TÜZE HUKUK DERGİSİ / 6.SAYI (GÜZ 2020-2021)

TÜZE
İSTANBUL TAHKİM MERKEZİ ÖZELİNDE ULUSAL VE ULUSLARARASI TAHKİM ÇALIŞMALARI
Bu tarzda bir merkezin kurulma fikri, aslında stratejik olarak
birçok coğrafyayla ortak ilişkilerin kurulabileceği bir konumda
olunmasından ötürü Türkiye'nin ticari tahkime de hâkim olma
isteğidir. Ticaretini artık bol sıfırlı gelirlere ulaştırabilmiş
ülkelerde bu merkezlerin birer zorunluluk haline gelmesine
Dubai ve Kahire Tahkim Merkezleri de örnek oluşturabilir.
Ülkemizde de yerli fakat uluslararası çalışabilecek etkinlik
alanına sahip bir kurum artık kurulmuştur. İstanbul Tahkim
Merkezi kanaatimce Türk ticaret hayatına geniş bir bakış
açısı sağlayabilecek bir öneme sahiptir. Bu önemi de her gün
kendisini geliştirerek ilerletmelidir. Ancak doğal olarak uzun
süredir tahkim alanına ilişkin çalışmaların ülkemizde
yapılmasına rağmen kuruluş döneminde faaliyetleri çok da
beklenen etkiyi vermiştir. Bu duruma birçok sebep
bağlanabilir fakat en önemli sebebin tahkimin imkânlarının
ticari hayata alışılamamasıdır.
Stratejik bir konumda olan bu merkez, Avrupa'da ve
Ortadoğu’da bulunan tahkim merkezleriyle iyi bir ilişki içine
girerek uyuşmazlıkların artık İstanbul’da da çözülebileceği
güvenini taraflara vermek zorundadır. Hiç şüphesiz bu
konular sadece hukuk sistemimizle de çözülebilecek sorunlar
değildir. Ekonomik ve siyasi güven, hükümetlerin eşit, adil ve
güvenilebilir ortam sağlaması da çok önem arz etmektedir.
Gelişmekte olan bir ülke olarak bu bir uluslararası reklam ve
güvenilirliğin ispat sorunudur. Ancak sadece siyasi süreçlerle
de bütün yükü yönetime atmak da haksızlık olacaktır.
Yeni bir kurum olması sebebiyle varlıklarını yıllardır sürdüren
kurumlarla bir yarış içine girebilmek için aynı zamanda ticari
ortamda tahkim ve arabuluculuğa ilişkin çalışmalar
kuvvetlendirilmelidir. Gerekli hukuki çalışmalar yapılmalıdır
ki doğru uygulamalarla saygınlığına erişilebilsin.
6570 sayılı kanunuyla 2015 yılında fiilen çalışmalarına
başlayan ISTAC, taraflar açısından mahkeme kararı gibi bir
bağlayıcılığa sahip kararları uyuşmazlıkları daha masrafsız
ve daha hızlı çözüme kavuşturmaktadır. Tahkim hizmeti
sunmasına ek olarak arabuluculuk hizmeti de sağlamaktadır.
ISTAC, 3 farklı yöntemle hizmet vermektedir: Tahkim, Seri
Tahkim ve Acil Tahkim Hakemi. Tahkim usulüne ilişkin 2019
yılında tahkim kurallarına ilişkin önemli bir çalışmasını hem
ulusal hem de uluslararası hukuk camiasıyla paylaşan kurum
bu alanda belirli bir usulle çalıştığını tüm ticari otoritelere
ispat etmiş oldu. Seri Tahkim usulüyle de taraflarca aksi
kararlaştırılmadıkça, taleplerin ve varsa karşı davadaki
taleplerin tahkim davasının açıldığı tarihteki toplam tutarının
300.000-TL’yi geçmediği uyuşmazlıklarda İstanbul Tahkim
Merkezi, Seri Tahkim Kurallarını uygulamaktadır.
Acil Durum Hakemi ise hakem veya hakemlerin göreve
başlamasının beklenemeyeceği kadar acil durumların varlığı
halinde taraflara ihtiyaç duydukları geçici hukuki korumayı
sağlayan, ticari hayatın gereklerine uygun ve etkin bir
koruma mekanizmasıdır. Bu üç usulle çalışmalarını sürdüren
ISTAC’ın hakem kararları nihai ve bağlayıcı olup dünyanın
her yerinde icra edilme gücüne sahiptir.
Sonuç olarak İstanbul Tahkim Merkezi oldukça genç yaşta
olmasına ve tamamlaması gereken eksikleri olmasına karşın
Uluslararası Tahkim Hukukuna yönelik oldukça kıymetli bir
kurumdur. Toplumun özellikle siyasiler, ticari şirketler ve biz
hukukçular tarafından korunması, geliştirilmesi ve değer
verilmesi gereken bir oluşumdur. Uygulamalarının Türk
hukukuna nice gelişmeler ve değerler kazandırması
temennisiyle başarılar diliyoruz.
29
KAYNAKLAR:
• İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Stratejisi ve Eylem Planı, Ekim 2009.
• Akıncı, Ziya, Neden İstanbul Tahkim Merkezi.
• Akıncı, Ziya, Milletlerarası Tahkim, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
• ISTAC Bülten 2019,2018.