KAPSÜL SAYI 1

Koronav rüs salgını şüphes z b r trajed . H çb r m z bunu stemezd k ve
h çb r m z hastalık, okul kapanmaları ve ptal ed len sosyal etk nl kler
g b etk ler nden kaçınamadık. B l m dünyası da bu açıdan b r st sna
değ l. Örneğ n İng ltere'de kanser araştırmaları yürüten b r kurum olan
Cancer Research UK, bu yıl araştırmalara destek veren dükkanların
kapanması neden yle destek gel r n n dörtte b r n kaybedeceğ n fade
ed yor. Ancak, evde kalmanın beklenmed k b r fırsat sunduğu bazı
b l m alanları da bulunuyor. Dünya b r anda eve kapandığında, b rçok
alandak araştırmacılar an den laboratuvarda asla yaratamayacakları
koşullar le karşılaştı.
SİSMOLOJİ
Her araba, tren ve metro yolculuğu, "antropojen k" ( nsan kaynaklı)
s sm k gürültüye katkıda bulunuyor. Daha azımız seyahat ett kçe bu
sesler azaldı. S smolog Dr. Paula Koeleme jer, Londra'dak ev nde
ölçümled ğ s sm k gürültüde, karant nalar başladıktan sonra yüzde
25'l k düşüş kaydett ğ n söylüyor.
Koeleme jer, s sm k ver ler kullanarak Dünya'nın ç yapısını
görüntülemeye çalışıyor. Onun ç n, daha az antropojen k gürültü,
daha kal tel ver demek. Aynı şek lde, düşük gürültü sev yeler yle
topladığımız ver ler daha tem z oluyor ve daha fazlası kullanılab l yor.
Daha sess z b r Dünya, aynı zamanda dedektörler n normalde fark
edemeyecekler kadar küçük sarsıntıları algılayab lmes anlamına
gel yor.
HAVA KİRLİLİĞİ
ESA'dan gelen çarpıcı uydu fotoğrafları, sokağa çıkma yasaklarından
sonra Wuhan ve İtalya üzer ndek hava k rl l ğ n n azaldığını gösterd .
Aynı şey İng ltere'de de gerçekleşt . R cardo Energy & Env ronment' da
hava kal tes uzmanı Dr. Mark Broomf eld, "Hava kal tes nde
koronav rüsle bağlantısı net olan bazı c dd değ ş kl kler gerçekleşt "
d yor. Hava k rl l ğ ne katkıda bulunan traf ğ n ötes nde, hava durumu
ve mevs msel değ ş kl kler ve aynı zamanda genel günlük değ ş mler
de söz konusu.
VATANDAŞ BİLİMİ
B l m sadece m lyonlarca dolarlık ek pmana sah p ün vers te
profesörler tarafından yapılmıyor. En değerl ver lerden bazıları halkın
b l nçl üyeler tarafından toplanıyor. Bu vatandaş b l m nsanları, ster
böcekler sayıyor olsunlar, evden b lg toplayab l rler ve tek b r
araştırma grubunun tek başına yapab leceğ nden çok daha gen ş b r
ver havuzu oluşturab l rler.
Aberdeen Ün vers tes 'nde jeof z kç olan Dr. Dav d Cornwell,
"Evler nde s smometre bulunan nsanlardan gelen ver ler
kullanıyoruz." d yor. Cornwell, sokağa çıkma yasaklarının kend s g b
araştırmacıların vatandaş b l mc lerle daha fazla bağlantı kurmasına
olanak tanıdığını söylüyor. "Profesyonel projeler n vatandaş b l m le
l şk lend r lmes har ka" d yor. "Umudumuz, bunun üzer ne nşa
edeb leceğ m z bazı projeler başlatab lmek ve özell kle de çocuklara
bu tür şeyler yapmaları ç n lham vereb lmek."
17