerekecek. Mars ile Dünya'nın en yakın
mesafede buluşması, Kızıl Gezegen'in Güneş'e
en yakın olduğu, Dünya'nın ise en uzak olduğu
noktada gerçekleşiyor.
Y E N İ Y A K I T
K A Y N A Ğ I M I Z !
Mars'ın tuzlu suyundan oksijen ve
yakıt üretecek teknoloji geliştirildi.
NASA ve SpaceX gibi uzay
şlrketleri, gelecekte önce Ay'a gidip,
ardından buradan Mars'a yolculuk
etmek ve kızıl gezegende bir
yerleşim yeri kurmayı planlıyor.
Araştırmacılar, Mars hayali için
oldukça önemli bir keşfe imza attı.
Bilim insanları, Mars'ın tuzlu
suyundan oksijen ve yakıt üretecek
yeni bir teknoloji geliştirdiklerini
duyurdu. Araştırma ekibi, oksijen ve
hidrojeni tuzlu sudan daha basit ve
ucuz bir şekilde doğrudan
ayırabilecek bir elektroliz sistemi
geliştirdi.
SYMBIOSIS | 18 O C A K 2 0 2 1

SYMBIOSIS KELİME BULMACA
D E N E Y
A G A R
S İ T O P L A Z M A
M İ K R O S K O P
H Ü C R E
C R I S P R
P E T R İ K U T U S U
Y O Ğ U N L U K
E L E M E N T
V İ R Ü S
T E S T T Ü P Ü
T E R M O M E T R E
R İ B O Z O M
T E O R İ
R E K O M B İ N A N T
L İ Z O Z O M
A S İ T
B A K T E R İ
G O L G İ A Y G I T I
R N A
SYMBIOSIS | 19 O C A K 2 0 2 1

PCR NEDİR?
PCR, yani polimeraz zincir reaksiyonu,
basit ama çok faydalı bir moleküler
biyoloji tekniğidir. Bir DNA segmentini
çoğaltmak veya çok sayıda kopyasını
üretmek için kullanılır. Yani küçük veya
tek bir kopyadan milyonlarca DNA dizisi
üretilmesini sağlar. Önemli bir genetik
teknoloji sürecidir ve yeni teknolojilerin
de geliştirilmesine katkı sağlamıştır.
Symbiosis
Lab
AVANTAJLARI NELERDİR?
PCR tekniği, çok az miktarda DNA ile çalışmaya olanak sağlamaktadır. Bu teknik ile laboratuvar tanısına çok
büyük bir hız ve kesinlik kazandırılmıştır. Ayrıca birçok durumda radyoaktivite kullanımını gerek duyulmayan
hale getirmiştir. PCR belirli bir geni çoğaltmak için oldukça iyi bir araç olmakla birlikte, birden fazla gene ait
çalışmaları PCR ile gerçekleştirdiğinizde DNA dizileme maliyetinin ve hata oranlarının fazla olması gibi
sorunlar, yeni nesil dizileme teknolojisini doğurmuş ve birçok araştırmacının PCR makineleri ve yöntemlerini
modernize etmelerini sağlamıştır.

Nasıl
çalışır?
PCR, aslında hücrelerdeki, hücre bölünmesinden
önce DNA çoğaltıldığındaki süreçleri taklit eder.
Ancak bu süreç bir laboratuvarda kontrollü şartlar
altında gerçekleştirilir. Çoğaltılmak istenen DNA’yı
içeren tüpler cihaza yerleştirilir ve cihaz sıcaklığı
sürecin her adımına uyacak şekilde sıcaklığı
değiştirir. Karışımdaki standart bileşenler şunlardır:
ilgilenilen DNA segmenti, belirli primerler, ısıya
dayanıklı DNA polimeraz enzimi, dört farklı DNA
nükleotidi türü, enzimin etki etmesi için uygun bir
ortam yaratmak için gereken tuzlar.
PCR SÜRECİ NEDİR?
KULLANIM ALANLARI NELERDİR?
Adım 1: Denatürasyon
DNA replikasyonunda olduğu gibi DNA’nın çift sarmalındaki iki
ipin ayrılması gerekir. Bu ayrılma DNA karışımının sıcaklığını
yükselterek ve DNA zincirleri arasındaki hidrojen bağlarının
kopmasıyla gerçekleşir. Bu süreç denatürasyon olarak
adlandırılır. (94 – 98 °C gerçekleşir.)
Adım 2: Primer bağlanması
Primerler bu adımda hedef DNA dizilerine bağlanır ve
polimerizasyon başlatılır. Her iplikçiye yalnızca bir primer
bağlanır. Bu adım sadece çözelti sıcaklığının düşürüldüğünde
gerçekleşir. (37 – 65 °C derecede gerçekleşir.)
Adım 3: Uzama
Orijinal iplikler şablon olarak kullanılarak yeni DNA
iplikleri yapılır. Bir DNA polimeraz enzimi, serbest DNA
nükleotitlerini bir araya getirir. Serbest nükleotidlerin eklenme
sırası, orijinal (şablon) DNA dizisindeki nükleotidlerin dizisi ile
belirlenir. (72 °C gerçekleşir.)
Kalıtsal hastalıklarda taşıyıcının ve hastanın
tanısında, Prenatal tanıda, Klinik örneklerde patojen
organizmaların saptanmasında, Adli tıpta,
Onkogenezin (kanser oluşumu, nedenleri)
araştırılmasında, Klonlamada ve gen tanısı
araştırmalarında, Nokta mutasyonlarının
belirlenmesinde, DNA dizi analizinde ve büyük
miktarda DNA örneklerinin oluşturulmasında,
Bilinmeyen dizi tayininde, Evrimin aydınlatılmasında,
İn vitro fertilization yapılan tek hücrede, implantasyon
öncesi genetik testlerin yapılmasında, DNA-protein
interaksiyonunun araştırılmasında, PCR’nin yukarıda
bahsedilenlerin dışında da gıda katkı maddelerinde
DNA’sı aranması, alerjenlerin tespiti gibi geniş bir
kullanım alanı bulunmaktadır. Bu açıdan PCR
yöntemlerinin kullanılması gıda sektörü gibi birçok
sektör açısından önemli avantajlar sağlamaktadır.

Gökyüzünün neden mavi olduğunu konuşmadan önce güneşin rengini konuşmakta
fayda var. Güneşin rengi, her ne kadar sarı renk ile özdeşleşse de güneş aslında sarı
değildir. Güneş ışığı aslında beyaz renklidir, yani herhangi bir renk değil de tüm renklerin
karışımı demek daha doğrudur. Bu konuyu ispat etmek ise oldukça olasıdır. Kristal bir
parçayı, güneşe doğru tutarsanız, gelen güneş ışığını kırarak pek çok renge ayrıştırdığını
gözlemleyebilirsiniz. Gökkuşağı renkleri gibi olacak olan bu kırılma anı, aslında güneş
ışığının tüm renklerin karışımından oluştuğunu; fakat uygun ortamda bu renklerin
kendini gösterdiğini ispatlamaktadır. Söz konusu güneş rengi; mor, mavi, sarı, turuncu,
kırmızı ve yeşil renklerin karışımıdır. Gökyüzünün mavi rengi ise işte bu kırılma durumu
ile ilişkilidir. Güneşten gelen ışıkların atmosfere teğet geçmesi ve bir kısmının
atmosferce emilmesi, şu anki gökyüzü maviliğini sağlar. Bu ışıklar atmosferden geçtiği
sırada mor tarafta kalan ışıkların kırmızı taraftaki ışıklara göre daha çok dağıldığı ve
atmosfer tarafından da en çok mavi ışığın kırılıp ayrıştığı fark edilebilir. İşte bu noktada,
dünyadan bakan bir kişinin gökyüzünü mavi ve güneş ışıklarını da beyaz ile sarı arası bir
renk olarak görmesi mümkün olur.
Gökyüzü neden mavidir?
Tavuk mu yumurtadan yoksa
Yıllardır akıllardaki gizemini koruyan, herkesin bir
cevap aradığı, “Tavuk mu yumurtadan yoksa
yumurta mı tavuktan çıkar?” sorusuna, Sheffield ve
Warwick üniversitelerindeki araştırmacılar
tarafından bir sonuç bulundu. Araştırmalara göre,
yumurtanın tavuktan çıktığı ve tavuğun öncelikli
olduğu, bu sonucu destekleyen bilgi ise; Tavuğun
yumurtalıklarında üretilen bir protein sayesinde
yumurta kabuğu oluşabiliyor. Bu nedenle yumurta
ancak tavuğun içerisinde yer alırsa var olabilir.
Mer
Z h n
yumurta mı tavuktan çıkar?
Doktorlar hıçkırıkları, genelde mideye gelen bir uyarana karşı
tepki olarak tanımlıyor. Örneğin, havayı yutmak ya da çok hızlı
yemek, içmek gibi. Diğerleri ise yoğun duygu anlarında
(mesela gülmek, ağlama krizi, endişe ve heyecan) veya bu
duygulara karşı tepki olarak ilişkilendiriyor. Tüm hıçkırık süreci
bir spazm veya diyaframın ani kasılmasıyla başlar. Daha sonra
ses tellerimiz ve gırtlak yani aralarındaki boşluk, kapanır.
Diyaframın bu hareketi, hava alma işlemini başlatır fakat ses
tellerimizin kapalı olması havanın gırtlağımıza girmesini ve
akciğerlerimize ulaşmasını engeller. Son olarak kendine has
'hık' sesi çıkmış oluyor. Şu ana kadar, hıçkırığın bilinen bir
avantajı veya dezavantajı olmadığı biliniyor.
Neden hıçkırırız?
SYMBIOSIS | 20 O C A K 2 0 2 1

KİTAP
YOUTUBE
SYMBIOSIS SEÇTİ
AYIN ÖNERİLERİ
Mutlaka Bakmalısınız!
FİLM
BELGESEL
SYMBIOSIS | 22
O C A K 2 0 2 1

SYMBIOSIS SEÇTİ
BU AY MUTLAKA GÖRMENİZ
GEREKEN EN GÜZEL 4 GÖRSEL
Bu liste, bir sonraki akılda kalıcı gezinizi
planlamanızı sağlayacak!
SYMBIOSIS | 23
O C A K 2 0 2 1