TÜZE HUKUK DERGİSİ / 6.SAYI (GÜZ 2020-2021)

Hukukun İşlevi ve Ceza Hukuku
İnsan davranışlarını düzenleyen kuralların oluşturduğu hukuk
düzeni, toplumda barışı ve güvenliği sağlayarak bireylerin
haklarını güvence altına alma görevini üstlenmektedir. Hukuk
düzeninin diğer kurallardan farkı ise bu kurallara aykırı
davranış sergilendiğinde devletin cebir kullanma yetkisidir.
Bir bütün arz eden hukuk düzeni, birbirlerini tamamlayan
parçalara bölünmüştür. Ceza hukuku da bu parçalardan birini
oluşturmaktadır.
Ceza, işlenen suç karşılığında uygulanmak üzere öngörülen
yaptırımlardır ve bu kapsamda yayımlanan ceza kanununun
ereği, “kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini,
hukuk devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını
korumak, suç işlenmesini önlemektir.” TCK m.1’ de
düzenlenmiştir.
İdam Cezasının Ülkemiz Açısından Tarihi
Meclisin 1920 yılında kurulmasından başlayarak 1984 yılına
kadar 64 yıllık dönemde, Türkiye Büyük Millet Meclisi
tarafından onaylanan ve infazı da gerçekleştirilen idam
cezası karar sayısı 15’i kadın hükümlü olmakla birlikte
712’dir. Lâkin meclise gelmeden evvel, İstiklal Mahkemeleri
tarafından verilen en az 1500 idam kararının bulunduğu
tahmin edilmektedir. İdam cezası, 1984 yılından itibaren
uygulanmamış olsa da Türk Hukuku’ndan 2004 yılında
kaldırılmıştır.
Uygulanma şekli ise mahkemeler tarafından verilen idam
kararlarının Yargıtay’da onandıktan sonra meclise
gönderilmesi üzerine meclisin de bu kararı onaması hâlinde
ölüm cezasının infazı gerçekleşir, hükümlü idam edilirdi.
Yer alan düzenlemeye göre hükümlünün 18 yaşından küçük
veya 65 yaşından büyük olması halinde cezanın infazı
gerçekleşmemekteydi. Hamile kadınlar için doğum
gerçekleşene kadar, akıl dengesi yerinde olmayan kişiler için
akıl sağlığını kazanana kadar ve hükümlünün mensubu
olduğu din ve mezhebin özel günlerinde de idam cezası infaz
edilmeyip ertelenmekteydi.
İDAM CEZASININ CEZA HUKUKUNDAKİ YERİ VE
UYGULANABİLİRLİĞİ
İdam Cezasının Uygulanabilirliği
Uzun yıllardır gündemden ne yazık ki eksik olmamakla
birlikte son dönemde şiddetini artıran kadın cinayetleri ve
kadının uğradığı cinsel taciz ve saldırıların sayısı, idam
cezasının gerekliliğini tartışma konusu haline getirmiştir.
Ceza Hukukunun genel ilkeleri çerçevesinde incelendiği
takdirde idam cezasının uygulanması ödettiricilik ilkesi
açısından, mevzubahis yaptırıma kişinin hayatı konu olacak
ve yaşam hakkı elinden alınacaktır. Akıllara suçlunun
kefaretini en ağır biçimde ödediği düşüncesini sarih bir
biçimde getirmektedir. Lakin burada düşünülmesi gereken
husus: Kişinin hızlı ve tek sefere mahsus yaşadığı acı ve
ızdırap, hükümlü için bir ödül mü yoksa ceza mıdır?
Önleyicilik ve caydırıcılık ilkesi çerçevesinde
düşünüldüğünde, idam edilen hükümlü, toplumun olması
gereken yapısını daha fazla tahrif edemeyeceğinden
önleyicilik ilkesi için yerinde bir düzenleme olacağı
vazıhtır.Tarihte de gözlemlendiği üzere ekseriya halkın
görebileceği bir açık alanda yapılan bu infazların, toplumun
diğer bireylerinin feyzalması yönünden caydırıcılık ilkesi için
yerinde bir düzenleme olacağı da kuşkusuzdur. Tüm bunlarla
birlikte, ceza hukukunun suçluya uyguladığı yaptırımın
temelinde suçluyu topluma geri kazandırma ereği söz
konusudur. Cezanın infazı gerçekleştiğinde ve ceza son
bulduğunda kişi, işlemiş olduğu suçun toplum ve hukuk
kuralları için uygun olmadığı düşüncesine sahip olmalıdır. Bu
düşünceye sahip bir şekilde pişmanlık duyan kişinin,
tekrardan toplumun arasında yer alması ereği yalnız bu
takdirde vaki olacaktır. İdam cezasının uygulanmasıyla
birlikte suçluyu topluma geri kazandırma ereği gündeme
gelemeyecektir.
TÜZE
Oğuz ÖZKALE
11
KAYNAKLAR:
*Gerçeker, Hasan. Ankara: Seçkin Yayınları, 2018.
*Prof. Dr. Mahmut KOCA/Prof. Dr. İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler: Ankara, 2019.
*Foucoult, Michael. Hapishanenin Doğuşu: İstanbul, 2012.
*5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu ve "Türk Ceza Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun" Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazete. 15 Temmuz 1953.